Wystawa „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku”, zorganizowana w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, przywołuje w trzech precyzyjnych zbliżeniach odrębną i wyrazistą tradycję sztuki antyfaszystowskiej.
Chociaż jest to wystawa operująca przede wszystkim materiałem historycznym oraz często ikonicznymi dziełami, które stworzyły formę dla antyfaszystowskiego i antywojennego sprzeciwu – pytania, które stawia, odnoszą się do współczesności.
Tematy dla szkół do wystawy „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku”:
Przedszkole
BUDOWANIE, DZIELENIE, ŁĄCZENIE, BURZENIE
Podczas wystawy „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” zastanowimy się, na czym polegają te różne czynności. Oglądając dzieła artystów będziemy rozmawiać o tym, co powstaje dzięki budowaniu, a do czego może doprowadzić dzielenie? Sprawdzimy co się dzieje, kiedy niszczymy przeszkody i czy można łączyć dzięki burzeniu. Wspólnie zajmiemy się efektami tych działań.
OBRAZY WIĘKSZE NIŻ MY
Na ulicach miast mali ludzie często spotykają wielkie obrazy. Do Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie przyjechały dzieła, które w przeszłości również miały swoje miejsce na ulicy. Przyjrzymy się niektórym naprawdę ogromnym, innym całkiem niewielkim, ale o dużym znaczeniu. Sprawdzimy jakie wrażenie na nas robią te prace i czy dzieci, które nie miały jeszcze lekcji historii też mogą czytać przez nie, co wydarzyło się w przeszłości.
Szkoły podstawowe, klasy 1-3
ZNAKI WOLNOŚCI, ZNAKI POKOJU
Czym są duże słowa takie jak wolność, pokój i jak je rozumieją dzieci? Czy to, że możemy wybierać, co chcemy robić i mówić, co myślimy, to już jest wolność? Czy nie dorośli ludzie mają wpływ na pokój inny niż swój własny? Gdzie się zaczyna i gdzie kończy nasza swoboda? Jak ją pokazać? Przyjrzymy się, jak robili to artyści w nie tak odległych, lecz niespokojnych czasach, będziemy się zastanawiać czy przy pomocy obrazów i znaków można coś zdziałać na rzecz pokoju? A może będziemy mieć jeszcze inne pomysły? Będziemy nad nimi pracować podczas oglądania wystawy „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku”.
MOSTY I MURY
Przyjrzyjmy się przestrzeni – bywa, że w jednym miejscu przebywają bardzo różne osoby, którym trudno jest się porozumieć. Czy mury mogą tu być pomocne? Do czego służą przestrzenne podziały? Czy sprawiają one, że możemy się czuć pewniej i bezpieczniej czy też odgradzają nas od rzeczywistości? A może podobne bariery znajdują się w naszych głowach i działaniach? Czy będziemy w stanie je dostrzec? Co pozwala łączyć, a nie dzielić? Czy dzięki mostom możemy pokonać trudne przeszkody? A gdyby mury stały się mostami? Sprawdzimy to razem na wystawie i w działaniu.
HISTORIA JEDNEGO OBRAZU
„Guernica” Pabla Picassa to jeden z najbardziej znanych obrazów jednego z najsłynniejszych artystów. Na wystawie Nigdy więcej sprawdzimy, co się wydarzyło zanim dzieło powstało, jak wyglądała praca nad nim, kiedy ujrzało światło dzienne i jak się potoczyły dalsze jego losy. Sama „Guernica” wystąpi w roli modelki do fotografii, kopii i inspiracji artystycznej. Będziemy jej się z uwagą przyglądać by zrozumieć o czym opowiada, co sprawia że jest tak wyjątkowa i dlaczego zyskała sławę.
Szkoły podstawowe, klasy 4-6
SŁOWO NA LITERĘ „W”
Często na lekcjach historii, w telewizji, grach czy nawet w dziecięcych rysunkach spotykamy obrazy bitew, karabinów, czołgów. Czym to jest dla osób żyjących w czasie pokoju? Czy wojna opowiadana na lekcjach historii przeraża, czy fascynuje? Czy zainteresowanie wojennymi historiami może czegoś uczyć i jeśli tak, to czego? Przyjrzymy się pracom artystów, którzy żyli w mniej spokojnych czasach i zobaczymy, co o wojnie mówią ich obrazy.
ZGODA I NIE TYLKO
Miło jest, kiedy przebywamy z osobami, które myślą podobnie jak my i zgadzamy się w większości spraw, ale na co dzień zdarzają się też różne inne sytuacje. Skąd się biorą konflikty? Czym są nierówności i dlaczego warto je rozumieć? Czy różnice muszą prowadzić do nieporozumień? Jak kłócić się konstruktywnie i walczyć pokojowo? Czy ciekawość i uważne słuchanie mogą być przydatnymi narzędziami? Wystawa „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” dostarczy nam materiału do pracy nad tymi pytaniami.
