Historie filmu awangardowego
Premiera książki i pokaz filmowy

  • (okładka książki, kadr z filmu Mai Deren, przedstawiający reżyserkę z profilu w purpurowej chuście na głowie)

    okładka książki, materiały wydawców

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Fundacja Okonakino i Korporacja Ha!art zapraszają na rozmowę o książce pod redakcją Gabrieli Sitek i Łukasza Rondudy „Historie filmu awangardowego. Od dadaizmu do postinternetu”.

Po spotkaniu, które rozpocznie się o godz. 18:00 w poniedziałek 21 grudnia na platformie ZOOM, zapraszamy na pokaz filmów „W zwierciadle Mai Deren” (“In the Mirror of Maya Deren”) Martiny Kudláček, 2002, 104’, „Sieci popołudnia” (“Meshes of the Afternoon”) Mai Deren i Alexandra Hammida, 1943, 14', „Rytuał w przetworzonym czasie” („Ritual in Transfigured Time”) Mai Deren, 1946, 14'.

Filmy będzie można obejrzeć w wolnym dostępie na stronie Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity od godz. 19:00, pobierając bezpłatny e-bilet nie później niż o godz. 23:00.

UWAGA! Liczba e-biletów ograniczona!

W spotkaniu udział wezmą: Iwona Kurz, Marika Kuźmicz, Ewa Majewska, Krystyna Mazur

Prowadzenie: Łukasz Ronduda i Gabriela Sitek

Rozmowa w aplikacji ZOOM. Transmisja na profilu Muzeum na FB. Link do spotkania podamy wkrótce.

„Jak mogłaby wyglądać kobieca praktyka kulturowa? Jaka byłaby sztuka i literatura wywiedziona z ideologii niepodporządkowującej kobiet? […] W tym miejscu trzeba zmierzyć się z podstawowym problemem: czy to nowe może zostać odkryte, jak skarb ukryty na strychu? Czy też musi być wypracowywane w duchu ciągłej konfrontacji? Czy same akty sprzeciwu wobec tradycyjnych estetyk i kwestionowanie języka zdominowanego przez mężczyzn są w stanie wygenerować nowy język i powołać estetykę zupełnie nową? Szukając odpowiedzi na te pytania, feministki zaczęły dostrzegać potencjał kina awangardowego, które znalazło się w analogicznym punkcie zmagań o rozwijanie radykalnego podejścia do sztuki. Jest to nadal podejście bardzo ostrożne, co wynika ze zrozumiałych oporów feministek wobec każdego aspektu zdominowanej przez mężczyzn kultury. Awangarda stawia jednak szereg pytań, które świadomie wchodzą w konfrontację z tradycyjnymi praktykami, wyrastają często z politycznej motywacji i starają się wypracować sposoby zmiany modeli reprezentacji i oczekiwań związanych z konsumpcją. Przed kobietami wyrastają podobne problemy, zakorzenione w opresyjnej historii i domagające się zmian. Droga do odkrycia tych wspólnych miejsc jest jednak kręta” – pisze Laura Mulvey w tekście „Kino, feminizm i awangarda”.

„Historie filmu awangardowego” to kompleksowe ujęcie głównych nurtów awangardy filmowej, które ukształtowały historię kina i miały zasadniczy wpływ na historię sztuki – od lat 20. XX wieku do lat 2000.

Znakomici znawcy i badaczki kina oraz sztuk wizualnych poruszają się w książce po rozległym terytorium: od dadaistów i surrealistów po kino-sztukę i postinternet. Najchętniej – po jego obrzeżach, pisząc, czasem po raz pierwszy tak obszernie na gruncie polskim, o zapomnianych pionierkach kina Wielkiej Awangardy, wczesnej awangardzie amerykańskiej, kinie letrystycznym, sytuacjonistycznym czy queerowym, czarnym feminizmie, perspektywie postkolonialnej czy o kinie jako narzędziu krytyki obrazów kształtujących zbiorową świadomość wizualną.

