Niemożliwa dialektyka? Sztuka Kateryny Lysovenko wobec kondycji kolonialnej

Zapraszamy na wykład historyczki sztuki, krytyczki i kuratorki Doroty Jagody Michalskiej w ramach programu towarzyszącego Wystawie niestałej. 4 × kolekcja. W swojej prezentacji dr Michalska skupi się na twórczości współczesnej artystki ukraińskiej Kateryny Lysovenko i połączeniach między jej pracami a doświadczeniem kolonialnym Ukrainy – zarówno w perspektywie współczesnej inwazji rosyjskiej, jak i historii tego obszaru naznaczonej obecnością wielu projektów kolonialnych.

Celem wykładu jest bliższe przyjrzenie się twórczości współczesnej artystki ukraińskiej Kateryny Lysovenko i dynamiki między jej pracami a doświadczeniem kolonialnym Ukrainy – zarówno w perspektywie współczesnej inwazji rosyjskiej jak i dłużej historii tego obszaru naznaczonej obecnością wielu projektów kolonialnych (m.in. greckiego, otomańskiego, rosyjskiego). Jak możemy skonceptualizować relację między sztuką a tymi wielowiekowymi realiami naznaczonymi kolejnych podbojami, migracjami i osiedleniami? Czy jest ona oparta na dekolonialnym zerwaniu czy – wręcz odwrotnie – na dialektycznej relacji i wzajemnego przenikania się form artystycznych? I czy taki artystyczny transfer jest wciąż możliwy w sytuacji kolonialnych podbojów?

Centralnym punktem wykładu będzie seria prac Lysovenko Tam, gdzie ruiny rosną jak kwiaty albo dziecięce ciało zrealizowana w 2023 roku i odnoszącą się do greckiego miasta Tyras (obecnie ukraiński Białogród nad Dniestrem) usytułowanego na północnych brzegach Morza Czarnego. Na przestrzeni wieków, miasto to było obiektem najazdów greckich, rzymskich, włoskich, osmańskich i rosyjskich. Każda z tych historycznych fal na swój sposób naznaczyła społeczną, urbanistyczną i artystyczną tkankę współczesnego Białogrodu tworząc gęsty splot wpływów, niespodziewanych spotkań i hybrydycznych figur. W ramach wykładu, prace Lysovenko dotyczące Tyras posłużą za paradygmatyczny przykład dla refleksji o relacji jaka zachodzi między sztuką a kondycją kolonialną w odniesieniu do współczesnych publikacji na ten temat i szerszej dyskusji dotyczącej dekolonializmu. 

Dorota Jagoda Michalska – historyczka sztuki, krytyczka i kuratorka. Ukończyła Uniwersytet Warszawski i Courtauld Institute of Art w Londynie. W 2023 obroniła doktorat na Uniwersytecie Oxfordzkim, poświęcony relacjom między polską sztuką nowoczesną a warunkami peryferyjnego kapitalizmu. Jej teksty ukazały się m.in. w e-flux, „Afterall”, „ArtMargins”, „Post.Moma”, a także w katalogach Biennale w Wenecji, Biennale w Pradze i wystaw w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. Współredaktorka książki poświęconej sztuce i kolonialności w Europie Wschodniej, która ukaże się w wydawnictwie Routledge na początku 2025 roku.