Obrazy dźwiękowe: rzeczywistość/fikcja | Sonics & Scenics

14:00–15:00, Audytorium
Kitchen Conversation #2 (Rozmowy od  kuchni #2)

Historyczka i teoretyczka dźwięku Gascia Ouzounian rozmawia z projektantkami dźwięku Chu-Li Shewring i Katarzyną Szczerbą o tym, jak kadry filmowe i miejsca mogą ulegać transformacji dzięki pejzażom dźwiękowym, które ożywiają je i łączą się z nimi w symbiotycznej relacji, przywołując rzeczywistość i/lub tworząc fikcję. Punktem wyjścia do rozmowy jest zamówiona na festiwal nowa instalacja Chu-Li Shewring Termites Speaking in Tongues, która sprawia, że wieża kinowa Muzeum wypełnia się chórem głosów ludzi i owadów. 

15:30–16:30, Kino
Pokaz dwóch filmów Chu-Li Shewring i Adama Gutcha: Working to Beat the Devil (2014, 24 min) oraz Fawley (2022, 25 min) z wprowadzeniem.

Working to Beat the Devil opowiada o starzejącym się naukowcu, który zmaga się ze wspomnieniami z przeszłości, pracując dzień i noc nad (ponownym) odkryciem tajemnicy powstania życia. Film nawiązuje do powieści Shelley Frankenstein, filmów przyrodniczych Jeana Painlevé i tekstów Darwina, i wywołuje uczucie cichego, ale głębokiego zachwytu wobec odkrywania na nowo dzikich kształtów natury. Working to Beat the Devil był nominowany do nagrody Tiger Awards dla filmów krótkometrażowych na festiwalu IFF Rotterdam w 2014 roku.  

Tkając wielogłosową opowieść, w której pojawiają się zarówno ludzkie, jak i nieludzkie głosy, Fawley bada okolice zburzonej elektrowni Fawley Power Station, ogromnej brutalistycznej konstrukcji zbudowanej na skraju lasu New Forest w Wielkiej Brytanii w latach 1964–1971. Jako pierwsza tego typu elektrownia – opalana ropą i sterowana komputerowo – zabudowania zakładu stanowią dziwną, ponurą i kontrowersyjną obecność w okolicy o wyjątkowych walorach przyrodniczych. Fawley zdobył nagrodę dla najlepszego międzynarodowego filmu krótkometrażowego na festiwalu Sheffield Doc-Fest w 2022 roku.

17:00–18:00, Kino
Pokaz filmów z dźwiękiem Katarzyny Szczerby (z jej wprowadzeniem). 

Pokaz trzech filmów krótkometrażowych z dźwiękiem autorstwa realizatorki dźwięku i projektantki dźwięku Katarzyny Szczerby: Obiekt: Nurkowanie pod lodem (2015, 15 min), reż. Paulina Skibińska, Para w pokoju / Couple in a room smoking cigarettes (2019, 11 min), reż. Katarzyna Gondek oraz Wildtracks (2025, 35 min), reż. Andrzej Załęski, z udziałem uznanych realizatorów nagrań odgłosów przyrody Chrisa Watsona i Izabeli Dłużyk.

Film Obiekt: Nurkowanie pod lodem opowiada o nurku badającym lodowate głębiny pod lodem. Reżyserka Paulina Skibińska chciała stworzyć hipnotyzujące i wciągające doświadczenie, umożliwiające publiczności zanurzenie się wraz z nurkiem w głębiny, w których świat nad wodą znika. Dźwięk Szczerby odgrywa kluczową rolę w potęgowaniu tego wrażenia, oddając dezorientację i napięcie towarzyszące nurkowaniu. Film miał swoją premierę na festiwalu filmowym Sundance w styczniu 2015 roku i zdobył nagrodę Cinesonika Best Soundtrack Award w 2016 roku. 

Para w pokoju / Couple in a room smoking cigarettes wprowadza widzów do domu starszej pary, Jadzi i Wiesia. Głównym elementem ich codziennego życia jest palenie papierosów: palą kiedy jedzą jajka, palą kiedy przygotowują kiełbaski, palą jeszcze więcej kiedy spędzają wspólnie czas. Gondek rejestruje ich relacje z zaskakującą, ale ciepłą i nieco ujmującą autentycznością. 

Wildtracks dokumentuje powstanie wspólnego utworu audio zatytułowanego Białowieża, autorstwa realizatorów dźwięku Chrisa Watsona i Izabeli Dłużyk. Chris Watson, jeden z najbardziej cenionych realizatorów dźwięku na świecie, znany jest ze współpracy z BBC i Davidem Attenborough. Izabela Dłużyk, niewidoma od urodzenia, znana jest z nagrań wykonanych w Puszczy Białowieskiej, ostatnim pierwotnym lesie Europy. Wiosną 2024 roku Chris i Izabela nagrali w lesie nowy utwór, który jest dźwiękowym dokumentem nie tylko jednego z najpiękniejszych regionów Polski, ale także miejsca, gdzie w ostatnich latach zginęli migranci na granicy między Białorusią a UE.

