Modernizm prawem chroniony
Konferencja

  • Modernizm prawem chroniony

    Wnętrze pawilonu Emilia, fot. Maja Wirkus

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na konferencję „Modernizm prawem chroniony” organizowaną w związku z zakończeniem dotychczasowej działalności Muzeum w dawnym pawilonie meblowym Emilia.

Temat ochrony powojennego modernizmu od lat wzbudza wiele skrajnych emocji, a wokół znikania budynków narasta społeczny sprzeciw i coraz większe zainteresowanie opinii publicznej. W przypadku Warszawy konflikty dotyczą często zastępowania wartościowych obiektów znanych architektów modernistycznych, obiektami prominentnych twórców współczesnych, co dodatkowo podgrzewa atmosferę. W tym procesie następuje ścieranie się różnych wizji miasta – Warszawy wysokiej, opartej o wieżowce oraz stolicy traktującej dziedzictwo przeszłości z większą empatią.

Uczestnicy konferencji pochylą się nad trudną sytuacją obiektów polskiej „moderny”. Spotkanie zainauguruje dr Magdalena Gawin, Generalna Konserwator Zabytków, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a następnie rozpocznie się kilkugodzinny „Maraton obrońców modernizmu”, podczas którego goście z całej Polski – badacze, historycy sztuki i społecznicy – opowiedzą historie utraty bądź ocalenia najważniejszych przykładów budowli modernistycznych z czasów PRL-u. Bohaterami pierwszego dnia konferencji będą m.in. Audytorium Chemii we Wrocławiu, Dworzec PKS w Kielcach, Hotel Cracovia, wrocławski „Manhattan”, Dworzec w Katowicach oraz stołeczne realizacje, takie jak Supersam, Kino Praha, SKS Warszawianka, Syreni Śpiew czy pawilon meblowy Emilia.

Drugi dzień spotkania będzie miał charakter otwartej dyskusji dotyczącej zagadnień prawnych, podczas której w dwóch panelach tematycznych wypowiedzą się profesorowie, badacze i konserwatorzy architektury. Pierwszy z nich, „Stan badań nad modernizmem” moderowany przez prof. UKSW Jakuba Lewickiego, zbierze głosy naukowców i teoretyków związanych z ochroną zabytków i konserwacją. Udział w nim wezmą dr hab. Hanna Grzeszczuk-Brendel, prof. Sławomir Gzell, prof. Joanna Olenderek, prof. Andrzej K. Olszewski, dr hab. Maria Jolanta Sołtysik, dr hab. Andrzej Szczerski. Panelowi będzie towarzyszyć pytanie o rolę badań w konserwatorskiej ochronie architektury. Zostaną przedstawione kluczowe ośrodki historii architektury i wyzwania stojące przed badaczami.

Drugi panel, „Moderna prawem chroniona” prowadzony przez Katarzynę Zalasińską, Prezes Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, przybliży słuchaczom konferencji kwestię ochrony modernizmu z punktu widzenia osób aktywnie działających na rzecz opieki nad polską „moderną”. Wypowiedzą się Anna Fogel z Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w Warszawie, Jacek Brudnicki z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Michał Krasucki, zastępca Stołecznego Konserwatora Zabytków oraz Mikołaj Kołacz ze Stowarzyszenia „Zabytki Mokotowa”.

