Muzeum a wspólnota – Muzeum Powstania Warszawskiego
Spotkanie z Dariuszem Gawinem i Christianem Karnerem

  • Muzeum a wspólnota – Muzeum Powstania Warszawskiego

    Mural "Bratki" autorstwa Wilhelma Sasnala, fot. Julia Sielicka

W ramach drugiego spotkania z cyklu „Muzea a wspólnota” będziemy przyglądać się Muzeum Powstania Warszawskiego. Paweł Dobrosielski z Instytutu Kultury Polskiej będzie rozmawiać z Dariuszem Gawinem, zastępcą dyrektora MPW oraz Christianem Karnerem, socjologiem z Uniwersytetu w Nottingham.

Czy poprzez upamiętnianie Powstania Warszawskiego powołuje się do życia jakąś wspólnotę? Jeśli tak, to jakiego rodzaju? Czy muzeum poświęcone pojedynczemu wydarzeniu transformacyjnemu może stać się instytucją krytyczną? Czy można znaleźć w takiej instytucji miejsce na pluralizm poglądów, na konkurencyjne względem siebie perspektywy? Czy muzeum jako instytucja kultury powinno zabierać głos i zajmować stanowisko w istotnych sprawach publicznych? To tylko niektóre z pytań, jakie będziemy chcieli zadać naszym gościom, zapraszamy także publiczność do wzięcia czynnego udziału w tej dyskusji.

„Muzeum a wspólnota” to seria spotkań realizowanych we współpracy z Instytutem Kultury Polskiej UW, której celem jest przyjrzenie się społecznej funkcji współczesnych muzeów.

Muzea należą dziś do najpopularniejszych instytucji kultury. Ich profil, ekspozycje oraz inne działania stają się często przedmiotem debat angażujących artystów, historyków, krytyków, a także szeroką publiczność i polityków. W toku tych dyskusji, zwłaszcza wokół placówek o charakterze narodowym lub przedstawiających istotne wątki polskiej historii, stawiane są podstawowe pytania na temat kształtu i charakteru wspólnoty.

Pytania o to, do kogo adresowane są wystawy, kogo przyciągają, jak definiowane są towarzyszące im wydarzenia, są tym samym pytaniami o negocjowaną za pomocą tych praktyk definicję narodu, społeczeństwa oraz istotnych dla nich wartości. Szczególnie mocno ujawnia się to w momencie kryzysów, ujmowanych obecnie w dyskursie jako przejawy wojny kulturowej, w której dochodzi do zderzenia wartości i postaw liberalnych i konserwatywnych, lewicowych i prawicowych, „postępowych” i „tradycjonalistycznych”.

Celem projektu „Muzeum a wspólnota”, realizowanego we współpracy z Instytutem Kultury Polskiej UW, jest zbadanie strategii komunikacyjnych i próba analizy porównawczej konstrukcji tożsamościowych ważnych polskich muzeów: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Historii Żydów Polskich, Muzeum Historii Polski, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Muzeum Chopina. Każde z nich ma inny przedmiot zainteresowania: od encyklopedycznej prezentacji dziedzictwa, przez historię mniejszości narodowej, sztukę współczesną i nowoczesną po wydarzenie historyczne i konkretną postać. Wszystkie jednak w istotny sposób odnoszą się do symboli i wartości obecnych we współczesnej debacie publicznej.

Wybrane w tym projekcie muzea mają charakter centralny - zlokalizowane są w Warszawie; przyciągają zatem zarówno publiczność lokalną, ogólnopolską, jak też turystów zagranicznych. Wszystkie one bądź zostały otwarte po 2000 roku, bądź przeszły zasadnicze przekształcenie ekspozycji i polityki komunikacyjnej. Badanie będzie próbą rozpoznania polityki muzeów, a także rzeczywistego kształtu prowadzonej za ich pośrednictwem debaty o wspólnocie.

Cykl otwartych dla publiczności spotkań będzie podsumowaniem i dopełnieniem kwerend. Badacze rozmawiać będą z dyrektorami sześciu uczestniczących w projekcie placówek oraz polskimi i zagranicznymi specjalistami w dziedzinie muzeologii, których zaproszenie ma na celu nie tylko poszerzenie perspektywy badawczej, ale też włączenie refleksji na temat polskich muzeów do międzynarodowej debaty.

Paweł Dobrosielski – kulturoznawca i filozof związany z IKP UW, uczestnik krajowych i międzynarodowych projektów badawczych z zakresu pamięci zbiorowej, tożsamości narodowej i kultury wernakularnej. Publikował w „Kulturze Współczesnej”, „Zagładzie Żydów”, „Przeglądzie Humanistycznym” oraz w tomach zbiorowych. Obecnie pracuje nad książką podsumowującą polską recepcję pism Jana Tomasza Grossa z perspektywy antropologii pamięci.

Christian Karner – profesor socjologii na Uniwersytecie w Nottingham, współzałożyciel międzywydziałowej pracowni badającej związki pomiędzy tożsamością, obywatelstwem i migracją. W swoich pracach prof. Karner posługuje się analizą dyskursu do interpretacji toczących się we współczesnym zglobalizowanym świecie złożonych negocjacji pomiędzy różnymi tożsamościami etnicznymi, narodowymi, religijnymi, klasowymi i lokalnymi, ze szczególnym uwzględnieniem Austrii, Wielkiej Brytanii oraz Indii. Jego publikacje poświęcone są kulturze popularnej, życiu codziennemu, pamięci zbiorowej, społeczeństwu obywatelskiemu, a także teorii społecznej. Wydane w 2006 roku The Thought World of Hindu Nationalism: Analyzing a Political Ideology, 2007 roku Ethnicity and Everyday Life oraz w 2011 roku Negotiating National Identities: Between Globalization, the Past and "the Other" to jego najważniejsze monografie, jest także autorem wielu artykułów w czasopismach naukowych oraz redaktorem kilku tomów zbiorowych.

Dariusz Gawin – zastępca dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego oraz szef Instytutu Stefana Starzyńskiego. Historyk idei, filozof i publicysta, doktor habilitowany, Kierownik Zakładu Społeczeństwa Obywatelskiego w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, członek Collegium Invisibile, członek Kolegium Historyczno-Programowego Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku, członek kolegium redakcyjnego „Teologii Politycznej”, stypendysta wielu zagranicznych uniwersytetów i instytucji naukowych, członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP. Zajmuje się historią polskiej myśli politycznej i społecznej, filozofią polityczną oraz problematyką związaną z polityką historyczną. Współautor podręczników do historii oraz edukacji obywatelskiej. Publikował, między innymi, w „Teologii Politycznej”, „Res Publice Nowej”, „Znaku”, „Twórczości, „Przeglądzie Politycznym”, „Więzi”, „Życiu” i „Rzeczpospolitej”. Do jego najważniejszych książek autorskich należą Spór o powstanie. Powstanie warszawskie w powojennej publicystyce polskiej (2004), Blask i gorycz wolności. Eseje o polskim doświadczeniu wolności (2006) oraz Wielki zwrot. Ewolucja lewicy i odrodzenie idei społeczeństwa obywatelskiego 1956-1976 (2013).

Zobacz także:

Inne wydarzenia z tego cyklu: