Centralny Plac Kobiet: czy w przestrzeni miasta jest miejsce na nasze potrzeby?
Warsztaty z cyklu “Plac Defilad jest kobietą”

Jak odnaleźć i nazwać nieodkryte i nienazwane potrzeby kobiet związane z przestrzenią miasta?

My, kobiety, adaptujemy się do zastanej przestrzeni. Dostajemy ją gotową, często niewygodną i nieprzyjemną, a potem z mozołem wymyślamy sposoby, jak ją okiełznać, jak w niej przetrwać, jak się w niej poruszać. Desperackie rozwiązania stają się codziennością i przyzwyczajeniem, aż w końcu nikomu nie przychodzi do głowy ich podważać. Skrajnym przykładem adaptacji do zastanych warunków jest rezygnacja z użytkowania danej przestrzeni: „tam z wózkiem nie wjadę”, „nie przejdę na obcasach”, „nie wejdę po tych schodach”, „nie przejdę tą ulicą po ciemku”... Wiele miejsc w mieście jest niedostępnych dla kobiet, a perfidia tej sytuacji polega na przekonaniu, że to kobiety nie chcą/nie potrzebują z nich korzystać.

„Miasto oczami kobiet”, Dołowy, Biernacka, 2012.

3 października 2016 roku nazywany Czarnym Poniedziałkiem był dniem, w którym kobiety zdecydowały się zawładnąć przestrzeniami miast. Fala sprzeciwu objęła kilkadziesiąt polskich i europejskich miast. W ciągu kilku następnych miesięcy protesty kobiet wobec prób ograniczania ich praw były widoczne na placach i ulicach miast na całym świecie. Protesty przypomniały o znaczeniu przestrzeni placu jako miejsca wyrażania poglądów, postaw, potrzeb, ale też pokazały, że wymaga ona przedefiniowania na różnych poziomach: dostępności, bezpieczeństwa, emocjonalności, w tym możliwości wyrażania gniewu, mobilności, relacji czy np. fizycznej pojemności, gdy przestrzeń publiczna staje się przestrzenią demokracji.

Warsztat będzie miał na celu ujawnienie i nazwanie potrzeb uczestniczek związanych z przestrzenią miasta (a w szczególności placu Defilad i rejonu centrum) oraz określenie zagadnień i obszarów wymagających interwencji.

OBOWIĄZUJĄ ZAPISY
Rekrutacja zostanie przeprowadzona na fanpage’ach Fundacji PRZESTRZENIE, Café Kulturalna, WWB, oraz podczas spotkania inaugurującego działania Cafe Kulturalna.

Patrycja Dołowy i Justyna Biernacka stworzyły Fundację PRZESTRZENIE, której celem jest działalność na rzecz podnoszenia jakości przestrzeni publicznej, rozumianej jako przestrzeń wspólna wszystkich interesariuszy (w tym grup mniejszości oraz pomijanych w narracjach, przestrzeń różnorodnych pamięci), wspieranie rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych, wzmacnianie roli kultury, jej twórców i uczestników w kształtowaniu przestrzeni wspólnej, propagowanie idei zrównoważonego rozwoju miast i osiedli ludzkich, a w szczególności zrównoważonej mobilności, odnawialnych źródeł energii, gospodarki cyrkularnej, dostępności zdrowej żywności, oraz rozwiązań sprzyjających odporności miast i osiedli na kryzysy i katastrofy.

Fundacja PRZESTRZENIE powstała w 2017 roku jako kontynuacja wieloletniej ich współpracy, m.in. w Fundacji MaMa, gdzie w 2012 roku zrealizowały autorski projekt „Miasto oczami kobiet” odnoszący się do jakości przestrzeni publicznej z perspektywy jej użytkowniczek, oraz wraz zespołem Fundacji MaMa, szereg innych projektów poruszających problem dostępności przestrzeni publicznej dla rodziców i dzieci (w tym coroczna kampania społeczna "O, Mamma Mia! Tu wózkiem nie wjadę!", warsztaty "Miasto matek" czy powołanie Federacji Kółeczkowej, łączącej organizacje i grupy zajmujące się dostępnością i użytecznością przestrzeni dla różnorodnych grup społecznych).
Są autorkami kilku projektów artystycznych dotykających kwestii pamięci i przestrzeni, m.in. "Kostka Pamięci" (2014), "Kapsuła czasu" (2015) realizowanych w ramach festiwalu Sesilus.

Każda z nich indywidualnie realizuje swoje zainteresowania zawodowe.

dr Patrycja Dołowy

Artystka multimedialna, pisarka, działaczka społeczna, popularyzatorka nauki i sztuki. Od lat zajmuje się problematyką trudnej pamięci, podejmuje działania w przestrzeni miejskiej i w przestrzeniach lokalnych. Działa na pograniczu dyscyplin artystycznych. W swojej pracy bazuje na historii mówionej i świadectwach, przeprowadziła dziesiątki wywiadów ze świadkami historii, wysłuchała setki opowieści. Ma na koncie ponad 60 wystaw w Polsce i zagranicą. Prace i teksty publikuje w pismach artystycznych i kulturalnych, w prasie i w magazynach wielkonakładowych. Współautorka rozdziałów w publikacjach zbiorowych, sztuk teatralnych (w tym m. in. nagradzanych: „Hideout/Kryjówka”, „Dziady. Twierdza Brześć", „Matki" w reżyserii Pawła Passiniego). Z wykształcenia doktor nauk przyrodniczych (2007), absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego (2002) oraz AkademiiFotografii Artystycznej Wyższych Szkół Fotograficznych we Wrocławiu (dyplom z wyróżnieniem, 2005). Przez 10 lat związana z Fundacją MaMa, wiceprezeska fundacji i prezeska Polskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Naukowych, sekretarz Rady Upowszechniania Nauki przy Prezydium PAN, współpracuje m. in. z neTTheatre, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN i Centrum Kultury Jidysz. Dwukrotna stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, laureatka nagród, w tym m.in.: Nagrody im. Karola Sabatha i wyróżnienia na festiwalu teatralnym Kontrapunkt za odwagę badania pamięci w spektaklu „Hideout/Kryjówka".

arch. Justyna Biernacka

Architektka, trenerka, działaczka społeczna. Ma 15 lat doświadczenia w zakresie architektury, zielonego budownictwa i zrównoważonego rozwoju. Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej oraz szkoły trenerów rozwoju osobistego inspirowanej NVC i psychologią integralną Kena Wilbera. Doktorantka Kolegium Zarządzania i Finansów SGH. W swojej pracy łączy doświadczenia projektowe, biznesowe i społeczne. Prowadzi działalność doradczą z zakresu zielonego budownictwa oraz strategii zarządzania zagadnieniami zrównoważonego rozwoju w biznesie. Posiada certyfikaty LEED AP BD+C (Green Building Council) oraz Passive House Ceritified Designer (Passivhaus Institut Darmstadt). Należy do Izby Architektów RP. Sekretarz Zarządu OW SARP (od 2017), Pełnomocnik ds Zrównoważonej Architektury (od 2016), członkini zespołu eksperckiego ds. Warszawskich Centrów Lokalnych. Członkini Fundacji MaMa (od 2010), gdzie realizowała projekty związane z przestrzenią miasta i przeciwdziałaniem przemocy wobec kobiet. Współzałożycielka Stowarzyszenia Moja Narbutta (od 2011), działającego na rzecz społeczności Starego Mokotowa w Warszawie. Inicjatorka wraz Joanną Erbel Warszawskiego Standardu Mieszkaniowego dla programu „Mieszkania2030” (2017).