Republika cyników – plac Defilad

Republika cyników – plac Defilad przedstawia inne ujęcie historyczne praktyki performatywnej. Wystawa wychodzi od hipotezy, że performans – a przynajmniej postawa performatywna – zaistniał już w starożytności, na co szczególny wpływ miała konkretna szkoła filozoficzna, a mianowicie cynizm. 

Starożytny cynizm, reprezentowany m.in. przez Diogenesa (413–323 p.n.e.), opowiada się za życiem w zgodzie z naturą, odrzuceniem kategorii społecznych na rzecz pozornie paradoksalnej hierarchii, w której ludzie powinni naśladować zwierzęta, wyzbywać się dóbr materialnych, dążyć do samowystarczalności (autarkii). Filozofię tę przekazywano nie tyle poprzez koncepcje, ile przez gesty – prezentowanie postaw w sferze publicznej, sposób działania w relacji z innymi, słowa wcielone w czyny. 

Trwająca pięć tygodni wystawa została podzielona na pięć tematów nawiązujących do filozofii cyników:

1. Poniżenie: krytyczna alternatywa dla rywalizacji

2. Bezwstyd: antycypacja stanu natury

3. Ubóstwo: autarkia, etyka zwierzęcości

4. Ciężka próba: praca wolna od negatywnych, stygmatyzujących cech

5. Zamęt: eksperymentalna metoda na teraźniejszość

Kolekcja Kontakt powstała w 2004 roku jako stowarzyszenie non profit, które zajmuje się zjawiskami w sztuce Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej, niedostatecznie opisanymi przez historię sztuki. Nazwa Kolekcji jest hołdem oddanym Júliusowi Kollerowi, który w latach 60. zaczął tworzyć cykl prac zatytułowanych zbiorczo KONTAKT (Antihappening). Swoim poszukiwaniem nowych perspektyw i alternatywnych sposobów działania Koller zainspirował stowarzyszenie do tego, by przy okazji jubileuszu dwudziestolecia postawić pytania o scenariusze przyszłości zarówno z perspektywy artystycznej, jak i instytucjonalnej, odnosząc się do prac niematerialnych, które składają się na znaczną część kolekcji. Jest to też powód, dla którego na wystawie nie pojawia się fizycznie żadna z prac z Kolekcji Kontaktu, które reprezentowane są na niej poprzez koncepcje artystyczne i idee uwiecznione na filmach, w pracach dźwiękowych, performansach i manifestach.