Psychociała, nie figury
Konferencja wokół Marii Jaremy

  • Psychociała, nie figury

    Grafika: Kaja Gliwa

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na trzydniową konferencję naukową poświęconą jednej z kluczowych artystek awangardowych Marii Jaremie. Konferencji towarzyszy prezentacja dzieł Jaremianki oraz prac artystek zainspirowanych jej twórczością. 

W Muzeum nad Wisłą zobaczymy kilkanaście dzieł Marii Jaremy, a także pracę Sary Crowner inspirowaną kurtyną projektu Jaremianki oraz interwencję rzeźbiarsko-sceniczną Zuzy Golińskiej, która nawiązuje do niezrealizowanego projektu scenografii do baletu Piotra Perkowskiego Swantewit z 1947 roku. Aktorki Marta Malikowska i Sandra Korzeniak odczytają teksty Jaremy. Zobaczymy także performatywne działanie wokół publikacji „Pavilionesque”, artystycznego magazynu założonego przez Paulinę Ołowską, w którym opracowuje niepublikowane wcześniej materiały archiwalne związane z teatrem, performansem i marionetkarstwem. Przez trzy dni publiczność Muzeum będzie miała okazję wysłuchać wystąpień i dyskusji międzynarodowego grona historyczek sztuki, kulturoznawczyń, badaczek literatury i kuratorek, które zaprezentują interdyscyplinarne spojrzenie na twórczość Marii Jaremy.

Maria Jarema (1908–1958) była malarką, rzeźbiarką, komentatorką sztuki, aktywistką, współzałożycielką Grupy Krakowskiej i Teatru Cricot, autorką scenografii teatralnych, kostiumów, kukiełek, lalek, projektów pomników, autorką okładek książkowych i aktorką. To jedna z najważniejszych artystek polskich XX wieku, świadoma uczestniczka europejskiej awangardy i czołowa reprezentantka polskiego środowiska lewicowego. Wspierała inicjatywy robotnicze lat 30. i konsekwentnie angażowała się w działania ruchu antyfaszystowskiego. Była jedną z pionierek postępu emancypacyjnego. Działania artystyczne Jaremy przez lata pozostawały na uboczu zainteresowania historyków sztuki i nie były oczywistym źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń artystów. Status dorobku Jaremianki domaga się ponownej dyskusji. Prowokuje też pytania o to, jak przywracać do sfery publicznej dorobek lewicowych artystek z Europy Wschodniej, które walczyły nie tylko o autonomię sztuki, ale też jej społeczne zaangażowanie.

Podczas konferencji Psychociała, nie figury przyjrzymy się pionierskiej działalności Marii Jaremy z perspektywy koncepcji historii potencjalnych – odchodzenia od wielkich, mocnych narracji o „całych” społecznościach i „generalnych” tendencjach estetycznych. Jest to sposobność, by dostrzec w archiwach obiekty o niejednoznacznym statusie, niepasujące do kanonów, by badać zjawiska niepozorne, śledzić długofalowe wpływy i odtwarzać możliwe relacje. Zapytamy więc nie tylko o to, jak praktyki artystyczne Jaremianki lokują się w wizualnym kanonie awangardy, ale też sprawdzimy, co może się wydarzyć, gdy uznamy jej sztukę za przewodniczkę po nieco innej opowieści o awangardzie i emancypacji.

Z tych względów niezbędna jest refleksja nad aktywizmem Jaremianki i stale podnoszonymi przez nią postulatami politycznymi. Namysłu domaga się też jej działalność społeczna: troska o wolność psychocielesną, seksualną, prawną i ekonomiczną kobiet; wyczulenie na sprawy osób wykluczonych, czynny sprzeciw wobec cenzury i presji wizualnych kodów socrealizmu. Sztuka Jaremy, choć najczęściej nie przedstawia tych postaw wprost, pośrednio świadczy o skali zaangażowania artystki – jej prace rejestrują afektywne spięcia i powiązania niejednorodnej wspólnoty, prowokują odbiorcę do zajęcia pozycji. Nie są metaforami, ilustracjami czy komentarzem. Nie ukazują abstrakcyjnych figur, ale konkretnie zorientowane gesty. Prowokują do działania.

Idąc za tropem Jaremianki-przewodniczki spróbujemy spojrzeć na sztukę regionu Europy Wschodniej tak, jak gdyby nie doszło do wyparcia ideałów i praktyk przedwojennej i tuż powojennej lewicy. Czy patrząc na działalność Marii Jaremy i Grupy Krakowskiej możemy wyobrazić sobie przyszłość Polski zaangażowanej, niefaszystowskiej, nienacjonalistycznej?

 

Maria Jarema
oraz artystki biorące udział w wydarzeniu:
Sarah Crowner, Zuza Golińska, Sandra Korzeniak, Marta Malikowska, „Pavilionesque”

Kuratorkami wydarzenia są
Agnieszka Dauksza i Natalia Sielewicz

W konferencji udział biorą:
Jana Baumann, Susan Best, Andrij Bojarov, Julia Bryan-Wilson, Éric de Chassey, Agnieszka Dauksza, Barbara Ilkosz, Dorota Jarecka, Dana Kavelina, Klara Kemp-Welch, Joanna Kordjak, Iwona Kurz, Natalia Malek, Iris Müller-Westermann, Joanna Mytkowska, Luiza Nader, „Pavilionesque”, Agata Pyzik, Natalia Sielewicz, Magda Szcześniak, Tomasz Szerszeń, Matylda Taszycka, Hanna Wróblewska
 

Konferencja odbędzie się w języku polskim i angielskim z zapewnieniem tłumaczenia symultanicznego na oba języki.
 

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie jest instytucją kultury miasta stołecznego Warszawy.
Mecenas Muzeum i Kolekcji: EY
Partner prawny Muzeum: DZP
Współorganizator: Hotel Warszawa
Partnerzy: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Fundacja Dialogu im. Konstantego Puzyny
Współpraca medialna: „Pavilionesque”, Magazyn „SZUM”

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Wybrzeże Kościuszkowskie 22

Piątek, 15 września
17:00–19:00
Historie potencjalne i zerwania

Sesja wprowadzająca i dyskusja z udziałem:
Agnieszki Daukszy, Natalii Sielewicz, Érica de Chassey
Moderacja: Magda Szcześniak

Agnieszka Dauksza
Maria Jarema i awangardowa historia porażki

W wystąpieniu skupię się na strategiach psucia własnego warsztatu przez Marię Jaremę. Interesuje mnie napięcie między komplementarnymi tendencjami: obsesyjnym ćwiczeniem rzemiosła i praktykowaniem niedbałości, niedoróbek, form pośrednich, prowizorycznych. Chcę też badać status Jaremy jako jednostki dokonującej przekroczenia z pozycji bezsilnego oporu. Obywatelska niezgoda i afektywne zaangażowanie idą tu w parze ze strategiami dystansu, wycofania i rwanego czy limitowanego współudziału. Upór w bezsilności nie wiąże się jednak z oddaniem pola symbolicznego, lecz jest świadomym, ponawianym aktem, który ma na celu zacieranie tropów, zwielokrotnianie obrazu i rozchwianie statusu. Podsumowując, opowiem o porażce jako metodzie tworzenia i o awangardzie Jaremy jako sztuce przetrwania.

Natalia Sielewicz
Pomiędzy dyspozycją a deklaracją. Wibrujące materialności Marii Jaremy

W celu wydobycia nowatorskiego projektu politycznego Marii Jaremy, artystki wykraczającej poza ograniczenia polityki tożsamościowej, skorzystam z narzędzi oferowanych przez nowy formalizm. Zapytam, czy w klimacie dzisiejszego politycznego patu niesubordynacja Jaremy może nam zaoferować pomocne wskazówki. Podążając za stwierdzeniem literaturoznawczyni Caroline Levine, że formy pracują wszędzie, abstrakcyjne afektywne formy Jaremy czytam jako dowód skupienia się artystki na różnicy pomiędzy dyspozycją a deklaracją oraz na idiosynkratycznej pamięci mięśniowej naszych działań, a także na sile intencjonalności. Proponuję więc potraktować afektywne płaszczyzny i połacie koloru Jaremy jako humorzaste i pełne temperamentu rezerwuary informacji, czekające na uruchomienie przez inne płaszczyzny. W badaniu powojennej twórczości Jaremy, jej politycznej gramatyki rytmów i penetracji, inspiruję się nowym formalizmem Caroline Levine, objaśnionym w książce Forms: Whole, Rhythm, Hierarchy, Network [Formy: Całość, Rytm, Hierarchia, Sieć]. Badaczka analizuje w niej pole estetyki, afektów i polityki, udowadniając, że nie istnieje polityka bez formy.


Éric de Chassey
Marii Jaremy podróże do Paryża i spotkania z międzynarodową sztuką współczesną (1937–38, 1947, 1956–57)

Prace Marii Jaremy z lat 40. i 50. pod wieloma względami przypominają postkubistyczną abstrakcję – lingua franca świata sztuki tego okresu. Równocześnie jednak natychmiast rzuca się w oczy ich odrębność. Do tej pory historiografia tłumaczyła swoistość prac Jaremy wydarzeniami z życia prywatnego artystki oraz jej politycznymi afiliacjami. Wyjaśnienia te wydają się jednak zbyt ogólnikowe. By zbliżyć się do odrębności Jaremy, proponuję skupić się na jej podróżach do Paryża (październik 1937–16 lutego 1938; maj–czerwiec 1947; grudzień 1956–9 września 1957), podczas których na własne oczy miała okazję oglądać wystawianą tam sztukę. Nasza wiedza na temat tych pobytów jest ograniczona, jednak zagłębiając się w tematykę i treść oglądanych przez Jaremę wystaw, możliwe staje się zmapowanie kontekstu, który pozwoli nam zrozumieć jej rozwój artystyczny. Moim celem nie będzie jednak potwierdzenie centralnej pozycji Paryża względem peryferyjności Krakowa czy Warszawy, lecz raczej horyzontalna próba dostarczenia kontr-przykładów, które można wykorzystać jako narzędzia do interpretacji.

19:00
Czytanie performatywne tekstów Marii Jaremy w wykonaniu Marty Malikowskiej. Odczyt odbędzie się pośród scenografii Zuzy Golińskiej zainspirowanej niezrealizownym projektem Jaremianki.
Kostium na podstawie projektu Marii Jaremy wykonała Gosia Golińska.

Sobota, 16 września
11:00–13:00
Maria Jarema jako figura transnarodowa i antyfaszystowska

Sesja i dyskusja z udziałem:
Doroty Jareckiej, Klary Kemp-Welch, Andrija Bojarova
Moderacja: Iwona Kurz

Dorota Jarecka
Maria Jarema. Niech się zbudzi Drwal

W 1945 roku Maria Jarema wstąpiła do Polskiej Partii Robotniczej. Formacja ta była spadkobierczynią Komunistycznej Partii Polski, choć się do tego otwarcie nie przyznawała. Urodzona w 1908 roku Jarema współpracowała przed wojną z komunistyczną lewicą, po wojnie wykonała akces do ruchu, który w jej przekonaniu był synonimem postępu. Zwycięstwo aliantów, upadek mocarstwa hitlerowskiego i zachwianie się potęg imperialnych wraz z wojnami kolonialnymi – procesy te spowodowały mobilizację lewicy w całej Europie. W Polsce dodatkowym katalizatorem radykalizacji postaw na lewicy był powrót polskiego antysemityzmu, który spotkał się z protestem ze strony intelektualistów. W referacie ukażę ów moment radykalizacji. Zapytam o jego związek ze zmianą języka artystycznego w sztuce Jaremy, z powrotem do form awangardowych, z adaptacją języka rzeźby w malarstwie. Odczytam to jako artystyczną odpowiedź na postulat modernizacji stawiany przez nową politykę kulturalną w Polsce akcentującą momenty konstruktywizmu i rekonstrukcji. Kluczowe dla artystki są lata 1946–1949. One zdeterminują jej późniejsze wybory i postawę. Poemat Pablo Nerudy Niech się zbudzi Drwal, wystawiony przez Tadeusza Kantora i Marię Jaremę w 1949 roku w Krakowie, stanowi dla mnie symboliczny punkt styku awangardy, internacjonalizmu, marksizmu i surrealizmu.

Klara Kemp-Welch
Maria Jarema i polityka prostoty

Przemawiając w Nieborowie w 1949 roku, Maria Jarema przekonywała:
„Socrealizm w swojej genezie mógł być zwykłym odruchem walki z przerafinowaniem w sztuce i »zabawowością«, w której zaczęło się pławić ostatnio wielu artystów europejskich mniej twórczych. Więc socrealizm powinien był stać się dążeniem do prostoty. A stał się czym? Narzucony przez nie-artystów, przestał mieć cokolwiek wspólnego ze sztuką – stał się partaczonym przez kiczarzy prostactwem”. Ta potępiająca socrealizm wypowiedź będzie dla mnie punktem wyjścia do szerszego zastanowienia się nad ideą prostoty i jej relacji do międzynarodowych dyskusji o tym, czy sztuka awangardowa może cokolwiek znaczyć dla „zwykłego człowieka”.

Andrij Bojarov
Gdzie jest Lwów?

W swojej prezentacji mam zamiar opowiedzieć o lwowskim środowisku artystycznym i Lwowie jako mieście, w którym odbyła się pierwsza wystawa Grupy Krakowskiej, a także o znaczeniu i miejscu tego środowiska w aktualnej narracji ukraińskiej historii sztuki. Pokażę to na przykładzie trzech ważnych, obecnie prezentowanych w Europie wystaw modernistycznej (na jednej z nich zarazem też współczesnej) sztuki ukraińskiej. Zaprezentuję nieznane dotychczas prace i dokumenty z archiwum rodziny Margit i Romana Sielskich, członków Zrzeszenia „artes”, jedynych którzy pozostali we Lwowie i ZSRR, szczególną uwagą poświęcając artystkom okresu międzywojennego. Wzmiankuję Związek Artystek Polskich, powstały w 1910 roku, którego trzy twórczynie pozostały we Lwowie po drugiej wojnie światowej, lwowski ZZAP (nie mylić z ZZPAP!) i ZAUR. Rzecz będzie też o tak zwanym zaangażowaniu artystów ze środowiska grupy „artes”, między innymi o ich programie faktorealizmu, i ukraińskim stowarzyszenia ANUM oraz czasopiśmie „Novi Szljachy”. Wspomnę o Kongresie Kultury 1936 roku we Lwowie. W ich postawach widzę dużo dualizmu i przeciwieństw. Opowiem więc o powojennych losach lwowskich i w ogóle artystów w Ukrainie, też idei lewicowej na tle niewyobrażalnych represji, których doznało całe środowisko.

14:00
Barbara Ilkosz
Prezentacja Katalogu dzieł wszystkich Marii Jaremy


Prezentacja Katalogu dzieł wszystkich Marii Jaremy z uwzględnieniem prac pochodzących ze zbiorów muzealnych i kolekcji prywatnych. Katalog zawiera wszystkie, znane dotąd, dzieła Marii Jaremy, uzupełnione informacjami identyfikującymi poszczególne prace wraz z przypisanym im właścicielem, instytucjonalnym lub prywatnym. Każda nota jest opatrzona fotografią. Zasadnicza struktura katalogu obejmuje cztery kategorie: rzeźbę, malarstwo, grafikę i rysunek oraz ujęte wspólnie projekty scenograficzne, projekty kostiumów, projekty tkanin, szkice. W ich ramy wpisano poszczególne obiekty uporządkowane chronologicznie. Prace poszukiwane tworzą osobną, roboczą kategorię. Program wykorzystany przy opracowaniu katalogu umożliwia szybkie wyszukiwanie obiektów, ewentualną korektę danych i łatwą identyfikację prac zgodnie z wybranym kluczem – w porządku alfabetycznym, chronologicznym lub w odniesieniu do techniki artystycznej.

15:00–17:00
Wojna, okupacja, trauma

Sesja i dyskusja z udziałemi z udziałem:
Luizy Nader, Susan Best, Tomasza Szerszenia
Moderacja: Natalia Malek

Luiza Nader
Wojna. Marii Jaremy odpowiedź na okrucieństwo

W swojej wypowiedzi poddam analizie prace artystyczne i obiekty autorstwa Marii Jaremy powstałe między 1939 a 1945 rokiem. Zastanowię się szczególnie nad pracami takimi jak Wojna II, Niemcy, Plaża, nad martwymi naturami i zabawkami tworzonymi przez artystkę w tym czasie, zestawiając je z wypowiedziami i świadectwami wizualnymi z tego okresu, m.in. Leopolda Buczkowskiego, Haliny Ołomuckiej czy Mieczysława Wejmana. Zastanowię się nad problematyką artystycznej odpowiedzi i odpowiedzialności wobec doświadczenia brutalności, widoku zbrodni i śmierci, biorąc za punkt wyjścia pojęcie „podmiotu implikowanego” (Michael Rothberg) w przemoc. Za myślą Judith Butler zadam następujące pytania: przemoc cyrkuluje, ale czy jej ciągły ruch jest nieodzowny? W jaki sposób przeciwstawić się przemocy nie powtarzając jej logiki? Postaram się na nie zareagować interpretując wojenną twórczość Marii Jaremy.

Susan Best
Eksperymentalne ćwiczenie z wolności. Sztuka awangardowa Marii Jaremy

Wyrażenie „eksperymentalne ćwiczenie z wolności” ukuł brazylijski krytyk Mario Pedrosa, by opisać optymistyczny, wybiegający w przyszłość nurt sztuki tworzonej w warunkach politycznych represji. W taki sposób opisywał sztukę Lygii Clark, Lygii Pape i Helio Oiticiki – brazylijskich artystów, którzy w okresie dyktatury nie porzucili estetycznych eksperymentów. Pod koniec lat 50. podjęli się radykalnej redefinicji abstrakcji, poszukując sposobów oddania za jej pomocą żywotności i ożywienia. Podobieństwo ich rozwoju do trajektorii polskiej artystki Marii Jaremy jest uderzające. Ona również w latach 50. zaczyna tworzyć prace abstrakcyjne, odnoszące się do witalności, rytmu i ruchu. Artystka praktykuje w nich eksperymentalne ćwiczenie z wolności. Jako członkini pierwszej i Drugiej Grupy Krakowskiej Jarema była częścią środowiska, promującego sztukę nowoczesną i jednocześnie opowiadającego się przeciwko ograniczeniom awangardowych eksperymentów. Język abstrakcji jest wyrazem odmowy wobec sprowadzania sztuki do celów funkcjonalnych. W moim wystąpieniu podejmę się analizy „żywości” abstrakcyjnych prac Jaremy z lat 50., przede wszystkim z perspektywy teorii afektów witalnych Daniela Sterna.

Tomasz Szerszeń
Ku bezformiu. Konstelacja Jarema / Piasecki

Marek Piasecki odwiedzał krakowską pracownię Marii Jaremy jako licealista na przełomie lat 40. i 50. Spojrzenie młodego „jeszcze-nie-artysty” padające na twórczość znajdującej się w przejściowym momencie, „zaczynającej od zera” artystki, byłoby tu punktem wyjścia do rozważań nad relacyjną, konstelacyjną historią sztuki, a także – może przede wszystkim – nad wątkiem bezforemności. Pojawia się on zarówno w monotypiach Jaremy, jak i w podejmowanych przez Piaseckiego od połowy lat 50. próbach „chemicznego malarstwa”. W obu przypadkach swoista destrukcja formy wiązałaby się z namysłem nad materialnością dzieła, perspektywą biedy, odrzuceniem wertykalności, otwarciem na przypadek i na to, co efemeryczne i niedoskonałe. Czy te ciążące ku bezforemności gesty miały polityczny wymiar jako małe „akty niepokory”?

18:00
Czytanie performatywne tekstów Marii Jaremy w wykonaniu Sandry Korzeniak. Odczyt odbędzie się pośród scenografii Zuzy Golińskiej zainspirowanej niezrealizownym projektem Jaremianki.

Niedziela, 17 września
11:00–13:00
Feministyczne dziedzictwo Marii Jaremy

Sesja i dyskusja z udziałem:
„Pavilionesque”, Joanny Kordjak, Matyldy Taszyckiej, Dany Kaveliny
Moderacja: Agata Pyzik

Joanna Kordjak
Teatr zrewoltowanych kukieł. O emancypacyjnym potencjale lalek w performatywnej twórczości Marii Jaremy

Tematem wystąpienia jest motyw lalki, kukły i manekina w twórczości Marii Jaremy. Karykaturalne kukiełki tworzone przez nią na potrzeby szopek politycznych przeznaczonych dla robotników stanowiły narzędzie walki politycznej przeciwko nierówności społecznej i faszyzmowi, w którą artystka była aktywnie zaangażowana w latach 30. Inną funkcję pełniła lalka we współtworzonych przez Jaremiankę spektaklach przedwojennego i powojennego Cricotu. Uprzedmiotowienie kobiecego ciała, wykorzystanie jego fragmentów można odczytywać tu jako grę artystki z kliszami kobiecości, erotyzacją i fetyszyzacją jej przedstawień w sztuce czy stereotypowymi wyobrażeniami „nowej kobiety”. Mamy tu do czynienia nie tyle z lalką, co z żywym aktorem przekształcanym przez artystkę w kukłę. Służył temu nakładany na ciało aktora abstrakcyjny kostium wymuszający specyficzną, nie-ludzką choreografię, makijaż, malowanie jego ciała czy zakrywająca twarz maska. Co istotne, w rolę aktorki-lalki wcielała się też sama artystka. Polityczny, emancypacyjny, subwersywny potencjał lalki, wykorzystany na różne sposoby w twórczości Jaremianki, w połączeniu z inspiracją estetyką kabaretu, cyrku czy varieté, pozwala usytuować jej performatywną działalność w kontekście innych europejskich artystek, takich jak Hannah Höch, Emmy Hennings czy Sophie Taeuber współtworzących ruch dada.

Matylda Taszycka
„Przeciw pomnikom”? Monumentalna spuścizna po Marii Jaremie

Przedmiotem referatu jest fontanna Fryderyka Chopina w Krakowie wykonana w 2006 roku przez Wandę Czełkowską według modelu Marii Jaremy z 1948–1949 roku (znajdującego się w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie). Monumentalna i dynamiczna realizacja w przestrzeni publicznej, będąca alternatywą dla tradycyjnie pojmowanego pomnika, wyobrażona przez Jaremę i dokończona przez Czełkowską, służy za punkt wyjścia dla podjęcia tematu awangardowej spuścizny Jaremianki na przykładzie relacji z twórczością artystki młodszego pokolenia, także krakowskiej rzeźbiarki i członkini Drugiej Grupy Krakowskiej. Jest to także okazja zadania pytania o możliwość wpisania obu artystek w matrylinearną historię sztuki.

Dana Kavelina
Części lalek. Dziedzictwo Marii Jaremy versus współczesne formy oporu

Dana Kavelina jest artystką, obecnie mieszkającą w Lwowie, gdzie pracuje nad animacją poklatkową o pogromach okresu drugiej wojny światowej. Od dwóch lat pracuje nad długoterminowym projektem o sytuacji kobiet w konfliktach totalitarnych i posttotalitarnych, na przykładzie Holokaustu we Lwowie, deportacji Czeczenów, wojny w Bośni i wojny w Donbasie. W swoich pracach Kavelina wprowadza elementy artystyczne do projektów obywatelskich i protestów ulicznych. Zajmuje się osobistą i historyczną problematyką traumy, podatnością na cierpienie, postrzeganiem wojny w narracjach spoza głównego nurtu. Często posługuje się wykonanymi przez siebie lalkami i kukiełkami. W wystąpieniu Kavelina opowie o swojej praktyce artystycznej, odnosząc ją do dziedzictwa Jaremy i lwowskiej awangardzie oraz rozmaitych form oporu wobec wojny i traumy.

15:00–17:00
Debata zamykająca konferencję z udziałem:
Joanny Mytkowskiej, Jany Baumann, Hanny Wróblewskiej, Julii Bryan-Wilson, Iris Müller-Westermann

Konferencja odbędzie się w języku polskim i angielskim z zapewnieniem tłumaczenia symultanicznego na oba języki.

Prelegentki i prelegenci biorący udział w konferencji:

dr Agnieszka Dauksza – adiunktka na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktorka „Tekstów Drugich”, autorka książek: Jaremianka. Biografia (2019), Afektywny modernizm (2017), Klub Auschwitz i inne kluby. Rwane opowieści przeżywców (2016, 2021), Kobiety na drodze. Doświadczenie przestrzeni publicznej w literaturze przełomu XIX i XX wieku (2013). Redagowała między innymi tomy: Maria Jarema: wymyślić sztukę na nowo i Świadek: jak się staje, czym jest. Laureatka m.in Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz”, Nagrody Literackiej „Gryfia”, Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej, Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej START, Nagrody im. Adama Włodka, Nagrody Naukowej „Polityki”, programów NCN i NPRH, Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO, Stypendium Kulturalnego Miasta Gdańska; finalistka Nagrody Literackiej „Nike”.

Natalia Sielewicz jest historyczką sztuki i kuratorką w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W swoich wystawach i esejach porusza kwestie feminizmu, kultury afektu, biopolityki i technologii. Kuratorka wystaw: Fedir Tetyanych. Niekończące się oko (2022), Opowieści okrutne. Aleksandra Waliszewska i symbolizm Wschodu i Północy (2022, współkuratorka wraz z Alison Gingeras), Agnieszka Polska. Plan Tysiącletni (2021), Farba znaczy Krew. Afekt i pragnienie we wspólczesnym malarstwie (2019), Hoolifemmes (2017), wystawa problematyzująca performatywność i taniec jako narzędzia kobiecego oporu, wystawa Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Intymność jako tekst (2017) na temat afektu i poetyki wyznania w literaturze i sztukach wizualnych. Sielewicz była również kuratorką wystawy Ustawienia prywatności (2014), jednej z pierwszych instytucjonalnych wystaw badających wpływ Internetu 2.0 na kondycję ludzką w dobie późnego kapitalizmu, oraz wystawy Chleb i róże. Artyści wobec podziałów klasowych (2015, z Łukaszem Rondudą).

dr Éric de Chassey jest dyrektorem Francuskiego Narodowego Instytutu Historii Sztuki (INHA) w Paryżu oraz profesorem historii sztuki nowoczesnej i współczesnej w École normale supérieure w Lyonie we Francji. W latach 2009–2015 był dyrektorem Akademii Francuskiej w Rzymie – Villa Medici. Obszernie publikował na temat twórczości Matisse'a, sztuki amerykańskiej i europejskiej, transatlantyckich związków kulturowych i kultury wizualnej drugiej połowy XX wieku, zwłaszcza w powiązaniach z kontrkulturą i polityką. Jego najnowsze książki, obie opublikowane w 2017 r. (i nieprzetłumaczone), to Après la fin. Suspensions et reprises de la peinture dans les années 1960 et 1970 (Klincksieck) oraz L’abstraction avec ou sans raisons (Gallimard). Był także kuratorem licznych wystaw, którym towarzyszyły katalogi, w tym La Répétition. Un choix dans lescollections du Centre Pompidou (Metz, 2023–2025); Luc Tuymans – Apartament 3 sztuki (Fontainebleau, 2023) ; Le désir de la ligne. Henri Matisse dans lescollections Jacques Doucet (Awinion, 2022) ; Ettore Spalletti. Il cielo in una zwrotka (Rzym, 2021); Alex Katz: Pływające światy (Paryż, 2021); Le surréalisme dans l’art américain, 1940–1970 (Marsylia, 2021); Sauvages nudités: Peindre le Grand Nord (Peder Balke – François-Auguste Biard, Anna-Eva Bergman) (Fontainebleau, 2019); Ligne forme couleur. Ellsworth Kelly (1923–2015) dans lescollections françaises (Awinion, 2018); Images en lutte. La Culture visuelle de l’extrême-gauche en France (1968–1974) (Paryż, 2018); Jeana-Luca Moulène’a. Il était une fois (Rzym, 2015); Andrzej Wróblewski, Recto/Verso (Warszawa i Madryt, 2015); Painting or How to Get Rid of It (Rzym, 2014); Jean-Marc Bustamante-Pieter Saenredam, Villa Medici (Rome, 2012); Poussin e Mosè. Dal disegno all’arrazo (Rzym, 2011); Europunk: The Visual Culture of Punk in Europe, 1976–1980 (Rzym, Genewa, Charleroi, Paryż, 2010- 2013); Jean-Auguste-Dominique Ingres / Ellsworth Kelly (Rzym, 2010); Ils ont regardé Matisse, Uneréception abstraite, États-Unis/Europe, 1948–1968 (Le Cateau-Cambrésis, 2009); Alex Katz: An American Way of Seeing (Tampere, Grenoble, Kleve, 2009); Repartir à zéro (Lyon, 2008-2009); Stroll On! British Abstraction in the Sixties, 1959–1967 (Genewa, 2005-2006); Kelly-Matisse: Plant Drawings (Paryż i Saint Louis (MO), 2002); Made in USA: L’art américain 1908–1947 (Bordeaux, Rennes, Montpellier, 2001-2002). Obecnie pracuje nad projektami wystawienniczymi dotyczącymi Djamela Tataha i Henriego Matisse'a (Nicea, 2024), francuskiej sceny artystycznej od lat 90. (Montpellier, 2024), Georgesa Mathieu (Paryż, 2025) i Ellswortha Kelly'ego (Fondation Maeght, 2026). W 2022 roku został wybrany na przewodniczącego Międzynarodowej Sieci Instytutów Badawczych nad Historią Sztuki (RIHA), a obecnie przewodniczy radzie redakcyjnej międzynarodowego projektu „The Visual Arts in Europe: An Open History” (EVA).

dr Magda Szcześniak – kulturoznawczyni, badaczka kultury wizualnej i historii kultury polskiej XX wieku, adiunktka w Instytucie Kultury Polskiej UW. Szczególnie interesują ją polityki reprezentowania klas społecznych i konfliktów klasowych, a także praktyki wizualnego konstruowania tożsamości – w życiu codziennym oraz sztuce. Autorka książek Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji (2016) oraz Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce (2023), a także współautorka dwutomowej publikacji Kultura wizualna w Polsce (2017). Dwukrotna stypendystka Fundacji Fulbrighta oraz Narodowego Centrum Nauki, laureatka stypendium dla wybitnych młodych naukowców Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Nagrody Naukowej „Polityki". Redaktorka pisma „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”.

dr Dorota Jarecka – historyczka sztuki, literaturoznawczyni, adiunkt w Instytucie Badań Literackich PAN. Autorka wystaw oraz tekstów z dziedziny społecznej historii sztuki i kultury wizualnej. W 2021 roku opublikowała Surrealizm, realizm, marksizm. Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944–1948. Współautorka cyklu wystaw Erny Rosenstein w Fundacji Galerii Foksal w Warszawie (2011), w Galerii Art Stations w Poznaniu (2013) i w Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Warszawie (2014) oraz książki Erna Rosenstein. Mogę powtarzać tylko nieświadomie / I Can Repeat Only Unconsciously (2014) Współredaktorka książek o artystkach: Krystiana Robb-Narbutt. Rysunki, Przedmioty, pracownia (2012), Natalia LL. Doing Gender (2013) Ewa Zarzycka. Lata świetności / Heyday (2016). W 2013 opublikowała Już trudno, wywiad-rzekę z Andą Rottenberg. Od 2016 roku prowadzi Galerię Studio w Warszawie, gdzie zainicjowała m.in. program wystaw związanych z historią i zbiorami Galerii Studio w Warszawie, otwierając galerię na współpracę międzynarodową, problematykę polityczną, społeczną i gender.

dr Klara Kemp-Welch jest wykładowczynią modernizmu XX wieku w Courtauld Institute of Art w Londynie. Jest autorką książki Antipolitics in Central European Art. Reticence as Dissidence under Post-Totalitarian Rule 1956–1989 (Londyn: IB Tauris, 2014), Networking the Bloc. Experimental Art in Eastern Europe 1965–1989 (Cambridge Massachusetts i Londyn, Anglia: MIT Press, 2019) oraz współredaktorką A Reader in East-Central European Modernism 1918–1956 wraz z Beatą Hock i Jonathanem Owenem (Londyn: Courtauld Books Online, 2019). Obecnie pisze monografię o sztuce współczesnej, migracji i mobilności w Unii Europejskiej.

Andrij Bojarov – artysta wizualny, niezależny kurator i badacz. Z wykształcenia architekt, od przełomu lat 80. i 90. aktywny jako artysta, początkowo zajmujący się malarstwem wielkoformatowym. W tym czasie stał się pionierem ukraińskiej sztuki wideo i zwrócił się w stronę fotografii konceptualnej, biorąc udział w wystawach zbiorowych i indywidualnych w Tallinie, Lwowie, Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Kijowie, Berlinie, Amsterdamie itp. Artysta stosujący strategię zawłaszczania i starający się otworzyć przed widzem nowe obszary interpretacji i percepcji. Przekadrowuje i multiplikuje obrazy z otaczającej nas medialnej rzeczywistości, zarówno analogowej, jak i cyfrowej, tworząc zaskakujące zestawienia i wydobywając nieoczekiwane znaczenia. Mieszka i działa pomiędzy Ukrainą, Polską i Estonią. Od 2000 roku skupia się na eksplorowaniu w dużej mierze zaniedbanych lokalnych historii sztuki awangardowej w kontekście środkowoeuropejskim, poszerzając i łącząc pracę artystyczną i kuratorską z praktykami badawczymi. Efektem były m.in. wystawy w Polsce: Knowns-Unknowns w Centrum Zamenhofa w Białymstoku (Festiwal Interphoto, 2017); Montages. Debora Vogel and New Legend of the City w Muzeum Sztuki w Łodzi (2017); Experiment! Masters of Photography at the Beginning of 20th Century in Lviv and Their Polish and Ukrainian Continuators, Imaginarium/Forum Fotografii Galleries, Łódź (2018), Domowroty/Повернення/Homing. Włodzimierz Puchalski, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków (2022). Autor licznych artykułów w publikacjach towarzyszących i katalogach wystaw oraz projektów badawczych w Polsce i na Ukrainie, do których powstania miał swój wkład. Wśród nich: Lviv. City, Architecture, Modernism (Muzeum Architektury, Wrocław, 2016), Avant-garde and The State (Muzeum Sztuki w Łodzi, 2018), Grupa Krakowska / Cracow Group 1932–1937 (Muzeum Narodowe, Wrocław, 2018 / Muzeum Narodowe Kraków, 2019), Футуромарення / Futuromarennia (exb. projekt dotyczący ukraińskiego futuryzmu, Art-Arsenal, Kijów, 2021 / KUMU, Tallinn, 2023) itp. Andrij Bojarov jest tłumaczem i redaktorem zaktualizowanego ukraińskiego wydania Piotr Łukaszewicz’s Union of artists „artes” /1929–1935/ and other stories of Lviv modernism (2021), nowe polskie wydanie książki z jego posłowiem ukaże się nakładem Ossolineum we wrześniu 2023.

dr hab. Iwona Kurz – krytyczka i historyczka kultury, profesorka w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się historią nowoczesnej kultury polskiej w perspektywie wizualnej, pamięcią wizualną oraz problematyką ciała i gender. Interesuje ją także kwestia polityk kulturalnych i działania w kulturze.

