Żywa waluta
Wystawa sztuki współczesnej na scenie teatralnej na podstawie Pierre’a Klossowskiego

Marie Cool Fabio Balducci

(Marie Cool, Francja, ur. 1961 i Fabio Balducci, Włochy, ur. 1964)
Bez tytułu, 2004

Duet złożony z francuskiej artystki Marie Cool i Włocha Fabio Balducciego przedstawia serię prostych, mało spektakularnych performansów zatytułowanych Niestabilna rzeźba z ciałem, trwających kilka minut i opartych zazwyczaj na wykorzystaniu przedmiotów codziennego użytku.

George Brecht

(Stany Zjednoczone, 1926– 2008)

George Brecht był amerykańskim artystą konceptualnym i awangardowym kompozytorem, jednym z twórców Fluxusu. Jego najbardziej znane dzieła to Event Scores, w których koncentruje się na banalnych przedmiotach i sytuacjach, opowiedzianych w kilku słowach. Następujące kompozycje zostaną wykonane przez Joannę Ostaszewską: Kapiąca muzyka (Kapiące zdarzenie), 1959-1962 Dla pojedynczego lub wielokrotnego performansu. Ĺšródło wody i puste naczynie umieszczone w taki sposób, że woda wpada do naczynia. Przypadkowa muzyka, lato 1961 Pięć kompozycji na fortepian do odgrywania wszystkich lub części z nich jedna po drugiej albo jednocześnie, w każdej możliwej kolejności i kombinacji tych (lub innych) utworów. Taboret kiwa się, obijając o fortepian. Drewniane, sześcienne klocki. Jeden z nich umieszczany jest wewnątrz fortepianu. Kolejny na nim, potem trzeci, czwarty i tak dalej, dopóki któryś z nich nie spadnie z powstałej w ten sposób wieży. Kompozycja na fortepian nr 1, 1962 Waza z kwiatami na fortepianie Kwartet smyczkowy, 1962 Uścisk dłoni Solo na skrzypce, 1962 Polerowanie

Robert Breer

(Stany Zjednoczone, ur. 1926)
Dywanik, 1970
Zmechanizowana rzeźba z plastikowym okryciem
trzy motory, koła 210 x 150 cm
dzięki uprzejmości gb agency, Paryż

Robert Breer jest twórcą filmów i rzeźbiarzem. Od lat 60. tworzy w ogromnych ilościach i wszelkich możliwych skalach rzeźby kinetyczne, którym nadaje niewinnie brzmiące tytuły, takie jak „pełzak”, „dywanik” czy „bojka”. Przypominają one przewrócone filiżanki, pogniecioną pościel lub inne klamoty o niejasnej funkcji, które wiją się mechanicznie w ślimaczym tempie, zmieniając kierunek, gdy zatarasuje się im drogę. We wszystkich obiektach Breera widać, jak ogromna wagę przykłada on do inżynierii, materiałów i wykonania, podobnie jak w przypadku innych minimalistycznych i seryjnych rzeźb powstających w tamtym czasie. Jednak dzieła Breera sytuują się raczej po stronie niespodziewanego, parodystycznego – radosnej utraty kontroli.

  
André du Colombier  

(Francja, 1952–2003)
La Farine et la bouillote, 1976
Mąka i termofor,1976

Andre du Colombier mógłby być uważany za ostatniego przedstawiciela ruchu Dada. Paryskie życie dostarcza bezpośredniego dla jego prac, opartych często na rozmowach w barach, gestach i obiektach z codziennego życia.

Lygia Clark

(Brazylia, 1920–1988)

Lygia Clark jest współtwórczynią ruchu neokonkretnego w sztuce. Neokonkretyści uważali, że sztuka powinna być subiektywna i organiczna. W toku swojej kariery artystycznej Clark odkrywała sposoby, na które odwiedzający muzea (którzy zyskali później miano „uczestników”) mogą wchodzić w interakcję z jej pracami. Starała się przedefiniować wzajemne relacje sztuki i społeczeństwa. W swoich pracach Clark podejmowała temat życia wewnętrznego i uczuć.
Wykonanie: Adam Sidorczuk

