Wspomnienia dźwiękowe: pukanie, huk, piosenka | Sonics & Scenics

14:00–15:00, Audytorium
Kitchen Conversation #3 (Rozmowy od  kuchni #3 )

Historyczka i teoretyczka dźwięku Gascia Ouzounian zaprasza muzyczkę i kompozytorkę Barbarę Kingę Majewską oraz artystkę pracującą z dźwiękami, opowieściami i wrażeniami Unę Lee do rozmowy o tym, jak zapamiętane piosenki, dźwięki i historie wpływają na sposób, w jaki poruszamy się po przestrzeniach, budynkach i miastach. Punktem wyjścia do rozmowy są dwa nowe utwory dźwiękowe zamówione na festiwal do audioprzewodnika, stworzone przez Barbarę i Unę, które zabiorą słuchaczy w dźwiękową podróż po betonowych i wyimaginowanych schodach i korytarzach. 

15:30–16:30, Auxculto 
Sesja odsłuchowa Pracowni Audiosfery. Prowadzenie: Daniel Koniusz, Jakub Żwirełło

Auxculto to inicjatywa studentów i studentek Pracowni Audiosfery z UAP w Poznaniu, których połączyła potrzeba głębokiego, kolektywnego doświadczenia muzyki. Pierwotny kolektyw tworzyli Klaudia Jeleńska, Dawid Dzwonkowski i Jakub Żwirełło. Wydarzenia Auxculto opierają się na wspólnym odsłuchiwaniu pełnych wydań albumów, dzieł i projektów muzycznych w warunkach sprzyjających maksymalnemu skupieniu i zanurzeniu w dźwięku. Inspiracją dla tej praktyki są zarówno tradycje audiofilskich sesji odsłuchowych, jak i koncepcja deep listening, kładąca nacisk na świadome, uważne słuchanie i minimalizację bodźców wizualnych.

Sesje Auxculto odbywają się w różnych przestrzeniach i przyjmują zróżnicowany charakter, jednak zawsze łączy je dbałość o komfort uczestniczek i uczestników, ograniczenie rozpraszających elementów oraz stworzenie atmosfery sprzyjającej pełnemu zaangażowaniu w odbiór muzyki. Po odsłuchu zaproszone oosby dzielą się swoimi wrażeniami, refleksjami i emocjami, budując wspólnotę słuchaczy i słuchaczek.

Podczas najbliższej sesji Auxculto w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie wspólnie wysłuchamy albumu Aguirre zespołu Popol Vuh. To siódmy album niemieckiej grupy, będący jednocześnie ścieżką dźwiękową do filmu Wernera Herzoga Aguirre, gniew boży z 1972 roku. Album, wydany w 1975 roku, zawiera zarówno utwory wykorzystane w filmie, jak i kompozycje powstałe w latach 1972–1974, w tym alternatywne wersje utworów z wcześniejszych płyt zespołu.

Muzyka Popol Vuh, tworzona pod kierunkiem Floriana Fricke, stanowi unikalne połączenie brzmień elektronicznych i akustycznych, czerpiąc z tradycji muzyki sakralnej, ambientu oraz eksperymentalnej elektroniki. Szczególnie charakterystyczny jest tu dźwięk tzw. „choir organ” – instrumentu, który pozwalał uzyskać efekt chóru ludzkiego, a jednocześnie brzmienie sztuczne i niepokojące. Muzyka ta nie tylko towarzyszy obrazowi, ale buduje autonomiczny, duchowy wymiar filmu, nadając mu mistyczny i transcendentalny charakter.

Album Popol Vuh funkcjonuje także jako niezależne dzieło muzyczne, wykraczające poza kontekst filmowy – jego hipnotyczna, minimalistyczna struktura i duchowe napięcie sprawiają, że stanowi on jeden z najważniejszych przykładów muzyki ambientowej i filmowej XX wieku.

Film Herzoga, do którego odnosi się album, uznawany jest za arcydzieło światowego kina, wielokrotnie nagradzane i analizowane przez krytyków oraz twórców filmowych. Jego minimalistyczna narracja, wizja szaleństwa i upadku człowieka w konfrontacji z nieprzyjazną naturą oraz niepowtarzalna ścieżka dźwiękowa Popol Vuh sprawiają, że Aguirre pozostaje dziełem aktualnym, inspirującym zarówno środowiska filmowe, jak i muzyczne.

Muzyka Popol Vuh do dziś jest przedmiotem analiz i reinterpretacji – zestawiana z twórczością Briana Eno i uznawana za wzorzec ambientu, a także za przykład muzyki, która redefiniuje rolę dźwięku w filmie i poza nim. Współczesne odsłuchy albumu, takie jak Auxculto, pozwalają na nowo doświadczyć jego potencjału – zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i wspólnotowym.

17:00 –18:30, Kino
Pokaz filmów Mairéad McClean oraz dyskusja po seansie.

Pokaz trzech filmów irlandzkiej artystki i reżyserki Mairéad McClean mieszkającej w Bath w Wielkiej Brytanii: No More (2013, 16 min), Making Her Mark (2018, 11 min) oraz Acts of Memory (2024, 28 min, 16 mm).  