Barbara Ilkosz – absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1985–2021 kustosz zbiorów malarstwa współczesnego w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Zajmuje się sztuką polską XX w. oraz środowiskiem artystycznym Wrocławia w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki (SHS) i Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA). W 1999 roku wyróżniona I Nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Sybilla” za wystawę Maria Jarema (1908–1958). Kuratorka wystaw monograficznych i autorka publikacji: Maria Jarema (1908–1958), 1998; Zapisy przemian. Kolekcja Krzysztofa Musiała, 2007; Polska sztuka współczesna ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, 2016; Grupa Krakowska (1932–1937), 2018/2019. Kuratorka wystaw sztuki polskiej, m.in. w Karlowych Varach (1989); Bredzie (1994) Szekesfehervar (1997); Dusseldorfie (1997) i współkuratorka wystaw sztuki obcej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu: Oskar Moll. Obrazy i akwarele (z Landesmuseum Mainz); Od Otto Muellera do Oskara Schlemmera. Artyści Akademii Sztuki we Wrocławiu 1900–1932 (z Staatliches Museum w Schwerinie); Malarz. Mentor. Mag. Otto Mueller a środowisko artystyczne Wrocławia (z Nationalgalerie-Staatliche Museen zu Berlin), 2020.

dr hab. Luiza Nader – historyczka sztuki, profesorka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autorka książek: Konceptualizm w Polsce (2009) i Afekt Strzemińskiego. Teoria widzenia, rysunki wojenne, Pamięci przyjaciół – Żydów (2018). Jej badania koncentrują się przede wszystkim na sztuce XX wieku i współczesnej, ze szczególnym naciskiem na metodologie historii sztuki, teorie feministyczne, dyskursy pamięci oraz teorie afektu i traumy. Obecnie pracuje nad tematyką stanowisk świadków i obserwatorów w odniesieniu do raportów i zeznań z i o Holokauście. Na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie współkieruje (wraz z dr Mariką Kuźmicz) Laboratorium Muzeum Kobiet: cyklem seminariów, warsztatów, wykładów, wystaw i wydarzeń poświęconych teorii, praktyce i aktywizmowi feministycznemu.

dr Tomasz Szerszeń – antropolog kultury i artysta wizualny, eseista. Autor książek Wszystkie wojny świata (2021 – nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia, Nagroda Literacka Znaczenia 2022, Nagroda Główna Academia 2022), Architektura przetrwania (2017 – Fotograficzna Publikacja Roku 2018, wyróżnienie), Podróżnicy bez mapy i paszportu (2015), redaktor książek Oświecenie, czyli tu i teraz (2021, z Łukaszem Rondudą) i Neorealizm w fotografii polskiej 1950–1970 (2015, z Rafałem Lewandowskim). Autor wielu tekstów badawczych i esejów literackich publikowanych w pismach i antologiach. Adiunkt w Instytucie Sztuki PAN, gdzie kieruje Pracownią Antropologii Kultury i Sztuk Audiowizualnych, redaktor „Kontekstów”, współzałożyciel pisma „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”. Współkurator wystaw Czym jest Oświecenie? (2018, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie) i Transfert (2019, Galeria Studio). Kilkukrotny stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Rządu Francuskiego, stypendium dla wybitnych młodych naukowców Ministerstwa Edukacji i Nauki, Stypendium Artystycznego m. st. Warszawy. Jego projekty artystyczne były pokazywane na wystawach w Polsce i za granicą, m.in. na Paris Photo w Paryżu, w Fundacji Archeologia Fotografii, Galerii Studio, Nowym Teatrze, Biurze Wystaw czy Galerii Asymetria (Warszawa), Muzeum Sztuki w Łodzi, a także we Francji, w Ukrainie, na Węgrzech, w Izraelu. Jest autorem wideo i scenografii, a także współautorem tekstu do spektakli Ameryka (2022, Teatr Polski w Bydgoszczy) i Hiroshima/Love (2019, Biennale Warszawa), współautorem (z Julią Holewińską i Radkiem Dudą) wykładów performatywnych pokazywanych m.in. Kyoto Art Center (Japonia) i na Bienal Saco (Chile). Na początku 2024 roku nakładem wydawnictwa Czarne ukaże się jego nowa książka poświęcona obrazom wojny w Ukrainie.

dr Susan Best jest historyczką sztuki specjalizującą się w teorii krytycznej oraz sztuce nowoczesnej i współczesnej. Jest członkinią Australijskiej Akademii Humanistycznej. Jej książka Visualizing Feeling: Affect and the Feminine Avant-garde (2011) zdobyła nagrodę Australian and New Zealand Art Association za najlepszą książkę. Reparative Aesthetics: Witnessing in Contemporary Art Photography (2016) był wspólnym zdobywcą nagrody dla najlepszej książki przyznawanej przez Australijskie i Nowozelandzkie Stowarzyszenie Sztuki. Jej najnowsza książka na temat sztuki ciała i performansu nosi tytuł It's not personal: Post 60s body art and performance (2021). Obecnie pracuje nad historią sztuki tubylczej w południowo-wschodnim Queensland z dr Biancą Beetson.

Natalia Malek – poetka, kuratorka wydarzeń literackich, tłumaczka. Absolwentka Instytutu Anglistyki UW. Autorka pięciu książek poetyckich, ostatnio wydała Obręcze (2022). Do współpracy nad swoimi książkami regularnie zaprasza artystki wizualne, m.in. Basię Bańdę, Joannę Grochocką, Annę Grzelewską, Dominikę Kowynię. Laureatka Nagrody Literackiej Gdynia 2021 oraz Nagrody im. Adama Włodka 2017, nominowana do Nagrody Literackiej NIKE, Nagrody im. Wisławy Szymborskiej i do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Kuratorka Spoken Word Festival Warsaw, międzynarodowego festiwalu poezji performatywnej, oraz Wierszy w mieście, europejskiego festiwalu poezji w przestrzeni publicznej. Tłumaczka poezji, m.in. Louise Gluck, Tyrone'a Williamsa, Sandry Cisneros, wykładowczyni kreatywnego pisania, zainteresowana powiązaniami między literaturą, zwłaszcza poezją, a sztukami wizualnymi.

Joanna Kordjak jest historyczką sztuki i kuratorką w Zachęcie–Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie (od 2011). Jej głównym obszarem badawczym jest sztuka Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem okresu powojennego. Jest autorką lub współautorką kilkudziesięciu wystaw, takich jak Mapa. Migracje artystyczne a zimna wojna (2013), Antonisz: Technika jest dla mnie rodzajem sztuki (2013), Kosmos wzywa! Sztuka i nauka w długich latach sześćdziesiątych (2014), Zaraz po wojnie (2015), Polska – kraj folkloru (2016/2017), Przyszłość będzie inna. Wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918 (2018), Lalki: teatr, film, polityka (2019), Zimna rewolucja. Społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej wobec socrealizmu, 1948–1959 (2021), Drugiej wiosny nie będzie… Dzieci i sztuka w XX i XXI wieku (2023), redaktorka publikacji im towarzyszących, organizatorka międzynarodowych konferencji.