Caminhando / Chodzenie, 1963

Zrób sobie Caminhando. Weź papierowa opaskę, przetnij ją, odwróć jeden koniec i sklej, by otrzymać wstęgę Möbiusa. Weź nożyczki i tnij ją wzdłuż. Uważaj, żeby nie przeciąć wstęgi na pół. Następnie możesz wybrać, czy ciąć w prawo, czy w lewo od już istniejącego przecięcia. Ten wybór jest szalenie istotny. Cały sens tego doświadczenia zawiera się w akcie wyboru. Dzieło jest tym, co robisz. W toku cięcia wstęga staje się cieńsza, ale bardziej splątana. W końcu jest już tak wąska, że nie można jej przeciąć. To właśnie koniec! W stęga Möbiusa jest tu wykorzystana, gdyż burzy nasze przestrzenne nawyki: prawo, lewo, miejsce, kierunek itd. Pozwala nam doświadczyć nieskończoności i ciągłości przestrzeni. Jednak prawdziwy sens Caminhado nie tkwi ani w tym, ani w serpentynie, którą wycinamy, gdyż i tak najpewniej wyrzucimy ją do kosza. Tym co naprawdę się liczy jest akt-w-toku-działania. Każde Caminhando jest swoistą rzeczywistością, która ukazuje się w całej okazałości w akcie ekspresji dokonanym przez widza-autora.
Lygia Clark, fragment Livro-obra, Rio de Janeiro, 1983

Pedra e ar / Kamień i powietrze, 1966

Nadmuchałam plastikowy worek i zamknęłam go gumką. Następnie położyłam na nim mały kamyk i zaczęłam machinalnie dotykać worka. Pod naciskiem moich placów kamyk umieszczony na worku poruszał się w górę i w dół. I nagle zdałam sobie sprawę, że on żyje. Że można określić go mianem ciała. Że jest ciałem.
Roberto Pontual, fragment Lygia Clark: a fantasmatica do corpo, 1974

Dialogo de mros/ Dialog rąk, 1966

Elastyczna wstęga Möbiusa łączy nadgarstki uczestników, którzy prowadzą konwersację za pomocą ruchów dłoni.

Natura (Ślepa struktura), 1966-67 [Natureza (Estrutura cega)]

Kamienie połączone gumkami, z jednym lub dwoma na końcu każdej. Uczestnicy ciągną do siebie jeden lub więcej kamieni, nie mogąc przewidzieć, czy kamień na drugim końcu wyskoczy w ich stronę jak z procy, czy wręcz przeciwnie, będzie poruszał się w ślimaczym tempie.

Ceal Floyer

(Pakistan, ur. 1968)
Śmieci, 1996
dzięki uprzejmości galerii Esther Schipper, Berlin

Worek na śmieci wypełniony powietrzem z miejsca prezentacji, który może być postrzegany jako niestosowne wtargnięcie zwykłego przedmiotu w przestrzeń wystawową. Jednak może on także umożliwić odczytanie tej przestrzeni – worek pełen pustki, wypełniony powietrzem, w którym coś się działo. Tak oto Śmieci stanowią ślad właśnie podjętego działania.

  
Prinz Gholam, Wolfgang Prinz, Michel Gholam  

EKOGPMCFAeD (2008)

EKOGPMCFAeD składa się z rygorystycznie zaaranżowanej sekwencji nieruchomych póz – zaczerpniętych z wcześniej istniejących przedstawień władzy, zwycięstwa, uległości, poddania się i zależności. Tytuł EKOGPMCFAeD jest skrótem utworzonym z nazwisk artystów, od których pochodzi materiał źródłowy. Performance wykonywany jest w dwóch partiach “Żywej waluty”, każdy z nich trwa około 18 – 20 minut. Pozy wykonywane na scenie są przywłoniem dzieł Kazuo Ohno, Merce Cunninghama, greckich rzeźb, Giambologna czy Siergieja Pawłowicza Diagilewa. W obu partiach perfrormance występują fragmenty, które znoszą prawa grawitacji, jak i takie które porywają się na ideę stabilności. Celowo poruszamy sie od jednej stabilnej pozy do drugiej, która jest próbą uniesienia się w powietrzu, podniesienia, podtrzymania.

