Filmoteka Muzeum

W pierwszym numerze awangardowego pisma „Blok” (1924) Mieczysław Szczuka opublikował rysunek zatytułowany 5 momentów filmu abstrakcyjnego. Przedstawiał on sekwencję elementów geometrycznych umieszczonych na jednej osi i oddzielonych pionowymi liniami. Obserwując podobieństwa figur i ich transformacje w kolejnych polach, Marcin Giżycki doszedł do wniosku, że rysunek przedstawia kolejne kadry nigdy niezrealizowanego filmu. Byłoby to pierwsze w Polsce studium filmu abstrakcyjnego. Giżycki podjął próbę jego rekonstukcji, wprowadzając rysunek w ruch i przypisując do każdego kadru 5 różnych nut, układających się w prosty motyw muzyczny. Realizacji towarzyszyła flipbookowa wersja filmu (wyd. Lokator). Dla Szczuki nie była to jedyna próba zmierzenia się z filmem eksperymentalnym – w „Bloku” opublikował jeszcze jedno rysunkowe studium (5 zasadniczych elementów filmu abstrakcyjnego), zaś w 1927 roku podjął próbę zrealizowania własnego filmu. Realizacja Zabił, zabiłeś, zabiłem została jednak przerwana śmiercią artysty, a z planowanego obrazu filmowego zachowały się do dziś jedynie szkice dwóch kadrów.

Opis na podstawie: M. Giżycki, Awangarda wobec kina. Film w kręgu polskiej awangardy artystycznej dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 1996; M. Giżycki, Konstrukcja-reprodukcja. Grafika, fotografia i film w konstruktywizmie polskim, „Kwartalnik filmowy” 2006, nr 54-55; M. Giżycki, Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce, Warszawa 1989; M. Szczuka, 5 momentów/zasadniczych elementów filmu abstrakcyjnego [il.], „Blok” 1924, nr 1.
 

(AK)