Z  burzliwą historią Irlandii Północnej lat 70. w tle, No More porusza temat prawa zezwalającego władzom na internowanie dowolnego Irlandczyka podejrzanego o terroryzm. Podczas gdy jeden człowiek stosuje więzienie wobec obywateli, gdzie indziej w Europie inny odkrywa wolność poprzez ciało i oddech. No More zawiera fragmenty filmu szkoleniowego polskiego Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego z 1972 roku, w którym główny aktor Ryszard Cieślak wykonuje ćwiczenia fizyczne wywodzące się z hatha jogi, mające na celu przekroczenie własnych ograniczeń. Film No More zdobył pierwszą nagrodę MAC International Ulster Bank Art Prize w 2014 roku.

W filmie Making Her Mark szkocka artystka tańca Tess Letham wykonuje pozornie absurdalne zadanie: próbuje narysować linię graniczną bezpośrednio na krajobrazie za pomocą ogromnego ołówka. Jej fizyczne zmaganie i daremność tego gestu podkreślają arbitralny charakter granic i kontroli. Film Making Her Mark, nakręcony na lądzie, morzu i w powietrzu na szkockim Archipelagu Hebrydów Zewnętrznych, przedstawia ludzkie ciało w konfrontacji z ogromem natury.

Acts of Memory powraca do historii kina i historii narodowej poprzez opowieść o Public Record Office w Dublinie w Irlandii – archiwum zniszczonym podczas wojny i wirtualnie odtworzonym sto lat później. Nakręcony na taśmie 16 mm film przedstawia wyimaginowaną rozmowę między pracownikiem archiwum a badaczką. Film, którego narratorem jest wygenerowany przez sztuczną inteligencję głos zsyntetyzowany z milionów nagrań mowy, odzwierciedla proces tworzenia filmu, kwestionując jednocześnie własną rolę i autorytet.

19:00– 20:30, Kino
Pokaz filmów Larissy Sansour i Sørena Linda.

Pokaz trzech filmów Larissy Sansour, palestyńsko-duńskiej artystki mieszkającej w Londynie, oraz Sørena Linda, duńskiego pisarza, reżysera i artysty mieszkającego w Londynie: In Vitro (2019, 28 min), As If No Misfortune Had Occurred in the Night (2022, 21 min) oraz Familiar Phantoms (2023, 42 min).

Zamówiony przez Duńską Fundację Sztuki na 58. Biennale w Wenecji, In Vitro to dwukanałowy film science fiction w języku arabskim, którego akcja rozgrywa się w opuszczonym reaktorze jądrowym pod biblijnym miastem Betlejem, przekształconym w ogromny sad w następstwie katastrofy ekologicznej. Wykorzystując nasiona zebrane w ostatnich dniach przed apokalipsą, grupa naukowców przygotowuje się do ponownego obsadzenia gleby.

As If No Misfortune Had Occurred in the Night to trzykanałowa opera w języku arabskim opowiadająca o stracie, żałobie i odziedziczonej traumie. Pojedyncza aria, nowa kompozycja libańskiego kompozytora Anthony'ego Sahyoun, oparta na utworze Gustava Mahlera Kindertotenlieder i tradycyjnej palestyńskiej pieśni Mashaal, wykonywana jest przez palestyńską sopranistkę Nour Darwish.

Familiar Phantoms to eksperymentalny krótkometrażowy film dokumentalny o pamięci, historii i traumie. Łącząc akcję, efekty specjalne, prywatne zdjęcia rodzinne i materiały archiwalne, film bada wpływ fikcji na tworzenie i reinterpretację pamięci. Familiar Phantoms, najbardziej osobisty film Larissy Sansour, jest inspirowany anegdotami z historii jej rodziny i dzieciństwa w Betlejem.

21:00–22:00, Kino
Muzyka elektroniczna na żywo w wykonaniu Teoniki Rożynek z generatywnymi wizualizacjami Martyny Chojnackiej.

Zapraszamy na bogatą i pełną przygód audiowizualną podróż z muzyką elektroniczną Teoniki Rożynek, kompozytorki z pasją do projektowania dźwięku i odpadów dźwiękowych,  oraz generatywnymi wizualizacjami programistki Martyny Chojnackiej, duetu współpracującego ze sobą od wielu lat.

Teoniki Rożynek jest kompozytorką z pasją do projektowania dźwięku. Uważne słuchanie rzeczywistości stanowi główne źródło jej materiału dźwiękowego. Zbiera fragmenty dźwiękowych śmieci i odpadów akustycznych, aby tworzyć swoje kompozycje. Jej praktyka obejmuje muzykę elektroniczną i elektroakustyczną, zarówno jako solistka, jak i w ramach kolektywów. Gra na skrzypcach, instrumentach elektronicznych i przypadkowo znalezionych przedmiotach. Współpracowała również z artystami innych dziedzin sztuki przy tworzeniu filmów, performansów i instalacji multimedialnych. Jej utwory były wykonywane na różnych festiwalach, m.in. Warszawska Jesień, Musica Electronica Nova (Wrocław), Sacrum Profanum (Kraków), Unsound (Kraków), Containerclang (Kolonia) oraz Bedingo International Festival of Exploratory Music (Victoria, Australia).