Jens Haaning

(Dania, ur. 1965)
Czas w Kabulu, 2010

Zegar ścienny, który pokazuje czas miejscowy w Kabulu w Afganistanie.
W Kabulu stacjonują dziś żołnierze z Danii, ojczyzny Jensa Haaninga. O tym mieście trudno jest opowiadać, trudno je ująć w słowa. Co wiemy na pewno, to że w ramach uniwersalnego czasu odległość geograficzna powoduje 3-godzinną różnicę w stosunku do czasu środkowoeuropejskiego. Wprowadzenie w nasz kontekst czasowy elementu związanego z Kabulem pozwala zanurzyć się w rzeczywistości bezpośrednio związanej z tym miastem. Tak oto Czas w Kabulu konfrontuje nas z faktem, że każde przedstawienie czy pochodna prawdy są zawsze nieobiektywne i zależą od interpretacji.

Sanja Iveković

(Chorwacja, ur. 1949)
Gra Ewy, 2009

Performans Sanji Iveković oparty jest na dokumencie historycznym – fotografii zrobionej przez Juliana Wassera podczas retrospektywnej wystawy Marcela Duchampa w muzeum w Pasadenie w 1963 roku [naga Eve Babitz gra w szachy z Duchampem]. Fotografia, która stała się ikoną świata sztuki, zostaje przy tej okazji odtworzona. W tym obrazie, odegranym w formie performansu, artystka zajmuje miejsce Marcela Duchampa i sadza naprzeciwko siebie nagiego kuratora, na którego zaproszenie realizowany jest projekt. Sanja Iveković zastępuje partię szachów fragmentem wywiadu Paula Karlstroma z Eve Babitz, wygłaszanym w rytmie wyznaczanym przez zegar szachowy.
Artystka, choć zajęła miejsce Duchampa, wciela się w rolę Eve, odpowiadając na pytania nagiego kuratora, który przeprowadza wywiad.

Tadeusz Kantor

(Polska, 1915 -1990)
LINIA PODZIAŁU

[Happening - Cricotage Tadeusza Kantora zrealizowany w Krakowskiej siedzibie Stowarzyszenia Historyków Sztuki, w styczniu 1966 roku. Trwał 45 minut. Udział brali malarze i historycy sztuki z Krakowa.] Linię podziału należy robić wszędzie i zawsze, szybko i zdecydowanie, bo i tak bez naszej woli będzie ona sama funkcjonować automatycznie i nieubłaganie, zostawiając nas po tej czy tamtej stronie. Robiąc ją sami, nawet w wypadku, gdy znajdziemy się w gorszej sytuacji, będziemy mieli wrażenie wolnego wyboru lub świadomość konieczności. Linia podziału tworzy się zawsze i wszędzie, spełnia wszystkie możliwe role, przybiera wszystkie możliwe formy, jest wieczna i amoralna.

Linia podziału:
(Lewa strona)
bezmyślnie
usadowieni
zasiadający
sędziowie
jurorzy
opiniujący
wyrokujący
pielęgnujący
swoją linię
i swoją |
indywidualność
kokieci |
pseudo-awangardowi.......

(Prawa strona)
to co jest nieliczne
nieoficjalne
lekceważone
odmawiające prestiżu
nieobawiające się
śmieszności
ryzykujące
bezinteresowne

Linię podziału przeprowadzić niezwłocznie i nieodwołalnie! Ciągnąc linię długości 4 metrów w przeciągu 45 minut, odczuwałem głównie satysfakcję z tego uogólnionego, a równocześnie bezwzględnego faktu.

  
Jiří Kovanda  

(Czechy, ur. 1953)
Bez tytułu, 2010

Jiří Kovanda jest znany przede wszystkim ze swoich minimalistycznych akcji i interwencji z lat 70., często tak subtelnych, że prawie niezauważalnych. W Warszawie zawartość butelki koniaku, kupionej w pobliżu Pałacu Kultury, została rozlana w kącie sali, w której praca jest pokazywana (została ona pierwotnie stworzona na wystawę „Śmierć widza” w wiedeńskiej Secesji).

