Sarah Lucas, Rzymianie
Audiodeskrypcja
Sarah Lucas [Sara Lukas], Rzymianie, 2011 rok Wymiary: zmienne Technika: instalacja z rajstop, puchu, betonu, drutu, wieszaków na ubrania, rurki neonowej i żeliwnej wanny Praca z kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Instalacja składa się z kilku obiektów ustawionych na ziemi. W centrum znajdują się dwie żeliwne wanny ustawione jedna przy drugiej. Po ich przeciwległych stronach, naprzeciw siebie, stoją dwie kobiece sylwetki. Są skonstruowane z nylonowych rajstop i betonowych butów-szpilek. W betonie odlano też męskie buty wojskowe rozrzucone po podłodze - cztery stoją, dwa leżą w bezładzie. Przechodząc między poszczególnymi elementami trzeba uważać na kabel ciągnący się od gniazdka elektrycznego do jednej z wanien. Zasila umieszczoną w wannie lampę jarzeniową. Dokładne wymiary pracy zależą od konkretnej przestrzeni wystawienniczej. Instalacja jest często eksponowana na środku sali, zajmuje kilka metrów kwadratowych.
Praca nie wprost, lecz poprzez sugestie kreuje damsko-męską sytuację. Kobiety to strzeliste formy wykonane z dwóch par rajstop każda, zszytych ze sobą w pasie. Miejsce zszycia jest podwieszone do sufitu na żyłce. Jedna para rajstop ciągnie się od miejsca zawieszenia do szpilek ustawionych na posadzce. Rozciągnięte do granic wytrzymałości nogawki tworzą chude nogi w lekkim rozkroku. Druga para rajstop zwisa swobodnie od zawieszenia, tworzy biust. Guzowate formy uzyskano przez zawiązanie nogawek na wysokości około metra od ziemi i wypchanie powstałych woreczków pozwijanymi tkaninami i puchem. Kobiece sylwetki łączą w sobie seksapil supermodelki z wycieńczeniem ścięgien napiętych od chodzenia na wysokich obcasach i obwisłych piersi ulegających sile grawitacji.
Kobiety pojawiają się w pracy pod postacią sfetyszyzowanych fragmentów ciał i odzieży. Mężczyzn symbolizuje obuwie: militarne, na grubych koturnach, z wysokimi cholewami chroniącymi łydki, pospinanymi szeregiem klamer. Odlane w betonie wydają się nie do ruszenia.
Buty sprawiają wrażenie porzuconych w pośpiechu w miejscu kąpieli. Żeliwne wanny mają staroświecki styl. Ich podłużny kształt zwęża się po jednej stronie i przypomina łódź. Tym bardziej, że w jednej z balii tkwi długa żarówka świetlówka wbita pionowo niczym maszt i świeci. Ta wanna stoi stabilnie, natomiast druga jest niebezpiecznie przechylona. Wzniesiona od strony niby-rufy na betonowym bloczku sprawia wrażenie wbijającej się dziobem w fale.
Estetyka pracy łączy luksus i ordynarność. Wanny mają rzeźbione nóżki w kształcie szpon zaciśniętych na kulach. Drobny detal nadaje wyposażeniu sanitarnemu antyczny rys. Wanny są jednak brudne, a pokrywająca metal biała emalia odpryskuje. Pozostałe materiały - beton, cieliste rajstopy - to tanie, łatwo dostępne tworzywa. Niepretensjonalne wpisują się w modę na minimalizm.
Sarah Lucas [Sara Lukas] jest artystką z ruchu Young British Artists [jang britisz artists], który na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku zrewolucjonizował brytyjską scenę artystyczną. Młodzi artyści zacierali granice między sztuką wysoką i popularną, posługując się prostymi materiałami, gotowymi przedmiotami oraz strategią szoku. Wychodząc od codzienności prowokowali namysł nad kwestiami doniosłymi etycznie i społecznie.
Lucas [Lukas] w swoich pracach często konfrontuje odbiorcę ze stereotypami dotyczącymi płci. Refleksję prowokuje manipulując skojarzeniami dotyczącymi seksualności. Dlatego odwołuje się do kanonicznych dzieł i tematów z historii sztuki, jak łaźnia czy panny w kąpieli. Jej prace cechuje bezpruderyjny humor i pełna dwuznaczności gra słowna. Angielski tytuł Romans [rołmans] odnosi się do miłosnych igraszek, a przy tym jest neutralny płciowo - może oznaczać zarówno Rzymian, jak i Rzymianki. Instalacja operująca fragmentami ciała nie daje odpowiedzi, kto jest stroną dominującą, kto zdominowaną. Łączy przemoc i pożądanie.