19:00–20:30, Kino
Pokaz filmu Preemptive Listening (2024, 89 min) Aury Satz.

Film dokumentalny Aury Satz to najnowsza odsłona jej wieloletniego projektu poświęconego syrenom. Kręcąc w tak różnorodnych miejscach, jak elektrownia jądrowa w Fukushimie w Japonii czy linie montażowe systemów alarmowych w Stanach Zjednoczonych, Satz traktuje syrenę jako symbol współczesnych wyobrażeń o sytuacjach kryzysowych i gotowości na ich nadejście. Preemptive Listening zawiera oryginalne kompozycje ponad dwudziestu muzyków eksperymentalnych, w tym Elaine Mitchener, Laurie Spiegel, Sarah Davachi, Moor Mother, Raven Chacon i Camille Norment.

21:00–22:00, Kino
Występ muzyczny po (e) sies Uny Lee z udziałem wokalistów z chóru kameralnego Sirens pod dyrekcją Magdaleny Gruziel.

po (e) sies, 2024, 40 min, to performans muzyczny poświęcony migracji w czasie i przestrzeni, zawierający dwujęzyczną poezję (koreańską i angielską) oraz zachowujący ogród kwiatowy jako muzykę zapisana w powietrzu. Utwór został nominowany do prestiżowej nagrody Ivor Novello Composers Award w 2024 roku.

Reinkarnując starożytną formę poezji/pieśni koreańskiej Hyangga (oznaczającą „pieśń domowa”), po (e) sies stawia pytanie o sposoby zachowania ogrodu jako dziedzictwa oraz o to, jak poezja może migrować w czasie i przestrzeni. Wykorzystując kalendarz kwitnienia kwiatów z odległego ogrodu jako partyturę, utwór opowiada historię starszej kobiety, która śpiewa swoim kwiatom w ogrodzie o przemijalności wszystkiego i ludzkim pragnieniu, by zostać zapamiętanym. Pierwotnie utwór został skomponowany dla zespołu Landless, specjalnie na potrzeby festiwalu został przerobiony z udziałem wokalistek warszawskiego chóru kameralnego Sirenes. 

Una Lee jest artystką zajmującą się dźwiękami, opowieściami i wrażeniami, nieustannie poszukującą alternatywnych sposobów opowiadania historii. Bawi się pojęciem współczesnego połączenia performansu i poezji. Lubi zgłębiać kondycję ludzką, pamięć, czas oraz nasze relacje ze sztuką i ekologią poprzez narrację. Często czerpie inspirację z autobiograficznych wydarzeń jako osoba niebędąca rodowitą mieszkanką swojego obecnego miejsca zamieszkania, choć w swojej praktyce artystycznej można ją identyfikować jako Koreankę-Irlandkę-Brytyjkę. Występowała i wystawiała swoje prace m.in. na festiwalu Sonorities w Belfaście, Międzynarodowym Letnim Festiwalu Muzycznym w Darmstadt, Nowym Teatrze w Warszawie, Espace Niemeyer w Paryżu, Festiwalu Muzyki Elektroakustycznej w Osace, Dotolim w Seulu oraz apex art w Nowym Jorku. Jest laureatką nagrody Oram Award i była nominowana do nagrody Ivor Novello Composers Award. Uzyskała tytuł magistra i doktora w Sonic Arts Research Centre w Belfaście.

Chu-Li Shewring jest reżyserką filmową, projektantką dźwięku i artystką dźwiękową. Jej filmy łączą wywiady, materiały archiwalne i dokumentalne z delikatnie skomponowanymi pejzażami dźwiękowymi, tworząc rzeczywistość na pograniczu faktu i fikcji. Jej najnowszy film, Wendy, 2023, powstał we współpracy z artystką Frances Scott na zlecenie TACO! w Londynie. Film Fawley, wyreżyserowany wspólnie z Adamem Gutch, zdobył nagrodę dla najlepszego międzynarodowego filmu krótkometrażowego na Sheffield DocFest w 2022 roku, a Working to Beat the Devil był nominowany do nagrody dla najlepszego filmu krótkometrażowego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Rotterdamie w 2014 roku. Jako projektantka dźwięku współpracowała z artystami filmowymi, m.in. Anagram, Siobhan Davies, Jeremy Deller, Beatrice Gibson, Steve McQueen, Ben Rivers, Frances Scott i Aura Satz. Za swój wkład w dziedzinę artystycznego filmu otrzymała nagrodę Jules Wright Prize podczas Jarman Award 2017.