Geniusz artysty w wymiarze psychologicznym, 1986. (1-1/1)

Praca powstała w 1986 roku w okresie fascynacji Zbigniewa Libery formą przestrzenną realizowaną między innymi poprzez cykl kolaży („Kryminalność czynu na podstawie przypadku Zbigniewa Libery“, „Obrzędy intymne - plansza“). W kolażu zostały wykorzystane i zestawione ze sobą dotychczasowe prace artysty - „Ktoś inny“ oraz cykl prac poświęconych starości i umieraniu babki Libery.

Plansza składa się z sześciu części, z których każda reprezentuje inny stan emocjonalny, czasem realny, a czasem będący koncepcją samego artysty (psych. asteniczność, homilopatyczność, depersonalistyczność, echozaliczność, socjopatyczność, miłość), a każdy z nich realizowany jest poprzez dialog bohaterów pochodzących zarówno z prac poświęconych transwestycie, jak i babce. To właśnie na konfrontacji tych dwóch pozornie sprzecznych postaci (starsza, umierająca kobieta i młody mężczyzna przebierający się za kobietę) oparte jest główne założenie dotyczące uniwersalności zachowań ludzkich - tych społecznych, jak i zupełnie osobistych, fizjologicznych, jak i czysto emocjonalnych. Artysta w ten sposób zauważa, iż właśnie niewerbalny kontakt ludzki zapewnia bezpośredni przekaz, który w zwerbalizowanym języku znaczeń i symboli często ulega deformacji.


Zbigniew Libera jako przedstawiciel sztuki krytycznej opiera się tu na założeniu, realizowanym przez niego także w innych pracach, że to właśnie konwenanse społeczne i narzucone sztywne ramy kontaktów uniemożliwiają stworzenie sfery międzyludzkiej, w której jednostki mogą się komunikować po prostu poprzez wspólną obecność. Jeżeli odrzucić wszelkie rytuały i konteksty, to relacje międzyludzkie powracają do pierwotnych, naturalnych podstaw, w których język wydaje się być narzędziem sztucznym a nawet zbytecznym.