Stefan Morawski – konstytuowanie własnej podmiotowości filozoficznej
Wykład prof. Zofii Rosińskiej

  • Stefan Morawski – konstytuowanie własnej podmiotowości filozoficznej

    Krzysztof M. Bednarski, „Portret Karola Marksa”, 1978

„Pasja polemiczna to rzecz zdrowa, ale niepełna wiedza w połączeniu z namiętnościami daje złe rezultaty” – pisał Stefan Morawski w 1964 roku.

Tak sformułowane przekonanie określało jego stałą postawę badawczą i pozwoliło mu na ukształtowanie własnej podmiotowości filozoficznej w obrębie estetyki marksistowskiej. W ideologii marksowskiej estetyka, rozumiana szeroko, nie tylko jako refleksja nad sztuką, jej twórczością i recepcją, ale jako kultura procesu produkcyjnego i wychowanie estetyczne, odgrywała rolę ważną. Umożliwiała realizowanie marksowskiego ideału homo aestheticus.

Stefan Morawski znał i prezentował dzieje estetyki niemieckiej i angielskiej. Szczegółowo przedstawiał też stanowiska marksistowskie obecne w estetyce radzieckiej. Wchodził z nimi w polemikę reprezentując także stanowisko marksistowskie. Nie zamykał się w wieży z kości słoniowej. Z tej samej perspektywy ideowej polemizował też z Andre Malreau, a także z fenomenologią Romana Ingardena. Jego polemiki zawsze miały charakter merytoryczny. Jasno wykładał swoje metodologiczne credo, precyzyjnie określał używane przez siebie kategorie filozoficzne, przy pomocy których określał dane intuicyjne uzyskiwane dzięki analizie procesów estetycznych, artystycznych i politycznych. Dzięki swojej wiedzy i pasji polemicznej torował wielo nurtowość estetyki marksistowskiej. Do końca wierzył, że myślenia utopijnego nie można człowiekowi odebrać.

Podczas zajęć poruszymy trzy wątki obecne w twórczości Stefana Morawskiego: metodologiczny, aksjologiczny oraz dotyczący kryzysu sztuki, estetyki i kultury.


 

  1. Leszek Kołakowski, Stefan Morawski, Dialog o sensowności uprawiania estetyki, w: Z. Rosińska, A. Labuńska (red), Przekraczanie estetyki, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2003, s.7-21
  2. Stefan Morawski, Między tradycją a wizją przyszłości, Książka i Wiedza 1964 , s.13-162
  3. Stefan Morawski, O obiektywności sądów estetycznych, oraz O kryteriach aksjologicznych w odniesieniu do dzieł sztuki, w: Wybór pism estetycznych, Universitas, 2007, s.140-181