Teresa Margolles

(Meksyk, ur. 1963)
W powietrzu, 2003
dzięki uprzejmości galerii Peter Kilchmann, Zurych

Maszyna wytwarza bańki z wody, którą, po dokonaniu sekcji zwłok, obmyto ciała ofiar morderstw. Woda została zabrana z laboratoriów kostnicy w Mexico City i przewieziona przez artystkę nielegalnie w bagażu. Bańki mydlane fruwające po sali wystawowej powstały z wody, która nosi ślady meksykańskich ofiar przemocy o podłoży politycznym i społecznym. Wykorzystując to specyficzne medium artystka buduje pomnik stale rosnącej liczbie ofiar, których zwykle się nie dostrzega ze względu na ich pozycję społeczną. Teresa Margolles reaguje na to, że ich głos pozostaje niesłyszalny, biorąc sobie do serca los tych, których często uważa się za odpady społeczeństwa. Poprzez połączenie przeciwstawnych symboli i mediów, praca Margolles krytykuje ich wykluczenie.

Gustav Metzger

(Niemcy, ur. 1926)
Fotografie historyczne, 1996/1999
Iść na / Pełzać do-Anschluss, Wiedeń, marzec 1938
Czarno-biała fotografia, siatka metalowa, żółty
materiał, 287 x 400 cm
kolekcja Frac Champagne-Ardenne, Francja

Gustav Metzger jest artystą i działaczem politycznym, który stworzył pojęcie „sztuki samoniszczącej się”. W swoich Fotografiach historycznych, serii prac powstałych w drugiej połowie lat 90., wykorzystał wielkoformatowe fotografie prasowe przedstawiające tragiczne wydarzenia XX wieku – Holokaust i nazistowskie wiece, wojnę w Wietnamie, konflikt arabsko-izraelski, terroryzm i zniszczenie środowiska naturalnego. „W ten sposób Metzger stawia pytania o sposób radzenia sobie z ludzkimi katastrofami uwiecznionymi w formie medialnego przekazu. Problematyzując szeroką dostępność tego rodzaju obrazów, obnaża on ich niejednoznaczne ulokowanie gdzieś między podglądactwem, zbanalizowaniem i współczuciem”. Żeby je tutaj dostrzec trzeba pełzać w półmroku.

Roman Ondák

(Słowacja, ur. 1966)
Nauka chodzenia, 2002
dzięki uprzejmości gb agency, Paryż

Codziennie na wystawę zapraszana jest matka, która ma uczyć swoje dziecko stawiania pierwszych kroków. Nauka chodzenia stanowi krótki, ale istotny etap w życiu człowieka. Ondák pragnie, byśmy to życie odkrywali – nie chce go jednak pokazywać, chce nas w nie włączyć. Jako artysta odmawia tym samym wykorzystania jakiegokolwiek medium pośredniczącego – woli po prostu wpuścić życie do przestrzeni sztuki. Za sprawą przesunięcia kontekstów, scena teatru (która w tym przypadku już wcześniej uległa przemianie w przestrzeń wystawową) staje się miejscem zwyczajnych starań o szczególnym charakterze. Widzów zachęca się do spojrzenia na scenę jako miejsce wiecznej nauki.

Gianni Pettena

(Włochy, ur. 1940)
OKLASKI (APLAUZ), 1968
6. Festiwal Muzyki Awangardowej, Teatro Biondo,
Palermo, 1968; rekwizyt z opery La descrittione del Grande Paese, Vittorio Gelmettiego

Składająca się z dwóch identycznych części walizka, ze słowem „APPLAU SI” na każdej z nich. Artysta wniósł ją z kulis na proscenium i po otwarciu rozmieścił jej dwie połówki – z migającymi na nich słowem „APPLAU SI” – po bokach sceny, przed publicznością. Razem ze znakiem wskazującymi „fortepian”, „śpiewaka”, „wiolonczelę” itd. stanowiło to prowokację wobec publiczności, zredukowanej w ten sposób do roli widzów telewizyjnych show.
Obok Archizoom, Superstudio i Ufo, Gianni Pettena należy do ścisłej czołówki włoskiego ruchu radykalnego, który wywiera głęboki wpływ na aktualne eksperymenty w architekturze i dizajnie.

