„Słowa i rzeczy Mudimbego”
Projekcja filmu Jeana-Pierre'a Bekolo

  • \

    "Słowa i rzeczy Mudimbego", reż. Jean-Pierre Bekolo, Kamerun 2014 (kadr z filmu)

„Słowa i rzeczy Mudimbego” (Les Mots et les Choses de Mudimbe) to portret kongijskiego intelektualisty Valentina-Yvesa Mudimbego, jednego z najważniejszych żyjących afrykańskich filozofów i pisarzy.

 

 Mudimbe urodził się w 1941 roku w Likasi, na terytorium ówczesnego Konga Belgijskiego, a dzisiejszej Demokratycznej Republiki Konga. Na początku podjął studia ekonomiczne w Kinszasie, a następnie zdobył tytuł doktora filologii romańskiej w Paryżu.

  Valentin-Yves  Mudimbe jest lingwistycznym geniuszem – włada około dziesięcioma językami i czyta w kolejnych ośmiu. Wykłada na wielu prestiżowych uczelniach na całym świecie: we Francji, Belgii, Meksyku, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Izraelu i Niemczech. W 1979 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie jako profesor emeritus do dziś wykłada na Duke University. W swojej wielokrotnie nagradzanej twórczości odnosi się do przeszłości i teraźniejszości Afryki, kontynentu zawieszonego pomiędzy tradycją i europejskimi wpływami, a także do procesów rozpadu i niszczenia, jakie spowodował kolonializm, działalność misjonarska oraz pomoc rozwojowa. Jego monografie „The Invention of Africa” (1988) oraz „The Idea of Africa” (1994), w których autor stara się wyzwolić Afrykę z usytuowania w pozycji „absolutnego Innego”, jaką zajmuje w myśli zachodniej, uznawane są za pozycje klasyczne i porównywane rangą do „Orientalizmu” Edwarda Saida.

Film Jean-Pierre’a Bekolo to wywiad rzeka, czterogodzinny niezwykły portret stworzony przez jednego z najbardziej znanych kameruńskich filmowców. Bekolo wchodzi w niezwykle złożoną myśl Mudimbego i historię jego życia, do której przyczynkiem staje się dom filozofa. Dom, opowieści i aluzje Mudimbego, a zatem także i cały film, wypełniają książki, fotografie – rodziny, przyjaciół i znajomych – wspomnienia, dyplomy, niezliczone przedmioty, posągi i urządzenia techniczne. Bohater komentuje niemal całe minione stulecie. Przywołuje Hegla, Derridę, Arystotelesa, Hannę Arendt, Clifforda Geertza, Pierre’a Bourdieu, a także – co wyraźnie sugeruje tytuł filmu odwołując się do jednej z najbardziej znanych prac filozoficznych XX w. „Słów i rzeczy” – Michaela Foucaulta; opowiada o Konferencji Berlińskiej poświęconej podziałowi Afryki pomiędzy mocarstwa kolonialne, o filozoficznych początkach myślenia o rasie („Rasse”) w czasie niemieckiej obecności kolonialnej w Rwandzie i Burundi, a także o afrykańskich filozofach i życiu intelektualnym w Afryce.

W filmie Mudimbe krytycznie przygląda się zachodnim trybom produkcji wiedzy, a przede wszystkim zastanawia się nad tym, jak wiedza powstaje, jak jest nauczana i przekazywana. Tworząc fascynujące połączenia, Mudimbe pokazuje sposób analizowania przeszłości i teraźniejszości, który jest zawsze krytyczny i „współczeny” wobec swojego obiektu. Jego myśl, nauczanie i badania nie są celem samym w sobie, jak mówi - „dla systemu” lepiej jest, kiedy filozofowie są martwi, w przeciwnym przypadku powodują problemy.

Zobacz także:

Inne wydarzenia z tego cyklu: