Filmoteka Muzeum

Podobną do Obrzędów Intymnych „metaficzyno-żenującą” strukturę ma film Libery zatytułowany Perseweracja mistyczna, który ukazuje Reginę G. wykonującą monotonnie (nieświadomie) prostą czynność (obracanie wokół własnej osi nocnika) przez ponad pięćdziesiąt minut. Babka Libery zwykła odmawiać różaniec. Później, gdy jej stan się pogorszył i istniała groźba, że się przez przypadek nim udusi, różaniec został jej odebrany. Wtedy Regina G. zaczęła szukać jakiegoś substytutu, jakiegoś przedmiotu, który spełni rolę różańca i stanie się wehikułem jej modlitwy. Tym wehikułem stał się nocnik.

Libera pisał: „Opisywana praca jest działaniem o charakterze magiczno-mistycznym, niezależnym od jakiejkolwiek znanej formy religii, magii lub sztuki. Nie tworzy ani kontestuje żadnego systemu. Powstaje codziennie, bez względu na aktualny stan układów politycznych, społecznych, kulturowych, towarzyskich, artystycznych, finansowych, oficjalnych i nieoficjalnych. Dzieje się zawsze w tym samym miejscu, doświadczana zawsze przez jedną osobę – Reginę G., niewidomą i niedołężną, nie opuszczającą swojego łóżka. Moja obecność podczas rejestrowania działania była przypadkowa, nie uwzględniona przez osobę doświadczającą. Opisywana praca jest immanentnie związana z egzystencją Reginy G. Jest bowiem jedyną, poza fizjologicznymi, czynnością wykonywaną samodzielnie. Jest jedyną formą kontaktu z rzeczywistością zewnętrzną”.

W tym filmie praktycznie nie możemy wyróżnić Reginy G. z rzeczywistości przedmiotowej; jedyną rzeczą, która świadczy o jej indywidualności jest gest „modlitwy” przez nią wykonywany. Widzimy jak nadaje ona znaczenie upadłemu kawałkowi materii, traktując go jako fetysz religijny, widzimy najbardziej bazową próbę „zaczarowania” fizykalnej rzeczywistości. Jest to indywidualna próba sakralizacji (bezinteresownego obdarowania) świata przez jednostkę.

Opis za: Opis za: Ł. Ronduda, Zbigniew Libera. Życie i twórczość 1982-2008, w: Zbigniew Libera. Prace z lat 1982-2008, red. D. Monkiewicz, kat. wystawy, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2009.