Osiedla, jakie znamy

Zapraszamy na spotkanie wokół najnowszego numeru czasopisma „Autoportret”, który jest poświęcony tematyce osiedli. Zaproszeni goście: Dorota Jędruch, Tomasza Fudala, Marta Karpińska oraz Dorota Leśniak-Rychlak, opowiedzą o tym, jak były planowane Polskie osiedla i jak wygląda ich współczesne życie. Przyjrzymy się oferowanym przez nie usługom, infrastrukturze edukacyjnej, zieleni i świetle oraz wsłuchamy się w to, co mówią o nich ich obecni mieszkańcy.

Wszyscy (przynajmniej w gronie gościń i gości spotkania) jesteśmy z bloków. Każdy z nich jest inny, został wybudowany w innym czasie, także każde osiedle jest inne, jak pisze Beata Chomątowska, tworzy cały złożony mikrokosmos. W blokach w Polsce mieszka według różnych szacunków od 8 do 10 milionów osób. Stanowią one zapis ważnego procesu modernizacyjnego dokonanego w XX wieku za pomocą architektury – powszechnej poprawy warunków mieszkaniowych.

Przy okazji premiery nowego numeru „Autoportretu” poświęconego osiedlom, chcemy porozmawiać o społecznych i urbanistycznych koncepcjach zespołów mieszkaniowych. O tym, jak były planowane, jako miejsca oferujące usługi, infrastrukturą edukacyjną, zieleń i światło. Jakie koncepcje przyświecały projektantom i projektantom osiedli, w tym tak pozytywnie ocenianych jak warszawskie Sady Żoliborskie.

Spróbujemy również opowiedzieć, jak się w nich mieszka dzisiaj, co mówią mieszkańcy. I jak zmienia się postrzeganie PRL-owskich osiedli, które dziś staje się bardziej zniuansowane niż proste potępienie, czy nostalgia. Porozmawiamy o wybranych przykładach: projektach Haliny Skibniewskiej, osiedlach wybudowanych w Krakowie w XX wieku i tych, z których sami jesteśmy.

Dorota Jędruch – pracuje w Zakładzie Historii Sztuki Nowoczesnej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obroniła doktorat na temat trzech modeli społecznej architektury francuskiej w XX wieku reprezentowanych przez Le Corbusiera, Émile’a Aillauda i Ricarda Bofilla. Kuratorka wystaw architektonicznych, programów edukacyjnych i działań popularyzujących historię sztuki. Członkini zarządu Fundacji Instytut Architektury.

Tomasz Fudala – historyk sztuki, kurator w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Od 2009 roku organizuje festiwal WARSZAWA W BUDOWIE poświęcony architekturze i politykom miejskim. Autor tekstów w katalogach wystaw i publikacjach o sztuce i architekturze. Publikował w polskich i zagranicznych czasopismach, m.in. „Architektura-murator”, „Artforum”, „Autoportret”, „Domus”, „Obieg”, „Odra”. Obecnie pracuje nad monografią Haliny Skibniewskiej. 

Marta Karpińska – zastępczyni redaktorki naczelnej kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”. Członkini zarządu Fundacji Instytut Architektury. Współautorka wystaw, publikacji i projektów edukacyjnych tworzonych przez zespół Fundacji Instytut Architektury.

Dorota Leśniak-Rychlak – redaktorka naczelna kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”, kuratorka wystaw architektonicznych. Współzałożycielka fundacji Instytut Architektury. Autorka książki Jesteśmy wreszcie we własnym domu (Instytut Architektury, 2020).