Dana Kavelina zajmuje się przede wszystkim animacją i wideo, ale także instalacją, malarstwem i grafiką. Jest absolwentką Wydziału Grafiki Narodowego Uniwersytetu Technicznego Ukrainy. Jej prace często podejmują tematykę przemocy militarnej i wojny widzianej z perspektywy płci – szczególnie w odniesieniu do pozycji ofiary jako podmiotu politycznego – a także dystansu między traumą historyczną i indywidualną oraz pamięcią i fałszywym przedstawieniem. Jej film Letter to a Turtledove z 2020 roku został zakupiony przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku i zostanie zaprezentowany na wystawie Signals: How Video Transformed the World, której otwarcie odbędzie się 5 marca 2023 roku. Jej prace były wystawiane w Museum Folkwang w Essen, 2022; MAXXI – Museo nazionale delle arti del XXI secolo, Rzym, 2022; Zionskirche, Berlin, 2022; Kristianstad Kunsthalle, Szwecja, 2021; Kmytowskie Muzeum Sztuki Radzieckiej, Ukraina, 2019; oraz Closer, Kijów, 2019. Filmy Kaveliny pokazywane były w Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea, Rivoli-Turyn, 2022; HKW, Berlin, 2022; ICA LA, Los Angeles, Kalifornia, 2022; Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Nowy Jork, NY, 2022; i e-flux, Nowy Jork, NY, 2021. Jej film animowany Mark Tulip, who spoke with flowers, zdobył Specjalne Wyróżnienie Jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Odessie 2019 oraz Grand Prix festiwalu animacji KROK 2018 w Kijowie. Kavelina mieszkała w Kijowie i Lwowie w Ukrainie; od marca 2022 r. jest uchodźczynią w Niemczech.

Matylda Taszycka jest kierowniczką programów badawczych w AWARE: Archives of Women Artists (https://awarewomenartists.com), Research and Exhibitions, gdzie prowadzi inicjatywy i kieruje badaniami nad artystkami XIX i XX wieku. Absolwentka École du Louvre w Paryżu, pracowała w Monnaie de Paris, zanim dołączyła do Instytutu Polskiego w Paryżu na stanowisku kierownika sztuk wizualnych. Taszycka jest także kuratorką wystawy Wanda Czełkowska: Sztuka to nie odpoczynek w Muzeum Susch.

Agata Pyzik jest krytyczką sztuki i pisarką, publikującą teksty o tematyce politycznej, artystycznej, muzycznej i kulturalnej. Zajmuje się artystyczną i kulturalną historią Europy Wschodniej XX wieku, zimną wojną i postkomunistyczną transformacją ustrojową. Autorka dwóch książek: historii zimnej wojny Poor but Sexy (2014) i eseju autobiograficznego Dziewczyna i pistolet (2020). Jej teksty ukazywały się w Szumie, Dwutygodniku, The Wire, The Guardian, Artforum, frieze i in.

dr Jana Baumann jest starszą kuratorką w Haus der Kunst w Monachium, a także redaktorką i autorką. Była kuratorką różnych obszernych wystaw retrospektywnych w Monachium poświęconych artystom, takim jak Miriam Cahn: I as Human (2019), Franz Erhard Walther: Shifting Perspectives (2020) i Heidi Bucher: Metamorphoses (2021). Obecnie pracuje nad obszernymi wystawami Rebeki Horn (2024) i Sandry Vásquez de la Hora (2025). Projekty te, śledzące procesyjne i performatywne właściwości transdyscyplinarnej praktyki artystycznej, stanowią także wkład badawczy w medialnie rozszerzoną, krytyczną pod względem płci historiografię sztuki. Baumann była także odpowiedzialna za szereg nowych produkcji w Haus der Kunst poświęconych współczesnym wyzwaniom transnarodowym, takich jak Holy Quarter Moniry Al Qadiri (2020), Kreb Core Cargo Jo Penca (2021), Energy Paula Kollinga (2023), Mistrzowie Shauna Motsi (2023) i Woda święcona Leyli Yenirce (2023). Od 2014 do 2018 roku była asystentką kuratora, a następnie zastępczynią kuratora w Dziale Sztuki Współczesnej w Städel Museum we Frankfurcie nad Menem. Jana Baumann uzyskała stopień doktora na Uniwersytecie w Bonn w 2015 roku.

Iris Müller-Westermann jest obecnie starszą kuratorką w Moderna Museet Stockholm, była dyrektorką Moderna Museet Malmö. Iris Müller-Westermann pracuje w Moderna Museet w Sztokholmie od 1997 r. Była kuratorką kilku z najbardziej uznanych wystaw muzeum: Louise Bourgeois – I Have Been to Hell and Back, Lee Lozano, Jutta Koether, Rosemarie Trockel, Munch By Himself, Max Ernst – Dream and Revolution oraz wreszcie ciesząca się dużym uznaniem wystawa Hilma af Klint – pionier abstrakcji, która objechała Europę i obejrzał ją ponad milion zwiedzających.

Hanna Wróblewska – historyczka sztuki, kuratorka. W latach 2010–2021 dyrektorka Zachęty–Narodowej Galerii Sztuki i komisarz Pawilonu Polskiego na Biennale w Wenecji. Kuratorka wystaw w Zachęcie, m.in. Andrzej Wróblewski. Retrospektywa (1995), Panoptykon. Architektura i teatr więzienia (2005), Rewolucje 1968 (2008), Katarzyna Kozyra. Casting (2010), Marlene Dumas. Miłość nie ma z tym nic wspólnego (2012), Sarkis. Tęcza anioła (2017). Prezeska Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, oraz Wiceprzewodnicząca Komitetu Narodowego ICOM POLSKA Międzynarodowej Rady Muzeów. Od 2022 zastępczyni dyrektora Muzeum Getta Warszawskiego.

dr Julia Bryan-Wilson jest autorką książki Louise Nevelson Sculpture: Drag, Color, Join, Face (Yale University Press, 2023) i kuratorką Louise Nevelson: Persistence, oficjalnego wydarzenia towarzyszącego Biennale w Wenecji w 2022 roku. Współorganizowała także Histories of Women w Museu arte de São Paulo w 2019 r., gdzie pełni funkcję głównej kuratorki.

Joanna Mytkowska jest kuratorką i historyczką sztuki. Od 2007 roku pełni funkcję dyrektorki Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Wcześniej pracowała jako kuratorka w Centre Pompidou w Paryżu. Jest współzałożycielką Fundacji Galerii Foksal (1997). W 2005 roku była kuratorką Polskiego Pawilonu podczas 51. Biennale w Wenecji, gdzie prezentowała wystawę Powtórzenie Artura Żmijewskiego. Joanna Mytkowska kuratorowała i współkuratorowała wystawy w Polsce i za granicą, między innymi: Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2019), Edi Hila. Malarz transformacji (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2018), Syrena herbem twym zwodnicza (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2017), Alina Szapocznikow, Sculpture Undone 1955–1972 (Centre d'Art Contemporain Wiels, Bruksela; Hammer Museum, Los Angeles; Museum of Modern Art, Nowy Jork, 2012–2013), Les promesses du passé (Centre Pompidou, Paryż, 2010), Niezgrabne przedmioty (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2009), Les Inquiets. Cinq artistes sous la pression de la guerre (Centre Pompidou, Paryż, 2008), Le Nuage Magellan (Centre Pompidou, Paryż, 2007) oraz Oskar Hansen. Sen o Warszawie (Fundacja Galerii Foksal, 2005). Jest redaktorką publikacji: Henryk Stażewski. Ekonomia myślenia i postrzegania (2006) oraz Edward Krasiński (1997).

