Włodzimierz Borowski. Prace i rekonstrukcje
Michael Newman: Wypowiedź artysty pomiędzy sztuką totalną a pustką

Nie musimy już utożsamiać sztuki z jednym konkretnym medium.

W swoim ekstremalnym wydaniu tak zwana „kondycja postmedialna” zawiera dwie sprzeczne możliwości dla sztuki: hiper-estetyzm, albo koniec sztuki. Z jednej strony wszystko może się stać sztuką, z drugiej – sztuka staje się odbiciem istniejącej rzeczywistości lub się w niej rozpływa. Pomiędzy tymi ekstremami otwiera się możliwość dla sztuki w każdym medium. Może ona wówczas zarówno zawierać daną rzeczywistość, jak i w nią interweniować. To wymaga tworzenia przestrzeni (pełnych lub próżnych), jak też deklaratywnych działań, nie tylko w formie performans ale także w formie tekstów bądź innych mediów bazujących na czasowości. Obrazy, instalacje, przedmioty i performanse Włodzimierza Borowskiego wydają się nieść podwójną refleksję odnośnie tego, czym jest artysta. Od XVIII wieku i Krytyki władzy sądzenia Kanta artysta był definiowany poprzez kryterium oryginalności. Prace Borowskiego podkreślają kategorię nowości, a zarazem kwestionują romantyczną koncepcję artysty: oryginalność utożsamiona jest nie z autokreacją, ale z tym, jaką się przeprowadza interwencję w istniejącą sytuację, jak się ją parodiuje i przemieszcza, co pociąga za sobą otwieranie przestrzeni na nicość lub próżnię. Znaczenie sztuki Borowskiego ujawnia się w porównaniu z dwoma innymi artystami, których praktyka artystyczna niosła podobne konsekwencje. Yves Klein odgrywa artystę w sposób graniczący z parodią, sugerując jednocześnie własne znikanie w grze pomiędzy pełnią i pustką, czystą materialnością i absolutem. „Nicość” sztuki współistnieje z jej totalną ekspansją. Marcel Broodthaers odwrotnie, sytuuje sztukę w różnicy pomiędzy realiami instytucji sztuki i jej fikcją, co obrazuje przez wymyślone przez siebie Muzea sztuki współczesnej. Tak więc podczas gdy u Kleina pojawia się „pionowe” rozróżnienie między materialnością i absolutem, transcendencją, która zawsze się zapada lub zanika, u Broothaersa odnajdujemy „poziome” przesunięcia znaczącego, które podważają uniwersalność mitycznego znaczonego „Sztuki”, jednocześnie odkrywając potencjał sztuki w aktach przemieszczenia, wymazania i alegorycznego obrazowania. Pragnę pokazać, że w sztuce Borowskiego można odnaleźć obydwa te, poziome i pionowe, mechanizmy.

Zobacz także: