Filmoteka Muzeum

Jedną z najważniejszych propozycji artystycznych Józefa Robakowskiego w latach 70. były Zapisy biologiczno-mechaniczne. Były one związane z transgresją kategorii autorstwa – twórcy i jego dzieła. Tym razem Robakowski zdecydował się przekazać autorstwo własnej pracy maszynie (kamerze filmowej). Zapisy biologiczno-mechaniczne, opierające się na analizie relacji między mechanicznymi mediami a organizmem ich operatora, powstawały w wyniku realizacji specyficznych partytur. W "Ćwiczeniu na dwie ręce" (1976), „odrywając kamerę od oka” (wymachując dwiema rejestrującymi kamerami), artysta dążył do tego, aby realizacja filmowa nie była podporządkowana operatorowi, zdeterminowana ludzkimi nawykami, intencjami i wyobraźnią. Posiłkując się „kreatywnością maszyny”, próbował wykroczyć poza antropocentryczne ograniczenia związane z właściwościami tradycyjnie pojętego podmiotu twórczego. Artysta pisał: "Urządzenia, którymi dokonuję mechanicznego zapisu [...] dzięki swojej specyfice i możliwościom pozwalają na przekroczenie moich wyobrażeń o utajonych w skomplikowanej „rzeczywistości” zjawiskach. […] Przy ich pomocy mogę ujawnić więcej, niż wiem, widzę i czuję" (Józef Robakowski, "Zapisy biologiczno-mechaniczne", w: Ryszard Kluszczyński, "Warsztat Formy Filmowej", s. 80.). Jednakże te „zapisy biologiczno-mechaniczne” nie są biernym podporządkowaniem się maszynie. Skoro ich charakter wyznacza przenoszenie stanów psychofizycznych operatora na taśmę, można je również interpretować jako „walkę” z maszynami – walkę o nasycenie maszyn artystyczną subiektywnością autora, ludzkimi uwarunkowaniami. Analizowane w Zapisach biologiczno-mechanicznych zmagania człowieka z maszyną rozciągają się więc pomiędzy „interioryzacją” jej logiki a próbą jej „antropomorfizacji”. Do Zapisów biologiczno-mechanicznych należy także cykl wideo "Po linii" (1977), w którym artysta w sposób ciągły filmuje znajdującą się na ziemi linię – biegnąc, skacząc, idąc, jadąc.

Rok powstania: 1976
Czas trwania: 7'14"
Język: brak języka
Oryginalne media: 16 mm

© kolekcja Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie