Elastyczne praktyki. Studia przypadku performansu w przestrzeni publicznej i związanych z nimi kontrowersji w Europie Wschodniej
Wykład Natašy Petrešin-Bachelez

Wykład Natašy Petrešin-Bachelez wchodzi w skład cyklu „Poza kadrem / poza centrum” skupiającego się na alternatywnych historiach performansu.

Przestrzeń publiczna w socjalistycznych miastach dawnej Europy Wschodniej ustrukturyzowana była przez odrębne reguły dystrybucji przestrzennej oraz różnice w wymiarze funkcjonalnym. Ze względu na deklarowaną własność państwową nad obszarami o charakterze industrialnym, komercyjnym, rekreacyjnym czy dzielnicami historycznymi, większość przestrzeni była publiczna z zasady. Zawłaszczenie ich przez niecodzienne gesty i aktywności skutkowało natychmiastową kontrowersją, a często również represjami ze strony państwa.

Kilku artystów (np. Katalin Ladik, Tamas St. Auby, Lia Perjovschi, Sanja Iveković, Tomislav Gotovac, Jiri Kovanda), którzy pracowali z ograniczeniami przestrzeni publicznej w byłej Jugosławii, Czechosłowacji, na Węgrzech i w Rumunii w latach 1970-1990, przeprowadziło serię performansów w konkretnych przestrzeniach, narażając się tym samym na fizyczne i afektywne niebezpieczeństwo.

Nataša Petrešin-Bachelez buduje analogię z koncepcją elastyczności - zdolnością przedmiotu lub podmiotu do relatywnie szybkiego powrotu do swojego normalnego stanu po doświadczeniu silnego nacisku lub wstrząsu, a także kontynuacji procesu samorealizacji bez znaczącego zahamowania – oraz pojęciem kontrowersji, która zdaniem Bruno Latoura może być widziana jako aktor umożliwiający debatę publiczną.