Konferencję zakończy premiera książki wydanej przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i wydawnictwo Karakter „Emilia: meble, muzeum, modernizm”. Publikacja ta jest swoistym portretem jednego z najciekawszych przykładów powojennego modernizmu i jest jednym z ostatnich zachowanych warszawskich pawilonów handlowych z tego okresu. Pisze o nim – w kontekście odbudowy całego śródmieścia Warszawy i w kontekście absurdów socjalistycznego handlu – historyk Błażej Brzostek, piszą także historycy architektury. Książka prezentuje również dzieje „muzeum w sklepie meblowym”, czyli ostatnich kilku lat, kiedy Emilia stała się jednym z najbardziej popularnych i lubianych miejsc na kulturalnej mapie Warszawy. Historycy sztuki i konserwatorzy zabytków w dyskusji zatytułowanej „Zaczęło się od aktywistów. I co dalej?” szukają też odpowiedzi na pytanie, dlaczego najwybitniejsze przykłady polskiego modernizmu są dziś niszczone pod nową zabudowę i jak należy skutecznie chronić tę architekturę. Tekstom towarzyszy szeroki wybór zdjęć archiwalnych, planów i – nieznanych dotąd – projektów architektonicznych, a także m.in. fotosów z kultowych polskich komedii, dla których Emilia była scenerią (filmów Stanisława Barei, „Nie lubię poniedziałku” Tadeusza Chmielewskiego). Książka zawiera również dokumentację fotograficzną budynku przygotowaną przez znakomitą polsko-niemiecką fotografkę architektury, Maję Wirkus.

Czwartek, 12 maja 2016

godz. 16:00 Otwarcie konferencji przez dr Magdalenę Gawin, Generalną Konserwator Zabytków, Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

godz. 16:10 Maraton obrońców modernizmu

Tomasz Fudala (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie), Patrycja Jastrzębska (Tu było, tu stało) – moderatorzy
Łukasz Wojciechowski, VROA Architekci, Wrocław – Renowacja wrocławskiego „Manhattanu"
Jacek Nowakowski, Biuro Planowania Przestrzennego, Urząd Miasta w Kielcach – Dworzec PKS w Kielcach
Krzysztof Ziental, Plastyk Miejski, Urząd Miejski w Kaliszu – Audytorium Chemii we Wrocławiu
arch. Grzegorz A. Buczek, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej – Centralny Dom Towarowy
Gosia Kuciewicz, Centrala, Warszawa – Stacje Linii Średnicowej
Cezary Polak, dziennikarz RDC, Warszawa – Uniwersam
Cezary Lisowski, Warszawa-Toruń – Aula Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Piotr Kibort, Muzeum Narodowe w Warszawie – Kino Praha
Patrycja Jastrzębska, Tu było, tu stało, Warszawa – SKS Warszawianka
Katarzyna Domagalska, Warszawa – Osiedle Sady Żoliborskie
Grzegorz Mika, Warszawski Modernizm 1905-1939 – Pawilon d. Hotelu Powiśle (Syreni Śpiew)
Paweł Giergoń, sztuka.net, Warszawa – Supersam
dr Michał Wiśniewski, Fundacja Instytut Architektury, Kraków – Hotel Cracovia
Gosia Kuciewicz, Centrala, Warszawa – Kino Moskwa

Piątek, 13 maja 2016

godz. 12:10 Panel 1. Stan badań nad modernizmem

dr hab. Jakub Lewicki, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego – moderator
prof. Sławomir Gzell, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej
dr hab. Andrzej Szczerski, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego
dr hab. Hanna Grzeszczuk-Brendel, Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego, Politechnika Poznańska
prof. Joanna Olenderek, Politechnika Gdańska
prof. Andrzej K. Olszewski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
dr hab. Maria Jolanta Sołtysik, Politechnika Gdańska

godz. 14:00-15:00 Przerwa 

godz. 15:00-17:00 Panel 2. Moderna prawem chroniona

dr hab. Katarzyna Zalasińska, Prezes Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami – moderatorka
dr Anna Fogel, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w Warszawie
Jacek Brudnicki, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Michał Krasucki, z-ca Stołecznego Konserwatora Zabytków
arch. Mikołaj Kołacz, Stowarzyszenie "Zabytki Mokotowa"

godz. 17:00-18:00 Przerwa

godz. 18:00-19:30 Premiera książki "Emilia: meble, muzeum, modernizm" (wyd. Karakter i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie)

dr Błażej Brzostek, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
Katarzyna Szotkowska, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Marcel Andino Velez, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Maja Wirkus, autorka fotografii
Tomasz Fudala, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
 

Zobacz także: