ANTY-EDYP
Spektakl Barbary Wysockiej i Michała Zadary

  • ANTY-EDYP

    ANTY-EDYP

Teatr Polski w Warszawie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Grupa Lux Med zapraszają na spektakl. „Anty-Edyp” Barbary Wysockiej i Michała Zadary to projekt łączący sztuki wizualne, muzykę, filozofię, medycynę i teatr.

Podstawę literacką spektaklu stanowią fragmenty tragedii Sofoklesa „Król Edyp”, pisma Freuda o Edypie oraz cytaty z książki „Anty-Edyp” Deleuze'a i Guattari'ego.

Na scenie znajdują się: aktorka w ósmym miesiącu ciąży oraz dwóch lekarzy, którzy wykonują USG serca matki i USG płodu. Przenikające się rytmy bicia serca matki i dziecka stają się podstawą dla muzyki tworzonej przez trzech wybitnych instrumentalistów.

Wysocka i Zadara tworzą portret człowieka, który od urodzenia, a nawet już przed urodzeniem jest uwikłany w mechanizmy społeczne, którego los - jak wierzyli Grecy - już dawno został przesądzony, lub też - jak uważają Deleuze i Guattari - który ma nieograniczone obszary wolności, jeśli się wyzwoli z opresyjnych relacji społecznych.

Bezprecedensowa podróż do wnętrza człowieka, przez krainy filozofii, medycyny i sztuki. Człowiek jako podmiot i przedmiot filozofii tu i teraz, ludzkie ciało jako instrument muzyczny. „Anty-Edyp” wpisuje się w długą tradycję badań medycznych, będących inspiracją dla sztuki. „Anty-Edyp” to powrót do źródeł teatru (tragedia grecka) i do źródeł życia.

„Los Edypa porusza nas tylko dlatego, że mógł stać się naszym losem, ponieważ wyrocznia przed naszym urodzeniem rzuciła na nas tę samą klątwę. Wszyscy jesteśmy skazani na to, by nasza pierwsza seksualna skłonność odniosła się do matki, a pierwsza nienawiść i chęć do przemocy odniosła się do ojca; nasze sny są tego dowodem. Król Edyp, który zabił swojego ojca - Laiosa - i ożenił się ze swoją matką - Iokastą - jest spełnieniem życzeń naszego dzieciństwa. Ale jesteśmy szczęśliwsi od niego - o ile nie jesteśmy psychoneurotykami - ponieważ udało nam się uwolnić nasze seksualne pożądanie od matki i zapomnieć naszą zazdrość wobec ojca. -Zygmunt Freud, Objaśnianie marzeń sennych

„Myśli się zwykle, że łatwo jest sobie poradzić z tematem Edypa, że Edyp jest dany, i istniał od samego początku. Ale tak wcale nie jest: Edyp zakłada niesamowite wyparcie maszyn pragnących. ƒ Gilles Deleuze i Felix Guattari, Anty-Edyp

„Oddając szacunek świętemu Franciszkowi Salezemu, można by powiedzieć, że Anty-Edyp jest Wstępem do Niefaszystowskiego Życia.” ƒ Michel Foucault, Wstęp do Anty-Edypa

„Wszystko jest maszyną. Maszyny niebiańskie, gwiazdy czy tęcze, maszyny górskie, które łączą się z maszynami ciała. Nieprzerwany hałas maszyn. [... ] Ani człowiek ani natura już nie istnieją, tylko procesy, które produkują jedno przez drugie i łączą maszyny z innymi maszynami. Wszędzie istnieją maszyny produkujące i maszyny pragnące, schizofreniczne maszyny, całe życie gatunku: ja czy nie-ja, na zewnątrz czy wewnątrz - nic już nie znaczą.” - Gilles Deleuze i Felix Guattari, Anty-Edyp

Fragment rozmowy Joanny Derkaczew z Barbarą Wysocką z Gazety Wyborczej z 6 Listopada 2010:

„Anty-Edyp” to projekt odważny. Nie obawia się pani, że może zostać odebrany jako „użycie/manipulacja”? Pani pyta serio? Czy nasza chęć posłuchania rytmu serca dziecka i tworzenia razem z nim muzyki w obecności dwóch lekarzy naprawdę wydaje się pani manipulacją? W kontekście tego, jak się używa nienarodzonych dzieci do załatwiania własnych spraw w naszym społeczeństwie? Większym nadużyciem jest faszerowanie dziecka w brzuchu muzyką Mozarta. Myślę, że projekt ten ma szanse pokazać mechanizmy użycia, które nieuświadomione towarzyszą nam przez całe życie. [€Ś]

W naszym spektaklu tworzymy muzyczną relację między nienarodzonym dzieckiem a tymi, którzy będą grali według rytmów jego serca. W ten sposób stwarzamy inne porządki myślenia o nienarodzonych dzieciach, niż spotykamy w codziennym dyskursie skupionym wokół kwestii światopoglądowych i politycznych. Jest to projekt bezprecedensowy i nie realizuje jakiegoś określonego modelu sztuki czy teatru. Od początku chcieliśmy przyjrzeć się możliwościom, jakie daje zderzenie stanu ciąży ze sztuką.

Fragment rozmowy Anny Burzyńskiej i Marcina Kościelniaka z Michałem Zadarą, z „Didaskaliów” nr. 95, 1 Luty 2010.

Marcin Kościelniak: Twoje inscenizacje są trwale i ostentacyjnie niedomknięte [...] nieustannie wychylone ku temu, co nie należy do świata inscenizacji, ale do jej kulis, do „kuchni”, do przestrzeni spotkania aktorów i widzów.

MICHAŁ ZADARA: [...] Filozof nauki Karl Popper mówił, że nowe odkrycia naukowe posiadają bardzo dziwne i szczególne piękno. Zrozumiałem, że tego rodzaju piękna szukam też w moich inscenizacjach. Odkrycia, ponieważ wcześniej ich nie było, zawierają w sobie piękno wynikające z samego faktu ich nowości. To się, oczywiście, wyczerpuje - ten rodzaj piękna znika, kiedy odkrycie przestaje być nowe. Więc trzeba szukać dalej. Na szczęście, teatr jest medium. które pozwala odkrywać ciągle nowe obszary piękna.

Wypowiedź Andrzeja Seweryna:

Decyzja o udziale Teatru Polskiego w tym wydarzeniu jest wyrazem pragnienia nawiązania dialogu artystycznego z pokoleniem młodych twórców, otwarcia na nowe doświadczenia artystyczne, a zatem chęci dotarcia do nowego widza i zmiany wizerunku naszego Teatru. Pragnienie to wyraziłem już nieraz publicznie, obecnie zaś zaczynam je realizować.


 

Barbara Wysocka

Aktorka, reżyser. Absolwentka Wydziału Aktorskiego i Wydzialu Reżyserii Dramatu PWST w Krakowie. Wcześniej studiowała skrzypce w Hochschule für Musik we Freiburgu w Niemczech. Stypendystka Ministra Kultury w roku akademickim 2007/2008. Jako aktorka zespołu Narodowego Starego Teatru w Krakowie wielokrotnie nagradzana za swoje role (Judyta w Księdzu Marku J.Słowackiego, Agnieszka w 8 Dniu Tygodnia M. Hłaski, Kassandra w Odprawie Posłów Greckich J. Kochanowskiego, Aleksandra Billewiczówna w Trylogii H. Sienkiewicza). Zagrała w kilku niemieckich filmach, m.in. Am Ende kommen Touristen R. Talheima oraz Polnische Ostern J. Ziemnickiego.

Jako reżyser pracowała m.in. w Starym Teatrze w Krakowie, Teatrze Polskim oraz Teatrze Współczesnym we Wrocławiu, w Operze Narodowej w Warszawie. Nominowana do Paszportu Polityki w dwóch kategoriach: teatr i muzyka poważna, otrzymała Paszport w kategorii muzyka poważna za swój debiut reżyserski w operze. Obecnie przygotowuje się do pracy w Teatrze Narodowym w Warszawie.