Celem książki jest nie tylko przyznanie należnej wagi pionierskiej twórczości kobiet, ale też spojrzenie na to, jak w historii marginalizowano ich znaczenie. Co więcej, książka pokazuje, że wypracowane na gruncie awangardy środki pozwoliły realizować prace o pionierskim znaczeniu dla historii kina, sztuki i emancypacji kobiet.

Autorki i autorzy tekstów:
Jakub Depczyński, dr hab. Marcin Giżycki, Paulina Haratyk, dr Beata Kosińska-Krippner, dr hab. Iwona Kurz, dr Marika Kuźmicz, Magda Lipska, dr Ewa Majewska, Jakub Majmurek, Michał Matuszewski, dr Krystyna Mazur, Antoni Michnik, Łukasz Mojsak, dr hab. Paweł Mościcki, Daniel Muzyczuk, prof. dr hab. Andrzej Pitrus, dr Magdalena Podsiadło, prof. dr hab. Małgorzata Radkiewicz, Karol Radziszewski, dr hab. Łukasz Ronduda, dr Gabriela Sitek.

Książka „Historie filmu awangardowego” jest współfinansowana przez m.st. Warszawa. Partnerem publikacji jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

Iwona Kurz

dr hab., krytyczka i historyczka kultury, badaczka kultury wizualnej, profesorka w Instytucie Kultury Polskiej UW. Zajmuje się historią nowoczesnej kultury polskiej w perspektywie wizualnej oraz problematyką ciała i gender, a także animacją kultury i politykami kulturalnymi. Więcej o dorobku profesor tu.

Marika Kuźmicz

dr, historyczka sztuki, wykładowczyni ASP w Warszawie, UW oraz Collegium Civitas, prodziekan Wydziału Zarządzania Kulturą Wizualną ASP w Warszawie. Kuratorka licznych wystaw w Polsce i zagranicą poświęconych polskiej sztuce lat 60. i 70. Współautorka i redaktorka książek o sztuce tego okresu, m.in. monografii Zdzisława Jurkiewicza (2019), Ludmiły Popiel i Jerzego Fedorowicza (2019), Barbary Kozłowskiej (2020). Założycielka (2010) oraz prezeska Fundacji Arton oraz Fundacji im. Edwarda Hartwiga.

Ewa Majewska

dr, filozofka feministyczna i działaczka, współpracuje z Institute of Cultural Inquiry (ICI) w Berlinie. Pracowała na uniwersytetach: Warszawskim i Jagiellońskim, była też visiting scholar w takich instytucjach, jak Uniwersytet Kalifornijski, Berkeley czy IWM w Wiedniu. Jest autorką czterech książek, w tym: "Kontrpubliczności ludowe i feministyczne" oraz "Tramwaj zwany uznaniem. Feminizm i solidarność po neoliberalizmie", jak też około 50 artykułów i esejów, opublikowanych między innymi w: e-„flux”, „Third Text, Journal of Utopian Studies”, „Praktyka Teoretyczna” i „Jacobin”. Aktualnie zajmuje się przede wszystkim filozofią heglowską, zwłaszcza zagadnieniem dialektyki słabych; feministyczną teorią krytyczną i kulturami antyfaszyzmu. Jej kolejna książka, "Feminist Antifascism. Counterpublics of the Common", ukaże się w 2021 roku. 

Krystyna Mazur

dr, kulturoznawczyni, amerykanistka. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego i Cornell University, stypendystka Fulbrighta i Fundacji Kościuszkowskiej. Jej książka "Poetry and Repetition" ukazała się w 2005 roku w Routledge. Jej główne obszary badawcze to literatura i film amerykański oraz queer studies. Wykłada w Ośrodku Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie prowadzi zajęcia również z literatury i filmu afroamerykańskiego, literatur Latinx oraz literatur imigrantów pierwszego pokolenia.