Kto napisze historię łez
Artystki o prawach kobiet
Od ponad stulecia trwa spór o prawa reprodukcyjne kobiet. Ścierają się tu odmienne wizje społeczeństwa i państwa, roli religii i granic wolności jednostki. Kto ma w tej sprawie decydujący głos: społeczności czy same kobiety? Kwestia ta potrafi fundamentalnie dzielić i prowokować akty agresji. W sporze ginie opis osobistych, jednostkowych doświadczeń, a przede wszystkim – kobieca perspektywa.
„Kto napisze historię łez” to wystawa o relacji między kobiecym ciałem a represyjnym prawem. Jej tytuł został zapożyczony z pracy amerykańskiej artystki Barbary Kruger i podkreśla żmudny proces dochodzenia kobiet do swoich praw. Prezentowane na wystawie dzieła starają się przełamać impas, jaki zapanował w debacie nad aborcją, przekroczyć kryzys języka werbalnego i wizualnego. Celem jest wyjęcie tematu aborcji spod władzy politycznych klisz. Artystki opierają się na prawdziwych historiach i wprowadzają do swoich realizacji całe spektrum wizualno-poetyckich odniesień, wyobrażeń i symboli, które oddają złożoność doświadczenia związanego z byciem w ciąży i aborcją.
To konkretne, ludzkie doświadczenie przez lata było tematem tabu, o którym nie można było i nie wypadało mówić. Wystawa mierzy się zarówno z tym społecznym wyparciem, jak i egzystencjalnym charakterem tego doświadczenia. Dlatego pokazujemy dzieje walki o prawa reprodukcyjne kobiet – wydarzenia historyczne, które wyznaczały kolejne etapy tej batalii, oddajemy głos jej uczestniczkom, ale także przyglądamy się tematowi aborcji poprzez emocje, które nadają jej wymiar egzystencjalny i jednostkowy. Wszystko to znajdziemy na przykład w cyklu akwafort Pauli Rego z 1999 roku, zatytułowanym Abortion series (O aborcji). Przedstawione w duchu realizmu sceny cierpienia, opuszczenia i beznadziei odegrały kluczową rolę w batalii o prawa reprodukcyjne w Portugalii w 2007 roku.
Walka o prawa kobiet toczy się na całym świecie i jest związana z przemianami współczesnych społeczeństw. Prezentujemy prace odnoszące się do doświadczenia kobiet z Argentyny, Hiszpanii, Irlandii, USA, Portugalii czy Polski, z krajów, które w ostatnim czasie stały się miejscem masowych protestów i gorącej publicznej debaty. Debaty, która w przeważającej mierze – choć nie od razu – kończyła się przyznaniem kobietom pełni praw reprodukcyjnych.
Architektura wystawy stworzona została przez niemiecką architektkę Johannę Meyer-Grohbrügge. Nawiązuje ona do historycznej ekspozycji „Womanhouse” (Dom kobiet) z 1972 roku, która uznawana jest za jedną z pierwszych wystaw sztuki feministycznej. Grupa studentek Kalifornijskiego Instytutu Sztuki (CalArts) wyremontowała przeznaczoną do wyburzenia kamienicę w Los Angeles i, pod okiem swoich profesorek Judy Chicago i Miriam Schapiro, zamieniła ją w surrealną, przesączoną erotyką i humorem, instalację artystyczną odpowiadającą różnym sferom życia kobiet. Meyer-Grohbrügge tę domową przestrzeń monumentalizuje, a miękka, stworzona z tkanin architektura przybiera kształt waginy, „początku świata”.
Artystki
Archiwum Protestów Publicznych, Artists’ Campaign to Repeal the Eighth Amendment, Anne Maree Barry, Anna Beata Bohdziewicz, Andrea Bowers, Cecily Brennan, Tony Cokes, Cecelia Condit, Elektra KB, Rachel Fallon, Viola Głowacka, Guerrilla Girls, Patricia Hurl, Teresa Jakubowska, Anna Janczyszyn-Jaros, Maja Kleczewska & Łukasz Chotkowski, Dominika Kowynia, Barbara Kruger, Ewa Kuryluk, Alice Maher, Ana Mendieta, Fina Miralles, Mia Mullarkey, Małgorzata Mycek, Joanna Piotrowska, Luiza Prado de O. Martins, Paula Rego, Mariela Scafati, Agata Słowak, Elena Tejada-Herrera, Teresa Tyszkiewicz, Weronika Wysocka