Michał Zadara

Studiował Teatr i Politykę w Swarthmore College, Oceanografie w Woods Hole, Reżyserię w Krakowie. Był asystentem i współpracownikiem Małgorzaty Szczęśniak, Kazimierza Kutza, Jana Peszka i Armina Petrasa. Reżyserował w teatrach: Wybrzeże w Gdańsku, Starym w Krakowie, Współczesnym we Wrocławiu, Narodowym w Warszawie, Współczesnym w Szczecinie, Maxim Gorki w Berlinie, HaBima w Tel Awiwie, Capitol we Wrocławiu, Schauspielhaus w Wiedniu. W roku 2010 wystawił dwie opery: Oresteię Iannisa Xenakisa w Operze Narodowej w Warszawie, i prapremierę światową opery La liberta chiama la liberta Eugeniusza Knapika w Operze Wrocławskiej. Laureat Paszportu Polityki w 2007 r. Autor filmów niezależnych i instalacji wideo, gitarzysta zespołu All Stars Dansing Band.

Leszek Lorent

Ukończył Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie perkusji prof. Stanisława Skoczyńskiego (dyplom z wyróżnieniem). W roku 2003 został laureatem I miejsca na Ogólnopolskim Konkursie Perkusyjnym we Wrocławiu. Jako solista koncertował z Polską Orkiestrą Radiową, Filharmonią Narodową, Orkiestrą Teatru Wielkiego w Warszawie, Filharmonią Zielonogórską, orkiestrą Camerata Res XXI. W maju 2008 roku nagranie kompozycji Stanisława Moryto Per Uno Solo (Leszek Lorent – multiperkusja) zdobyło pierwsze miejsce na Międzynarodowym Konkursie AES w Amsterdamie. W marcu 2010 roku Leszek Lorent wykonał solową partię multiperkusyjną podczas premiery spektaklu Oresteia Iannisa Xenakisa (reżyseria – Michał Zadara) w Operze Narodowej w Warszawie ). Leszek Lorent ma na swoim koncie prawykonania dzieł wielu współczesnych kompozytorów.

Michał Górczyński

Klarnecista i kameralista. Specjalizuje się w grze na klarnecie basowym. W 2003 ukończył Akademię Muzyczną w Warszawie. Koncertował podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień" pod batutą Jacka Kaspszyka (jako członek Wiosennej Orkiestry Warszawskiej Jesieni), z towarzyszeniem Polskiej Orkiestry Radiowej pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka, Orkiestrą Kameralną Miasta Tychy "Aukso" prowadzoną przez Marka Mosia, Orkiestrą Filharmonii Podlaskiej, holenderskim zespołem De Ereprijs, Kwartetem Śląskim. Uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Muzyki Współczesnej w Darmstadt, gdzie prezentował swoje autorskie techniki wykonawcze na klarnecie basowym. Od 2008 pracuje nad poszerzaniem możliwości brzmieniowych tego instrumentu, współpracując z jednym z najlepszych polskich beat boxerów "Tik Takiem" Patrykiem Matelą.

Jacek Budyń Szymkiewicz

Budyń (Jacek Szymkiewicz) - wokalista i gitarzysta zespołu Pogodno. Muzyka Budynia łączy w sobie elementy rocka alternatywnego, rock'n'rolla, a nawet hip hopu i jazzu. Dotychczas wydał dwie solowe płyty. Autor muzyki i aranżacji do spektakli teatralnych, m.in. w Starym Teatrze w Krakowie. Kompozytor nowej muzyki do operetki Aleksandra Fredry „Nocleg w Apeninach,” wystawionej w Teatrze Współczesnym w Szczecinie w 2009 roku. Ostatnio wydał z zespołem Pogodno płytę „Wasza wspaniałość.”

GRUPA LUX MED

Grupa LUX MED - największa polska grupa medyczna oferująca kompleksową opiekę ambulatoryjną, diagnostyczną oraz szpitalną. W jej ramach działają 73 placówki prywatnej opieki medycznej prowadzone pod markami LUX MED, Medycyna Rodzinna, PROMEDIS, PROFEMED, Centrum Medyczne LIM i AVI. Z Grupą współpracuje też ok. 1300 poradni medycznych w całej Polsce. Pod opieką Grupy jest ponad milion pacjentów. Z usług Grupy korzystają klienci korporacyjni i indywidualni wykupujący pakiety lub korzystający z pojedynczych wizyt. Grupa współpracuje też z firmami ubezpieczeniowymi oraz NFZ.

"Cieszymy się, że możemy wesprzeć tak nowatorskie i interesujące przedsięwzięcie łączące medycynę ze sztuką" - Marzena Kowalska, ƒDyrektor Marketingu i Komunikacji Korporacyjnej Grupy LUX MED