Pratchaya Phinthong

(Tajlandia, ur. 1974)
Bez patentów na idee, 2006
List Thomasa Jeffersona do Isaaca McPhersona, 13 sierpnia 1813 Światłoczuła odbitka i światło

Praca Bez patentów na idee odnosi się do listu Thomasa Jeffersona na temat własności intelektualnej i urynkowienia idei. W technice światłoczułej fotokopii kolory na odbitce zanikają po wystawieniu jej na światło słoneczne. Artysta mówi: „Fascynuje mnie idea znikającego obrazu, wnikającego gładko w naszą pamięć. Taki efekt można uzyskać dzięki światłoczułej kopii - jeśli wystawimy ją na światło, obraz stopniowo zanika. Szybkość tego procesu zależy od natężenia światła i długości ekspozycji – światło słoneczne, na przykład, sprawia, że obraz znika szybko, co oznacza, że im bardziej chcemy go uwidocznić, tym mniej z niego zostaje.”

Santiago Sierra

(Hiszpania, ur. 1966)
111 KONSTRUKCJI Z 10 MODUŁÓW i 10 ROBOTNIKÓW

111 KONSTRUKCJI Z 10 MODUŁÓW i 10 ROBOTNIKÓW to dzieło reprezentatywne dla twórczości Santiago Sierry. Realizując swoje prace Sierra często zatrudnia robotników lub ludzi bez zajęcia i płaci im za wykonanie określonych zadań. Ludzie ci należą do najbardziej podatnej na wykorzystywanie warstwy społecznej. Artysta reprodukuje ekonomiczny wyzysk charakterystyczny dla kapitalizmu i ciągłej pogoni za zyskiem. Praca przynosi krytyczną i formalną interpretację sposobu, w jaki artysta postrzega historię sztuki i swoje własne otoczenie. Inspiracją dla dzieła jest dziedzictwo Franza Erharda Walthera, nauczyciela Sierry w latach 90.

Franz Erhard Walther

(Niemcy, ur. 1939)
Stojąca praca w trzech częściach, 1975
blacha stalowa, dzieki uprzejmości galerii Jocelyn Wolff, Paryż

Od lat 60. Franz Erhard Walther traktuje działanie jako „formę dzieła sztuki” (Werkform). W serii Stojących prac podkreśla znaczenie artystycznego gestu oraz procesu tworzenia i odbioru dzieła sztuki. Trzy części Stojącej pracy w trzech częściach rozłożone są w dowolny, nieregularny sposób, dość blisko siebie. Dwójka uczestników opuszcza swoje sekcje i wspólnie przechodzą do kolejnej części pracy. Dwie większe sekcje identycznych rozmiarów uwidaczniają rozróżnienie na prawą i lewą stronę. Osoba stojąca w większym segmencie teoretycznie dysponuje większą swobodą ruchu, jednak w praktyce zazwyczaj przyjmuje nieruchomą pozę na rozstawionych nogach i - według własnego uznania - przesuwa się bliżej lub dalej od drugiej osoby.

    
Franz West    

(Austria, ur. 1947)
Goran (Rzeźby dopasowywane), 2000
Die gesetze Frist ist ungenutzt verstrichen / Ustalony termin przeminął niewykorzystany

Na początku lat 70. Franz West zaczął tworzyć niewielkie asamblaże przy użyciu znalezionych materiałów, takich jak karton, bandaże i kable, które następnie pokrywał gipsem i białą farbą. Rzeźbom tym nadał miano Paßstück. West uważał, że widz musi zająć się nimi, wziąć je do ręki, by w pełni odczuć ich „ergonomiczną” naturę. Tytuł Paßstück został potem przetłumaczony jako „adaptive” (dopasowywane), co jednak nie odzwierciedla w pełni jego znaczenia, odnoszącego się do technicznego określenia „części, które pasują do siebie”. Te wczesne rzeźby pełniły rolę protez w intymnych wersjach ekstremalnych działań Akcjonistów w Wiedniu w połowie lat 70.

Artur Żmijewski

(Polska, ur. 1969)
Sonety Williama Shakespeare’a czytane przez Janusza Borkowskiego

Artur Żmijewski angażuje do odczytania szesnastu sonetów Shakespeare’a osobę, która przeszła operację wycięcia krtani. Tak oto lektura sonetów wyraża nietrwałość i materialność ciała. Głos brzmi jak muzyka konkretna, kontrastując z ponadczasową perfekcją i niedostępnym pięknem klasycznej poezji angielskiej.