Marta Malikowska – aktorka, performerka, wokalistka. W 2005 roku ukonczyla PWST w Krakowie. W latach 2006–2009 aktorka Teatru Współczesnego w Szczecinie, 2009–2015 aktorka Teatru Współczesnego we Wrocławiu, 2016–2017 aktorka Teatru Polskiego w Bydgoszczy. Od stycznia 2017 freelancerka mieszka i tworzy w Warszawie. Obecnie współpracuje z Teatrem Nowym, Teatrem Rozmaitości w Warszawie oraz Teatrem Gorki w Berlinie. Jej dorobek artystyczny to ponad 80 ról w teatrze, filmie, serialach, teledyskach. Najważniejsze nagrody: w 2006 roku uhonorowana nagroda za debiut filmowy za rolę Anki w Przebacz, reż.Marek Stacharski na Festiwalu Filmowym w Gdyni. W 2008 roku I nagroda aktorska za rolę Panny Młodej w Weselu Wyspiańskiego w reżyserii Anny Augustynowicz na Ogólnopolskim Konkursie na Inscenizacje Utworów Stanisława Wyspiańskiego. Dwukrotnie nominowana do Wrocławskiej Nagrody „Warto”. Laureatka Konkursu „Świeża Krew” 2015 organizowanego przez Teatr Polski w Bielsku Białej za projekt „Dzika”. W roku 2016 Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego. W roku 2017 Indywidualna nagroda na 57 Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za role Henrietty Lacks w spektaklu Henrietta Lacks w reżyserii Anny Smolar. W 2018 roku zwyciężyła konkurs „Palcówka”, w ramach którego powstał spektakl Malina, w latach 2020–2022 w repertuarze Teatru Studio w Warszawie. Stworzyła postać Paziny w najlepszym polskim serialu 2018 Ślepnąc od Świateł w reżyserii Krzysztofa Skoniecznego. Współliderka zespołu Malikowska i Brożek/album Nasza Miłość (2019).

Sandra Korzeniak – jedna z najwybitniejszych polskich aktorek. Pracowała w zespołach Starego Teatru w Krakowie, Teatru Dramatycznego w Warszawie i TR Warszawa. Niezapomniane kreacje stworzyła w spektaklach Krystiana Lupy, Mai Kleczewsiej, Michała Kotańskiego i Pawła Miśkiewicza. Laureatka wielu nagród teatralnych. Za rolę Marilyn w spektaklu Persona. Marilyn w reżyserii Krystiana Lupy, która – jak przeczytać można w uzasadnieniu – „na nowo ustanowiła kategorie aktorskiej prawdy i fałszu”, za co została w 2009 roku wyróżniona Paszportem „Polityki”, jedną z najważniejszych polskich nagród. Za rolę Mabel w spektaklu Mai Keleczewskiej Pod presją otrzymała m.in. Nagrodę główną za najlepszą rolę kobiecą na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Boska Komedia w Krakowie (2018), Złotą Maskę (2019) oraz Nagrodę Publiczności i drugą nagrodę aktorską na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (2019). Ma w swoim dorobku role filmowe, m.in. w filmach Sąsiady Grzegorza Królikiewicza, Niewidzialne Pawła Sali, Hiszpanka Łukasza Barczyka, Tarapaty 2 Marty Karwowskiej, Dziura w głowie Pawła Subbotki oraz w serialach W domu HBO w reżyserii Krzysztofa Garbaczewskiego i najnowszym serialu TVN w reżyserii Bartosza Konopki. Na premierę czekają filmy: Las reżyserii Joanny Zastróżnej, Dzień i noc, reż. Kasia Machałek i Łukasz Machowski; Bezwzględna cecha podobieństwa, reż. Izabella Gustowska i Gęś, reż. Maria Wider. W najnowszym filmie Jana P. Matuszyńskiego Żeby nie było śladów zagrała główną rolę kobiecą wcielając się w postać Barbary Sadowskiej.

Zuza Golińska jest artystką multidyscyplinarną badającą wpływ architektury i przestrzeni publicznej na jednostkę ludzką. Jej twórczość jest refleksją nad wpływem psychologii przestrzeni na dobrostan fizyczny i psychiczny człowieka w dobie przyspieszenia cywilizacyjnego i późnego kapitalizmu. Golińska w swojej twórczości często burzy wyraźny podział na funkcjonalność i estetykę, badając wpływ form przestrzennych na emocje i decyzje użytkowników. Jest absolwentką Pracowni Działań Przestrzennych ASP w Warszawie, pracę magisterską napisała pod kierunkiem Andy Rottenberg. W 2018 roku została laureatką nagrody ArtePrize przyznawanej przez Fundację ArteVue i Delfina w Londynie, a w 2022 roku została jedną z trzech laureatek nagrody Dorothea von Stetten Art Award organizowanej przez Kunstmuseum Bonn. Prezentowała swoje prace w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Sztuki w Jokohamie, Galerii Narodowej w Pradze i wielu innych.

Sarah Crowner urodziła się w Filadelfii; mieszka i pracuje w Brooklynie w Nowym Jorku. Jej nadchodzące projekty obejmują Pulitzer Arts Foundation, St. Louis, Missouri, USA (wrzesień 2023). Ostatnie projekty obejmują wystawę indywidualną w The Instituto Bardi / Casa de Vidro & auroras, São Paulo, Brazylia (2023); dużą wystawę indywidualną w Amparo Museum w Puebla w Meksyku oraz instalację sitespecific w Fundacji Chianti w Marfa w Teksasie (obie 2022), wystawę w KMAC Museum w Louisville, Kentucky, USA (2018); udział w 57. edycji Carnegie International (2018); instalację stałą w restauracji Wright w Muzeum Salomona R. Guggenheima w Nowym Jorku (2017) oraz wystawę indywidualną Beetle in the Leaves w MASS MoCA, North Adams (2016). Brała udział w różnych wystawach zbiorowych, m.in. Object & Thing w Long House w Nowym Jorku i Los Angeles Country Museum w Los Angeles (obie 2023), Hill Art Foundation, Nowy Jork (2022), Museo de Arte De Zapopan, Zapopan, Carnegie Museum of Art w Pittsburghu (oba 2021), American Academy of Arts and Letters (2018), WIELS Contemporary Art Centre w Brukseli (2013), Muzeum Żydowskim w Nowym Jorku (2015) i MoMA w Nowym Jorku (2013), m.in. W 2013 roku brała udział w dużej wystawie przeglądowej poświęconej malarstwu abstrakcyjnemu w Walker Art Center w Minneapolis. Brała udział w Biennale w Whitney w 2010 r., którego kuratorami byli Francesco Bonami i Gary Carrion-Murayari. Jej prace pokazywane były w White Columns, NY, Contemporary Art Museum St. Louis, ICA w Londynie, Museum of Contemporary Art Detroit, de Appel w Amsterdamie, Culturgest w Lizbonie (wszystkie 2009), a także DAAD Galerie w Berlinie (2008). Crowner zaprojektowała scenografię i kostiumy do przedstawienia Jessiki Lang Garden Blue z American Ballet Theatre w Nowym Jorku (2018), a także scenografię do wznowienia spektaklu Perfect Lives Roberta Ashleya (2012), który prezentowany był w Marfie w Teksasie, a następnie w europejskich teatrach.

„Pavilionesque” to artystyczny magazyn stworzony przez Paulinę Ołowską, poświęcony różnym aspektom sztuki współczesnej i teatru. To także formą aktywnego archiwum, które wyszukuje i wydobywa niepublikowane wcześniej materiały archiwalne związane z teatralnością, performancem i marionetkarstwem - dokumentacje, zdjęcia oraz teksty.

Dokumentacja fotograficzna: