Inny Trans-Atlantyk
Sztuka kinetyczna i op-art w Europie Wschodniej i Ameryce Łacińskiej w latach 50. – 70.

Stanowiło to rodzaj alternatywy i wyzwania dla północnoatlantyckiego mainstreamu: osi łączącej Paryż, Londyn oraz Nowy Jork i wytwarzane przez nie kolejne trendy od abstrakcyjnego ekspresjonizmu, przez pop-art, minimalizm, aż po konceptualizm. W tym samym czasie, w cieniu tych mód zaczęły pojawiać się alternatywne osie łączące Warszawę, Budapeszt, Zagrzeb, Bukareszt, Moskwę, Buenos Aires, Caracas, Rio de Janeiro i São Paulo. Były to sieci praktyk artystycznych poświęcone zupełnie odmiennym zagadnieniom estetycznym i sytuujące się wobec wspólnych doświadczeń politycznych i ekonomicznych.

Rozkwitające tam sztuka kinetyczna i op-art to znak fascynacji ruchem – jego efektami, estetyką, możliwościami tworzenia nowych, interaktywnych relacji z publicznością. Ruchome realizacje, tworzone często w interdyscyplinarnych zespołach łączących artystów, naukowców i inżynierów, bardziej niż mistrzowskimi, gotowymi obiektami przedstawianymi publiczności do podziwiania, były dla swoich odbiorców – zarówno w muzeach, jak i w przestrzeni publicznej – rodzajem otwartej propozycji. Zdecentrowane, nieosadzone i ciągle zmieniające swoje parametry stanowiły rodzaj eksperymentu artystycznego z szerokimi konotacjami utopii społecznej i politycznej.

Sztuka kinetyczna i op-art tworzone przez artystów w Europie Wschodniej i Ameryce Łacińskiej w tym specyficznym okresie wyrażały z jednej strony świat chwiejnej równowagi, z drugiej zaś, przez fascynację nauką, nowymi technologiami i cybernetyką – rozbudzały nadzieje na przyszłość.

Na wystawie zaprezentowane zostaną prace ponad trzydziestu artystów i grup artystycznych z obu stron Atlantyku, będące znakiem wspólnych zainteresowań i intuicji. Skupiając się na twórczości, która porzucała statyczność obiektów i ustalone, klasyczne podziały, jasno określające miejsce twórcy, obiektu i widza, wystawa ta jest próbą przeczytania historii sztuki powojennej na nowo i z innej, marginalizowanej dotąd perspektywy. Jako taka, stawia pytanie o to, czy ten porzucony i nie do końca wykorzystany potencjał sztuki kinetycznej może być czekającym na swoje „teraz” narzędziem do rozumienia otaczającego nas świata – w kontekście zglobalizowanej rzeczywistości, ale też permanentnego ruchu jednostek i mas coraz mniej związanych z jednym miejscem, językiem, tożsamością – i aktywnego tworzenia nowych dlań przyszłości.

Ważnym elementem wystawy będą również unikatowe materiały archiwalne. Ekspozycji towarzyszy publikacja w języku angielskim zbierająca teksty wygłoszone w ramach międzynarodowej konferencji „Inny Transatlantyk. Sztuka kinetyczna i op-art w Europie Wschodniej i Ameryce Łacińskiej” zorganizowanej w Warszawie w 2016 roku.

Artyści:
Władimir Akulinin, Vojin Bakić, Martha Boto, Feliza Bursztyn, Lygia Clark, Carlos Cruz-Diez, Milan Dobeš, Grupa Dwiżenije, Wojciech Fangor, Constantin Flondor, Vladimir Galkin, Oskar Hansen, Francisco Infante, Jerzy Jarnuszkiewicz, Julije Knifer, Wiaczesław Kolejczuk, Gyula Košice, Grzegorz Kowalski, Vlado Kristl, Julio Le Parc, Almir da Silva Mavignier, Grupa Mir, Vera Molnar, Lev Nussberg, Hélio Oiticica, Abraham Palatnik, Andrzej Pawłowski, Grupa Prometeusz, Ivan Picelj, Ludmiła Popiel, Wieńczysław Richter, Jerzy Rosołowicz, Mira Schendel, Nicholas Schöffer, Grupa Sigma, Jesus Rafael Soto, Aleksandr Srnec, Henryk Stażewski, Zdeněk Sýkora, Victor Vasarely, Magdalena Więcek, Ryszard Winiarski.

Wystawa przygotowana została przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie we współpracy z Muzeum Sztuki Współczesnej Garaż w Moskwie oraz SESC São Paulo.

Daty prezentacji w Moskwie:
17.03.2018 – 9.05.2018

Daty prezentacji w São Paulo:
9.08.2018 – 30.10.2018