Blok 1. Kino haptyczne
Otwarcie retrospektywy Queerowe doświadczenia ciała

W pierwszym z prezentowanych w ramach sekcji Queerowe doświadczenia ciała bloków filmowych podczas 22. Millennium Docs Against Gravity będzie można zobaczyć filmy, które łączy estetyka haptycznej wizualność, zapraszających do dotykowego doświadczenia obrazów. To nie była miłość (It Wasn't Love, USA 1992, 20 min) Sadie Benning to krótka romantyczna opowieść, której osią fabularną jest marzenie podróży do Hollywood. Narracja o wyprawie w kierunku fabryki snów jest okazją do podjęcia gry ze stereotypowymi przedstawieniami kina gatunków i heteronormatywnymi rolami płciowymi. To także historia o tęsknocie za bliskością. Szczególny erotyzm obrazu związany jest w tej pracy m.in. z właściwościami medium elektronicznego, brakiem głębi, zaburzeniem proporcji obrazu, zachęcających do zatracenie się w przedstawieniu. Jej słodycz trwa (Her Sweetness Lingers, USA 1994, 12 min), reż. Shani Mootoo to miłosny poemat wideo o tęsknocie i pożądaniu jednej kobiety do drugiej, do której nieśmiało chce się zbliżyć. Doświadczenie obrazu kształtowane jest przez intensywność kolorów świata przyrody. Wideo dotyczy pragnienia spotkania i doświadczenia ukochanej osoby każdymi zmysłami.

W pracy kore (kore, USA, 17 min) Tran T. Kim-Trang przygląda się oku jako narzędziu zapośredniczającemu pożądanie, lękom seksualnym i fantazji o utracie wzroku. W pracy pojawiają się odniesienia do męskiej przyjemności wzrokowej i uprzedmiotowienia kobiet. Wideo stawia pytania o alternatywne koncepcje przyjemności związane z dotykiem, który mógłyby być przypisane domenie ekspresji kobiet. Odnosi się do zagadnienia instytucjonalnych punktów ślepych w percepcji sytuacji kobiet, w tym osób niebałych w kontekście AIDS, poszerzając kwestię postrzegania i widoczności choroby. Ming Yuen S. Ma zaprasza osoby na widowni do cielesnego odbioru obrazu, przywołując zmysł węchu. W Czuć (Sniff, USA 1997, 5 min) przedstawia mężczyznę czołgającego się po niezaścielonym łóżku i próbującego przypomnieć sobie zapachy mężczyzn, z którymi łączyła go erotyczna relacja. Praca odnosi się do pamięci i uczucia straty oraz lęku przed śmiercią.

Blokowi filmowemu poświęconemu kinu haptycznemu będzie towarzyszyło spotkanie otwierające przegląd o transformacyjnych właściwościach obrazów dotykowych, zapraszających osoby na widowni do współodczuwania, oraz charakterze zjawiska New Queer Cinema i funkcjonowaniu w jego obrębie oraz poza nim twórczości queerowo-feministycznej. W spotkaniu wezmą udział prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz – filmoznawczyni, która pracuje w Instytucie Sztuk Audiowizualnych na Uniwersytecie Jagiellońskim, autorka m.in. książek „Oblicza kina queer” (2014) i „Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej” (2022) oraz dra Marta Stańczyk – asystentka w Katedrze Teorii i Antropologii Filmu Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorka książki „Filmowe sensorium. Teoria zmysłów i jej krytyczny potencjał” (2023).

To nie była miłość (It Wasn't Love)
USA, 1992, 20 min
Reżyseria: Sadie Benning

Benning opowiada krótką historię romantyczną, której osią fabularną jest marzenie podróży samochodem do Hollywood. Ta narracja jest okazją do podjęcia gry ze stereotypowymi przedstawieniami kina gatunków, heteronormatywnymi rolami płciowymi. W planie historii miłosnej wideo obrazuje uczucie tęsknoty za intymnością. Benning operuje bliskimi kadrami, powodując utratę proporcji charakterystyczną dla kontaktu z ukochaną osobą. Szczególny erotyzm obrazu związany jest także z właściwościami medium elektronicznego, umożliwiającego dotykowe doświadczenie wzrokowe.

Szczególny erotyzm obrazu związany jest w tym filmie nie tylko przedstawioną historią i obrazowaniem kamery, ale także z właściwościami medium elektronicznego. Film został nakręcony zabawkową kamerą Pixelvision, firmy Fisher-Price, którą Laura U. Marks uznała za idealne medium haptyczne – umożliwiające dotykowe doświadczenie wzrokowe. Z zastosowaniem tego narzędzia rejestracji wiąże się brak możliwości uchwycenia głębi obrazu, co sprawia, że obserwujemy pierwszy plan w wyjątkowym zbliżeniu. Na dotykową jakość filmu w tej pracy wpływa także widoczność pikseli, która stanowi zaproszenie do zanurzenia się w przedstawieniu i bardziej cielesny jego odbiór.

Jej słodycz trwa (Her Sweetness Lingers)
USA ,18 min
Reżyseria: Shani Mootoo

Miłosny poemat wideo o tęsknocie i pożądaniu jednej kobiety do drugiej, do której nieśmiało chce się zbliżyć. Wypowiadanie zza kadru wraz z oddechem słowa mówią o lęku, którym w warstwie wizualnej towarzyszą obrazy kobiet w ogrodzie, a następnie zbliżenie na jedną z nich, skacząca na trampolinie. Kamera początkowo krąży wokół obiektu zainteresowania narratorki, aby w jednym z kolejnych ujęć oddać charakter zmysłowości pragnienia, przenosząc spojrzenie na sugestywnie zobrazowany świat przyrody: kwiat magnolii, szkarłatne kwiaty pigwy, hiacynty, żółtą forsycję. Doświadczenie obrazu kształtowane jest przez intensywność kolorów i odgłosy brzęczącej pszczoły. Wideo obrazuje pożądanie doświadczenia ukochanej osoby każdymi zmysłami.

Kore
USA, 1994, 17 min
Reżyseria:Tran T. Kim-Trang

Tran T. Kim-Trang przygląda się oku jako narzędziu pożądania, lękom seksualnym i fantazji o utracie wzroku. W pracy pojawiają się odniesienia do koncepcji związanych z męską przyjemnością wzrokową i uprzedmiotowienia kobiet. Wideo stawia pytania o alternatywne koncepcje przyjemności związane z dotykiem, który mógłby być przypisany domenie ekspresji kobiet. Odnosi się do zagadnienia instytucjonalnych punktów ślepych w percepcji sytuacji kobiet, w tym osób niebiałych w kontekście AIDS, poszerzając kwestię postrzegania i widoczności choroby.

Czuć (Sniff)
USA, 1997, 5 min
Reżyseria: Ming Yuen S. Ma

W surowym, białym pokoju nagi mężczyzna czołga się w kółko po niezaścielonym łóżku. Próbuje przypomnieć sobie mężczyzn, z którymi uprawiał seks, szukając ich zapachów. Fragmentaryczna relacja z jego spotkań jest ułożona w gęstym elektronicznym krajobrazie dźwiękowym szepczących głosów, przywołując pamięć i uczucie straty oraz strachu przed śmiercią.