Historie Mówione Nowoczesności –
pierwsze w Polsce archiwum artystyczne powstałe dzięki metodzie oral history

Wielowarstwowa rejestracja opowieści życia. Wywiady, dzięki którym możliwe stanie się zbadanie nowych, niedostrzeganych wcześniej wątków i zjawisk dotyczących sztuki XX wieku i współczesnej.

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie udostępnia najnowszą część swojego archiwum, czyli Historie Mówione Nowoczesności tworzone wspólnie z warszawską Akademią Sztuk Pięknych. W pierwszym tego rodzaju zbiorze w Polsce znajdują się rozmowy m.in. z Zofią Kulik, Józefem Robakowskim, Małgą Kubiak czy Kojim Kamojim. 

Historie Mówione Nowoczesności to wieloletni projekt zainicjowany w 2018 roku przez wykładowczynię i wykładowców Wydziału Zarządzania Kulturą Wizualną Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie: dr hab. Luizę Nader, dr hab. Waldemara Baraniewskiego, dr. Piotra Słodkowskiego i zespół Archiwów Artystek i Artystów Muzeum Sztuki Nowoczesnej: Magdalenę Drągowską oraz Roberta Jarosza.

Jak mówi Magdalena Drągowska, kuratorka i producentka archiwum: Jako instytucji kultury zależy nam na zachowaniu jak najobszerniejszych zasobów dokumentujących życie wybitnych artystek i artystów współczesnych oraz osób tworzących historię dziedziny. Cieszy nas, że prowadzone przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie Archiwa Artystek i Artystów wzbogaciły się o Historie Mówione Nowoczesności – bezcenną z punktu widzenia historii sztuki najnowszej część.

Wyjątkowość nowego zbioru wyjaśnia dr hab. Luiza Nader, współkierująca stroną naukową projektu (obok dr hab. Waldemara Baraniewskiego i dr. Piotra Słodkowskiego):
Historie Mówione Nowoczesności to projekt nowatorski. Krytycznie przystosowujemy i systematycznie wprowadzamy metodę oral history w historię sztuki na kilku poziomach m.in. tworzenia nowych narzędzi badawczych, zbierania unikalnych materiałów, ich archiwizacji i udostępniania, analizy i interpretacji. Przeprowadzając wywiady, dzięki naszym narratorkom i narratorom z szeroko pojętego pola artystycznego, tworzymy całkowicie nowe źródła, niezbędne dla dalszych badań i rozumienia zarówno przeszłości, jak i czasu teraźniejszego.

Oral history, czyli historia mówiona, umożliwia wielowarstwową rejestrację opowieści życia za pomocą wywiadu narracyjnego. To podążanie za pamięcią i wątkami wybranymi przez narratorkę lub narratora. Metoda ta pozwala rozmówcy na otwartość i swobodę wypowiedzi, odbiorcy zaś ułatwia poznanie i rozumienie środowiska, złożonych kontekstów oraz przyczyn kształtowania się postaw rozmówców i dokonywanych przez nich wyborów życiowych i artystycznych. Dzięki jej zastosowaniu Historie Mówione Nowoczesności to archiwum o bezprecedensowym znaczeniu: zawarte w nim materiały często ujawniają zjawiska słabo przez historię sztuki naświetlone – stawiając przed badaczkami i badaczami zadanie świeżego spojrzenia na okres lub wydarzenie, które wydawało się już rozpoznane – lub wręcz te całkowicie pominięte, domagające się rekonstrukcji. 

Dwa lata dotychczasowej, intensywnej pracy zaowocowały realizacją i opracowaniem 16 wywiadów z: Janem Dobkowskim, Kojim Kamojim, Bożeną Kowalską, Grzegorzem Kowalskim, Zofią Kulik, Małgą Kubiak, Zbigniewem Makarewiczem, Janem Mioduszewskim, Jarosławem Modzelewskim, Józefem Robakowskim, Anką Ptaszkowską, Tomaszem Sikorskim, Andrzejem Strumiłło, Wiesławą Wierzchowską, Romanem Woźniakiem oraz Gustawem Zemłą. Wywiady te realizowali studenci i studentki ASP, którzy najpierw przez rok uczyli się nowej metody od wybitnych specjalistek i specjalistów z dziedziny socjologii, historii i archiwistyki w tym m.in. od dr hab. Dobrochny Kałwy, dr hab. Joanny Wawrzyniak, dr. Piotra Filipkowskiego, Adriany Kapały z Ośrodka Karta czy dr Katarzyny Madoń-Mitzner z Domu Spotkań z Historią.

Kolejne miesiące przyniosą nowe rozmowy, które także będą udostępnione, szczególnie przyszłym badaczkom i badaczom. Już teraz jasne jest, że dzięki współpracy naukowczyń i naukowców z warszawskiej ASP z pracownicami i pracownikami Muzeum powstało i rozwijane jest archiwum, którego znaczenie będzie kluczowe w badaniu i opisywaniu polskiej – i nie tylko – sztuki XX i XXI wieku.

Szczegóły dostępne są na stronie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Historii Mówionych Nowoczesności.

Kontakt dla mediów:
Józefina Bartyzel
Dział Komunikacji
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
jozefina.bartyzel@artmuseum.pl
tel. +48 695 492 970