Kolekcja

Zrealizowany przez Ewę Zarzycką w 1980 roku film “Przejawy” był katalizatorem procesu wspólnej kreacji i samoorganizacji środowiska artystycznego, z którym związana była artystka. Poszczególne działania i dialogi, które wchodziły w skład filmu „Przejawy”, były spontaniczne i wynikały z aktualnych relacji artystycznych i międzyludzkich w grupie. Na przykład wtedy, gdy główny protagonista filmu, Pan Y, pyta: „Czy nie uważa Pani, że fotografia jest brzytwą w rękach małpy?” Pani X odpowiada: „O nie, świadomie wybrałam to medium i stale badam jego właściwości”. Zarzycka bezlitośnie krytykuje własne środowisko za koteryjność i elitaryzm, jednocześnie świadomie w nim uczestnicząc. Artystka pisała: „Ja nadal pracuję nad zwalczaniem naszej wzajemnej adoracji w celu jej utrzymania”. Film Zarzyckiej tym samym ciekawie koresponduje z “Filmikowaniem” Mirona Białoszewskiego oraz filmami Warsztatu Formy Filmowej, w których proces wspólnoto-twórczy podczas realizacji filmu był często ważniejszy niż końcowy rezultat. Tego typu realizacje filmowe, wspomagające rozwój kultury niezależnej, zyskają w Polsce szczególne znaczenie po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku. Film “Przejawy” na taśmie 16mm pokazywany był zazwyczaj w obecnosci artystki, która komentowała na bierząco wydarzenia na ekranie oraz wypowiadała dialogi postaci. W 2017 roku Zarzycka, po digitalizacji filmu, dodała w wersji cyfrowej swój autorski kometarz do filmu. Zrobiła tak z jednej strony chcąc zachować, tak ważny dla niej, wymiar własnej obecności podczas projekcji, z drugiej strony w celu podkreślenia, iż “przeszłość nigdy nie stoi w miejscu”, zmienia się gdy po nią sięgamy w różnych momentach życia. Artystka w dodanym współcześnie komentarzu stara się łączyć swoje oryginalne wypowiedzi z lat 80. z obecną refleksja nad swoim pierwszym dziełem z perspektywy ponad 40 letniej drogi twórczej. Wszystko to sprawia że powstały film “Przejawy teraz” stanowi niezwykłą ramę, w której zawiera się cała twórczość Zarzyckiej, jej moment inicjacyjny oraz ten obecny, wypełniony doswiadczeniem i refleksją nad przemijaniem. Dzięki temu film “Przejawy teraz” w najpełniejszy sposób ogniskuje i uwidacznia najważniejsze problemy twórcze, z którymi mierzyła się artystka przez lata swojej twórczości. Ukazuje iż najważniejszym materiałem jej sztuki było jej własne życie, doświadczenie, relacje a ostatnio również pamięć. Zarzycka w jednym ze zdań wypowiedzianych w filmie mówi: “na wstępie mogą pojawić się te najważniejsze pytania: jaki to wszystko ma sens? Jakie znaczenie? Odpowiedź jest prosta: najważniejsi są ludzie. I zaraz potem miejsce I czas. Człowiek, przestrzeń, czas”.