Jerzy Kosałka, 2023 (1-1/1)
Wywiad metodą oral history z Jerzym Kosałką przeprowadził Robert Jarosz w ramach projektu Historie Mówione Nowoczesności w kwietniu 2023 roku we Wrocławiu. Zapis wideo.
Wywiad przeprowadzono: 05.04.2023.
I część: I. 1 h 20 min.
Łączny czas nagrania: 1 h 20 min.
Rozmowa z Jerzym Kosałką odbyła się 14 maja 2023 roku w Galerii U Kosałki przy ul. Ruskiej 46 we Wrocławiu.
Jerzy Kosałka urodził się w 1955 roku w Będzinie. Jest artystą interdyscyplinarnym. Maluje rysuje rzeźbi, buduje obiekty, tworzy instalacje, kręci filmy, uprawia performans, działa w przestrzeni publicznej. W latach 1970–1975 uczęszczał do Państwowego Liceum Plastycznego w Katowicach. Dyplom z malarstwa uzyskał w roku 1981 na wrocławskiej PWSSP, gdzie był zatrudniony w latach 1983–1987 jako asystent w pracowni malarstwa prof. Zbigniewa Karpińskiego. Pracując na uczelni dołączył do redakcji wydawanego przez studentów „Magazynu Psychoaktywnego LUXUS”. Po stworzeniu grupy Legendarny LUXUS Kosałka uczestniczył w większości jej wystąpień artystycznych. W 1995 roku wystawą Skromnie bez luksusu we wrocławskiej Galerii Miejskiej Jerzy Kosałka zadebiutował jako artysta indywidualny, biorąc też udział w licznych projektach zbiorowych.
Przywiązany do idei sztuki site-specific artysta chętnie wystawia we Wrocławiu, gdzie mieszka, nawiązując do lokalnych wydarzeń, historii i mitologii. Wystawy poza miejscem zamieszkania możliwe są jedynie po gruntownym zapoznaniu się z lokalną specyfiką, bo Kosałka każdorazowo przygotowuje je specjalnie dla danego miejsca. Artysta tworzy prace analizujące meandry stosunków polsko-niemieckich. Należy do nich na przykład instalacja Nie wybaczymy (2008), która jest ironicznym komentarzem do światopoglądu historycznego, który propaguje twardą, konfrontacyjną postawę wobec Niemców. Instalacja przedstawia słynną scenę z serialu Czterej pancerni i pies, w której Rudy zostaje trafiony przez niemiecki czołg. Nie wybaczymy pokazano po raz pierwszy w Szczecinie w Galerii 13 Muz na wystawie Sznurek w kolorze blue.
Makieta Rekonstrukcja to praca, która wpisuje się w gatunek historii alternatywnej – przedstawia powstały niedawno we Wrocławiu (na miejscu wysadzonego przez Polaków podczas II wojny światowej pomnika Wilhelma II) pomnik Bolesława Chrobrego w momencie hipotetycznego powrotu Niemców. Dwie prace przygotowane na piątą edycję wrocławskiego festiwalu Przegląd Młodej Sztuki w Ekstremalnych Warunkach „Survival”: Uwaga, U-boot i Rzeźba pływająco-homofobiczna (2007) – obiekty pływające w fosie na terenie parku w okolicy placu Teatralnego – łączyły ironicznie namysł nad historią Wrocławia z aktualnością: cruisingiem uprawianym przez gejów w tym rejonie.
Do większej realizacji przygotowanej specjalnie dla Berlina należy CosalCa Club (2008) – artystyczny klub, zaaranżowany na multikulturowym Kreuzbergu, w którym tańczące na rurze kuratorki wystawy nawiązywały ironicznie do klisz i stereotypów na temat polskiej emigracji zarobkowej, a witryna zapełniona tanimi podróbkami „bękartami” coca-coli – do globalizacyjnego modelowania zbiorowej wyobraźni przez wielkie koncerny.
Wcześniejsza niemiecka realizacja Jerzego Kosałki Polska źółć (Polnische Galle), prezentowana w Dreźnie w 2006 roku, również konfrontowała narodowe polsko-niemieckie stereotypy. Artysta kontynuował prace z tego cyklu także w Polsce. Najbardziej spektakularny był ogromny bilbord Polska żółć, przygotowany specjalnie na II Międzynarodowy Festiwalu Sztuki na Bilbordach Art Moves w Toruniu (2009).
Polityczne prace artysty unikają instrumentalnego traktowania życia ludzkiego do tzw. wyższych celów . Wśród tych prac jest Chłopaki, mam go! – powstała tuż po tragedii World Trade Center (2001), ale w momencie polskiego zaangażowania militarnego w Afganistanie nabrała nowego znaczenia.
Artysta uprawia performans, zarówno dokamerowy (Pan Igłoręki, Bohater [inny tytuł: Zabić smoka]), jak i bez rejestracji kamery (Najważniejsze to zdrowie).
Powrót Kosałki do malarstwa w 2009 roku zauważono na pokonkursowej wystawie Bielska Jesień 2009, gdzie przyznano artyście cztery wyróżnienia
Najsłynniejszą pracą Jerzego Kosałki pozostaje Bitwa pod Kłobuckiem (1986), która jako ilustracja trafiła do gimnazjalnych podręczników.
Jerzy Kosałka jest laureatem II edycji konkursu dla artysty niezależnego im. Krystiany Robb-Narbutt (2008).
Autor biogramu: Jerzy Kosałka.
