Dokumentacja

Gdzie kończy się Zachód?
Muzeum Otwarte 2009/2010

Seminarium Gdzie kończy się Zachód? zostało zorganizowane we współpracy z Claire Bishop w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w dniach 18 i 19 marca 2010.

Seminarium jest wkładem Muzeum w międzynarodowy projekt badawczy Former West (Były Zachód). Pierwsze seminarium z tego cyklu zatytułowane zostało 1968–1989, a książka zbierająca teksty i dyskusje o tych dwóch momentach zwrotnych w polityce i sztuce otworzyła serię wydawniczą Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

Seminarium Gdzie kończy się Zachód? – organizowane we współpracy z Claire Bishop w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w dniach 18 i 19 marca 2010 – jest wkładem Muzeum w międzynarodowy projekt badawczy „Former West” („Były Zachód”). Pierwsze seminarium z tego cyklu, zatytułowane „1968–1989”, odbyło się w Warszawie półtora roku temu, a książka zbierająca teksty i dyskusje o tych dwóch momentach zwrotnych w polityce i sztuce otwiera serię wydawniczą Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

Projekt „Former West”, poruszając kwestie nowych konfiguracji w Europie po przełomie roku 1989, dał impuls do badań poświęconych rozwojowi sztuk wizualnych w byłym Związku Radzieckim.

Dla przekształcania się Zachodu w „były Zachód” znaczący wydaje się fakt, iż mimo rosnącego zainteresowania, z jakim spotyka się tam sztuka obszaru postsowieckiego, praktyki artystyczne tego regionu wciąż nie są w adekwatny sposób opisane. Język sztuki zachodniej zdaje się niewystarczający i – tak samo jak podział na „Wschod” i „Zachod” – zdezaktualizowany i niedostosowany do opisu przemian i nowych zjawisk. Jednocześnie, po przełomach roku 1989 i 1991 (rozpad ZSRR), wśród wschodnioeuropejskich artystów można zauważyć tendencję do przyjmowania jednej z dwu przeciwstawnych postaw: zdecydowanej akceptacji Zachodu i „naturalnej doń przynależności” lub całkowitego oddzielenia się od niego, a nawet odrzucenia zachodnich modeli.

W tym kontekście fenomen sztuki rosyjskiej lat €˜90. i ’00. wydaje się niezwykle istotny. Pomimo dominującego (często wręcz kolonialnego) charakteru kultury zachodniej, sztuka rosyjska rzadko przyjmowała zachodnie wzorce, najczęściej przechodząc wobec nich obojętnie, adoptując je tylko w czysto technicznym i lokalnym sensie lub zdecydowanie je odrzucając. Sztuka z byłego Związku Radzieckiego zdaje się być zupełnie osobna: nie poddaje się klasyfikacjom i mimo, że geograficznie nieodległa, pozostaje nieznana i pewien sposób niedostępna.

Celem seminarium jest zbadanie współczesnych zjawisk artystycznych na obszarze byłego Związku Radzieckiego i próba wypracowania alternatywy dla tego, co – bardzo generalizując – określa się mianem sztuki „byłego Wschodu”. Seminarium ma też pokazać złożoność i stopniowalność opozycji „Wschód-Zachód”, która stoi w centrum zainteresowania projektu „Former West” i którą będziemy krytykować, komplikować i rozszerzać. Będziemy także badać granice i ograniczenia totalizującego dzisiejsze myślenie pojęcia „Zachodu” i jego słownika. Chcemy zająć się tymi aspektami współczesnej sztuki wizualnej oraz dyskursu, których „Zachód” nie jest w stanie właściwie opisać w ramach istniejących terminologii. W tym sensie seminarium wprowadza kontrapunkt w badania „byłych” – i Wschodu, i Zachodu.

W seminarium udział wezmą : Boris Groys, Ekaterina Degot, Viktor Misiano, Keti Chukhrov, David Riff, Alexei Penzin, Ilya Budraitskis, Edit Andras, Inke Arns, Sarah Wilson, Tomas Pospiszyl, Olga Briukhovetska, Nadim Samman, Maciej Gdula.