Filmoteka Muzeum

Ceremonia i zabawy to wideo stanowiące część wielopoziomowego działania artystycznego Zuzanny Janin, zatytułowanego Widziałam swoją śmierć. Artystka zbudowała swój projekt wokół wykraczającego poza utrwalone granice sztuki gestu, jakim był jej własny, fikcyjny pogrzeb w kwietniu 2003 roku, któremu przyglądała się w przebraniu wraz ze wtajemniczonymi w sprawę członkami swojej rodziny.

Zdecydowała się na ten krok, by wchodząc na grunt nieoczywistości sztuki i wykorzystując jej zdolność do przekraczania paradoksów poznania w dojmujący sposób przełamać nieosiągalność doświadczenia nieobecności, o którym myśl towarzyszy człowiekowi przez całe życie.

Projekt poprzedzała seria fotografii pt. 7 śmierci. Corpus Delicti (2003), w których artystka analizowała wizerunki śmierci, przedstawiając siebie jako odnalezione martwe ciało (stąd tytuł projektu). Fotografie zostały wykonane na podstawie zbioru ikonicznych przedstawień z historii malarstwa czy znalezionych przez artystkę w mediach współczesnych fotografii.

Artystka podjęła się sprowokowania dyskusji na temat tabu śmierci oraz problemu eliminacji śmierci z pola życia społecznego. Wykreowała także sytuację pozwalającą na obserwację śladu, jaki pozostawia po sobie ktoś, kto odchodzi – analizę śmierci jako wydarzenia społecznego i przyjrzenie się związanym z nią rytuałom i ceremoniom. Sama Janin podkreśla, że poprzez ten projekt realizowała swoje zainteresowanie śmiercią jako „faktem medialnym”, a także zbudowaną wokół niego współczesną „ikonografią”, rozumianą nie tylko jako nekrologi i pamiątkowe fotografie, ale także jako obraz śmierci wszechobecny w mediach. Jak pisze artystka: „My wszyscy widzieliśmy już swoją śmierć, swoją tragedię, chorobę, nieszczęście. W newsach telewizyjnych, w gazetach i w czasopismach”.

Pracę Janin interpretować można wielowarstwowo, a jednym z tropów może być także odwołanie do tradycji surrealistów i dadaistów przejawiające się krytycznym uderzeniem w mechanizmy społeczno-kulturowe. Projekt dotyka ponadto sfery politycznej: Janin zdecydowała się na wykonanie pracy i działań performatywnych na początku kwietnia 2003 – 2 tygodnie po wysłaniu polskich wojsk do Iraku, (wskutek pierwszej po II wojnie światowej samodzielnej decyzji polskiego rządu o udziale polskich żołnierzy w działaniach wojennych). Działanie odnieść można także do mało znanych wydarzeń z historii Polski okresu II wojny światowej, kiedy to wśród działających w konspiracji członków AK zdarzały się przypadki organizowania fikcyjnych pogrzebów, mających zmylić hitlerowców.

Projekt Widziałam swoją śmierć wzbudził kontrowersje w środowisku artystycznym. Ożywioną debatę wokół projektu podsumowują zapisy rozmów z krytykami i artystami, cytaty z prasy i internetu, zgromadzone w formie dokumentacji stanowiącej część projektu.

Praca znajduje się w kolekcjach: Erika Hoffmann Sammlung, Berlin; LaGaia Collectione, Fesco (Włochy); Znaki Czasu, Lublin oraz kolekcje prywatne w Polsce, Austrii i Niemczech.

Opis na podstawie: Widziałam swoją śmierć, (teksty m.in. Stach Szabłowski, Roman Lewandowski, Anda Rottenberg), kat. wyst., Galeria Foksal, Warszawa 2003; A. Rayzacher, Zuzanna Janin, w: Nowe zjawiska w sztuce polskiej po 2000, red. G. Borkowski, A. Mazur, M. Branicka, Warszawa 2007.
 

(ŁM)

Rok powstania: 2003
Czas trwania: 7'32"
Język: polski
Oryginalne media: BETA SP

© Zuzanna Janin. Dzięki uprzejmości lokalu_30

Data nabycia: 09.02.2012
Sposób nabycia: depozyt
Forma własności: depozyt