Robić użytek
Spotkanie z cyklu: „Artysta (i artystka) jako istota miejska: występowanie, zwyczaje i polityka”
Razem z Stephenem Wrightem oddaliśmy się szerszej refleksji nad użytkowaniem i użytkownikami przestrzeni publicznej, szczególnie frapującej w kontekście rozważań nad rolą sztuki czy artystów w mieście.
Stephen Wright zachęca nas do zadania podstawowych pytań, co oznacza „robić użytek”? I jak różni się to od „używania”? Jak twierdzi, ten niuans jest kluczowy dla zrozumienia dynamiki użytkowania - czy to języka, narzędzi, mediów, usług, sztuki czy miasta. Jak pisze Wright: „Termin >robienie użytku< sugeruje, że używanie nie jest czymś danym albo ewidentnym, tylko raczej, że używanie musi zostać jakoś wytworzone. Używanie się wydarza, to jest pewne, ale nigdy nie wydarza się samo przez się, trzeba mu pomóc.
Polityczna podmiotowość związana z krytycznym oportunizmem, specyficznym dla sytuacji użytkowania i dla samych użytkowników, nie tyle wykorzystuje okazję, tylko raczej ją tworzy, tak jak ma to miejsce w sporcie czy w polityce. To, że użytek jest robiony i ciągle przerabiany, może tłumaczyć, dlaczego użytkowanie jest zazwyczaj uznawane przez kulturę ekspercką za nadużycie. ”Robienie użytku" ma zasadnicze znaczenie dla naszego zrozumienia użytkowania jako formy praktyki politycznej, która sprzeciwia się różnym manifestacjom społecznej i kulturowej hegemonii. Tymczasem użytkownicy, przyjmując naturalną perspektywę oddolnego pragmatyzmu, nie tyle po prostu czegoś „używają” co raczej „robią użytki” - modyfikując wszelkie możliwe czasoprzestrzenie dla własnego (i innych) użytku".
W kontekście naszego programu zajmujemy się „robieniem użytku” z koncepcji zaprezentowanych przez Stephena. Wspólnie przyglądaliśmy się sztuce publicznej z perspektywy „oddolnego pragmatyzmu”, zastanawiając się nad różnymi sposobami „robienia użytku” ze sztuki, z miasta oraz ze sztuki w mieście.
Stephen Wright zajmuje się pisaniem o sztuce i wykładaniem praktyki teorii na European School of Visual Arts (eesi.eu). W swoich tekstach skupia się przede wszystkim na polityce użytkowania, zwłaszcza w kontekście działań opartych na ponaddyscyplinarnej współpracy i dotyczących różnych współczynników sztuki. W prowadzonych przez siebie badaniach Wright próbuje rozpracować trwający obecnie w sztuce i społeczeństwie „zwrot użytkologiczny” w ramach współczesnych praktyk i teorii eskapologicznych. Wright był kuratorem wystaw „The Future of the Reciprocal Readymade” [„Przyszłość zwrotnego readymade”] (Apexart, Nowy Jork, 2004), „In Absentia” (Passerelle, Brest, 2005), „Rumour as Media” [„Plotka jako medium”] (Aksanat, Stambuł, 2006) oraz „Dataesthetics” (WHW, Zagrzeb). Urodzony w 1963 r. w Vancouver, mieszka i pracuje w Paryżu.