  
Cornelius Cardew  

(Wielka Brytania, 1936-1981)
Angielski kompozytor Cornelius Cardew dostarczył inspiracji całemu pokoleniu awangardowych kompozytorów i muzyków w Wielkiej Brytanii i poza nią. Scratch Orchestra, która powstała w trakcie zajęć prowadzonych przez niego w Morley College (szkoła dla dorosłych w południowym Londynie) w 1968 roku, radykalnie kwestionowała ograniczenia sztuki i komponowania jako dziedzin wymagających specjalistycznej wiedzy i doświadczenia. Wykonane zostaną następujące utwory:
Notatki z obserwacji natury - utwory skomponowane dla Scratch Orchestra przez Corneliusa Cardew i innych członków Scratch Orchestra
Wielka Nauka, Paragraf 7
Traktat, 1963/67

Christian Wolff

(Stany Zjednoczone, ur. 1934)
Prace tego kompozytora–samouka są najczęściej kojarzone z działalnością Cage’a, Mortona Feldmana i Earle’a Browna, określanymi wspólnie jako Szkoła Nowojorska. Jest też aktywny jako performer i improwizator, współpracował na scenie z wieloma muzykami.
Z Prose Collection: Kamienie – wydawaj dźwięki przy pomocy kamieni, wyciągaj dźwięki z kamieni różnej wielkości i rodzaju (i koloru); najczęściej dyskretnie, czasem w szybkich sekwencjach. Zazwyczaj uderzając kamieniem o kamień, ale także kamieniem o inne powierzchnie (na przykład o wnętrze bębna ze zdjętym naciągiem) lub w inny sposób (smyczkiem lub wzmacniając dźwięk).
Niczego nie niszcz. Gra, Patrząc na północ i X na Marsze Pokoju

La Monte Young

(USA, 1935 )
Young jest powszechnie uznawany za pierwszego kompozytora minimalistycznego. Jego utwory znajdują się wśród najważniejszych i najbardziej znaczących, powojennych dzieł awangardy, eksperymentu i muzyki dronów. Zarówno w swoich proto-Fluxusowych, jak i „minimalistycznych” kompozycjach stawia on pytania o naturę i definicję muzyki, często podkreślając znaczenie sztuki performensu.
„Kompozycja 1960 #3” “Obwieścić publiczności kiedy utwór rozpocznie się i zakończy jeśli jego długość jest ograniczona. Długość może być dowolna.
Następnie ogłosić, że publiczność może robić co jej się podoba przez cały czas trwania kompozycji” Kompozycja 1960 #10 dla Boba Morrisa „narysuj prostą linię i podążaj za nią”

Muzyka: Cornelius Cardew, Christian Wolff, wykonanie i reżyseria: Jean Jacques Palix and Piotr Kurek z udziałem czterech muzyków: Bartek Kalinka,, Edyta Krzemień,, Mateusz Chmielewski, i nie czterech muzyków: Anna Zalewska, Daria Żarnoch,, Artur Waś i Marta Wyroba.

Jean-Jacques Palix

(Francja, ur. 1952)
Jean-Jacques Palix jest francuskim kompozytorem, kompilatorem, archiwistą i łowcą dźwięków. W latach 70. produkował i tworzył kompozycje dla Radio France, w 1981 roku był współzałożycielem wpływowej stacji radiowej Radio Nova. Od 1990 roku produkował prace dźwiękowe dla wielu choreografów, takich jak Daniel Larrieu, Odile Duboc, Yvonne Rainer.

Piotr Kurek

(Polska, ur. 1978)
Piotr Kurek chociaż studiował klasyczną grę na fortepianie i występował jako perkusista, znany jest głównie z pracy w teatrze tańca i muzyki elektronicznej. Pod koniec lat 90. był współzałożycielem projektu „_lepcy”, od tego czasu współpracował z różnymi wytwórniami, w tym Ambush (Londyn), Kool.POP (Berlin), Cock Rock Disco (Berlin), Klangkrieg (Berlin), Unknown Public ( Londyn) i Crónica (Porto).