Szkoły podstawowe, klasy 7-8
SZTUKA Z MISJĄ
Jak artyści reagują na wydarzenia, takie jak konflikty, wojny i przemoc, które im towarzyszą? Czy ich dzieła mają znaczenie wobec sporów politycznych? A może same mogą stać się narzędziem walki politycznej? Przyglądając się sztuce na wystawie „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” będziemy rozmawiać jak plakat, kolaż, karykatura czy malarstwo były zaangażowane w ważne wydarzenia XX wieku i pomyślimy jakie znaczenie mogą mieć dziś. Zastanowimy się też nad współczesnymi mediami - jakie obrazy do nas trafiają, czy potrafimy je czytać i czy przy tak dużej ilości mają jeszcze jakiś wpływ?
80 LAT PO, ZA 80 LAT
Zatrzymajmy się i spójrzmy na oś historii. Czy wiemy, co się wydarzyło 80 lat temu? Jak z dzisiejszej perspektywy rozumieć faszyzm? Czy dotyczy on tylko przeszłości czy jest nadal żywotny? Do czego doprowadził dawniej, a jak można wyobrażać sobie przyszłość z tego miejsca, w którym jesteśmy obecnie? Od wielu lat żyjemy w pokojowej sytuacji, czy to jednak sprawia, że wojnę możemy traktować jako mit, zagrożenie, które nas nie dotyczy? Czym jest idea pokoju, pokojowego współistnienia i rozwiązywania sporów? Czy nasze codzienne wybory i zachowania mogą przekładać się na pokój lub konflikt w przyszłości? Będziemy o tych poważnych sprawach rozmawiać i pracować warsztatowo na wystawie „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku”.
Szkoły średnie
SPOŁECZEŃSTWO, DEMOKRACJA, SZTUKA
Co nas łączy jako społeczeństwo - czy jest to terytorium, język, historia, kultura? Na jakich podstawach budujemy naszą tożsamość? Wystawa odnosząca się do 80. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej, o której wszyscy uczymy się w szkole, stworzy nam możliwość, by postawić sobie szereg pytań - o historię i to, jak ona działa na nas również przez przekazy obrazowe. Czy podręcznikowa wiedza historyczna gloryfikuje wojnę, przemoc i męczeństwo, czy też daje nam inny, bardziej zniuansowany wizerunek przeszłości? Jaki przekaz niesie ze sobą kultura popularna i media? Jakimi informacjami i obrazami jesteśmy otoczeni i czy wpływają one na nasze dzisiejsze postawy? Które wartości mogą nas spajać i sprawiać że będziemy czuć się dobrze we wspólnej przestrzeni - szkół, miast, kraju?
CO MOŻE MŁODZIEŻ?
Na wystawie „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” przyjrzymy się ze szczególną uwagą młodzieży. Jak młodzi artyści – często jeszcze studenci odnosili się do trudnych sytuacji w historii. Czy ich postawy i sztuka niosły w sobie moc zmiany, czy też były używane instrumentalnie przez innych? Analizując przykłady Światowego Festiwalu Młodzieży z 1955 oraz towarzyszącej mu wystawy Arsenał zastanowimy się czy młodzież może odgrywać ważną rolę w tworzeniu przyszłości i mówieniu o przeszłości. Wspólnie przyjrzymy się pojęciom wojny, pacyfizmu, faszyzmu, antyfaszyzmu. Porozmawiamy o tym, czy strategie współczesnych artystów mogą mieć wpływ na postrzeganie wojny. Czy sztuka może być narzędziem walki i jeśli tak, to jakiej?
NIE ZABIERAJ MI SŁÓW!
Wystawa „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” demonstruje, jak w latach PRL-u hasła antyfaszyzmu i pacyfizmu wyniesione zostały na sztandary przez aparat propagandy w walce przeciw zachodnim demokracjom. Podobnie dziś obserwujemy, jak pacyfistyczne i antydyskryminacyjne idee zawłaszczane są przez wojujące ze sobą strony polityczne. Hasła takie jak „mowa nienawiści”, „LGBT+”, „ekologia” kojarzą się często nie z troską o otoczenie i drugiego człowieka, ale przedwyborczą rywalizacją. Jak odzyskać te słowa dla budowania społeczeństwa opartego na szacunku i równości? Może zainspirują nas artyści, którzy brali udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie - przeciw faszyzmowi” w 1955 roku i wbrew oficjalnym organizatorom przypominali, że sprzeciw wobec wojnie i faszyzmowi to przede wszystkim gest w obronie praw człowieka.
MUZEUM DOSTĘPNE
Po rozmowie z opiekunem chętnie dostosujemy program zajęć do indywidualnych potrzeb grupy. Przeszkoleni edukatorzy i edukatorki przeprowadzą lekcję z audiodeskrypcją, w Polskim Języku Migowym (z możliwością tłumaczenia na polski język foniczny) lub dostosowaną do potrzeb dzieci ze spektrum autyzmu czy niepełnosprawnością intelektualną. Dbamy o to, by przestrzeń, w której odbywają się zajęcia pozbawiona była barier architektonicznych. Pracujemy również z młodzieżą z Młodzieżowych Ośrodków Socjoterapii i Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych.
W celu dostosowania lekcji muzealnych do indywidualnych potrzeb uczniów prosimy o kontakt z koordynatorką programu Muzeum Dostępne pod adresem muzeumdostepne@artmuseum.pl.
Kontakt w innych sprawach i rejestracja grup pod adresem zapisy@artmuseum.pl