Marksizm i sztuka 2
Muzeum Otwarte 2014/2015
Krzysztof M. Bednarski, „Portret Karola Marksa”, 1978
14 października wykładem prof. Karola Modzelewskiego „Historyk wobec marksizmu: doświadczenie europejskie, doświadczenie polskie, doświadczenie osobiste” rozpocznie się nowa edycja cyklu „Marksizm i sztuka” organizowanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Instytut Historii Sztuki UW.
Cykl skierowany jest do szerokiej publiczności (wykłady) oraz do studentów historii sztuki I i II roku studiów magisterskich (seminaria).
Tematem poprzedniej edycji (2013/2014) były związki marksizmu z różnymi obszarami myśli o sztuce. Wykłady dotyczyły teorii sztuki rosyjskiej awangardy, poglądów na sztukę Waltera Benjamina, György Lukácsa i Stefana Morawskiego, koncepcji świadomości wzrokowej Władysława Strzemińskiego oraz feministycznej krytyki Griseldy Pollock. Nowa seria to propozycja spojrzenia na marksizm jako metodologię nauki, teorii społecznej, myśli o sztuce i sztuki samej. Pytać będziemy, co jeszcze jest w tej metodzie inspirującego, a co już umarło śmiercią naturalną.
Cykl zajęć rozpocznie prof. Karol Modzelewski wykładem, w którym przyjrzy się własnej pracy badawczej i jej relacji do marksizmu. Dr hab. Tomasz Wiśniewski przedstawi podstawowe pojęcia filozofii marksowskiej (alienacja, wyzysk, materializm, dialektyka, formacja społeczna/sposób produkcji, klasa społeczna, rewolucja) w kontekście tradycji intelektualnej, która ukształtowała myśl autora Kapitału. Prof. Andrzej Leder poświęci zajęcia momentom związku psychoanalizy i marksizmu w myśli społecznej i filozoficznej XX wieku. Dr hab. Michał Herer zajmie się ewolucją myśli Michela Foucault, a konkretnie przejściem od logiki władzy dyscyplinarnej wyłożonej przede wszystkim w Nadzorować i karać do logiki „bezpieczeństwa” i „kontroli”.
Blok następnych trzech zajęć poświęcony będzie sztuce w Polsce po II wojnie światowej oraz problemowi wcielenia w życie estetycznych postulatów marksizmu. Prof. Wojciech Włodarczyk zajmie się związkami socrealizmu i nowoczesności w Polsce, natomiast Dorota Jarecka zapyta o związek teorii i krytyki oraz historiografii okresu realizmu socjalistycznego z marksizmem. Wykład końcowy wygłosi prof. Piotr Piotrowski, który tzw. szkołę poznańskiej marksistowskiej historii sztuki lat 70. uczyni tłem do rozważań o marksistowskiej historii sztuki w Polsce i na świecie oraz zapyta o przyszłość tego rodzaju refleksji metodologicznej.
Zajęcia odbywać się będą w audytorium Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz na Uniwersytecie Warszawskim.
14 października 2014, wtorek godz. 18.00
Prof. Karol Modzelewski
„Historyk wobec marksizmu: doświadczenie europejskie, doświadczenie polskie, doświadczenie osobiste”.
Audytorium Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
22 października 2014, środa, godz. 17.00
Dr hab. Tomasz Wiśniewski
„Karol Marks – filozof późnej nowożytności”.
Miejsce: sala 108, nowy budynek Wydziału Historycznego, Uniwersytet Warszawski, Krakowskie Przedmieście 26/28
Lektura: Karol Marks, fragment Praca wyobcowana z Rękopisów ekonomiczno-filozoficznych z 1844 roku w: Karol Marks i Fryderyk Engels Dzieła, tom I, Książka i Wiedza, Warszawa 1960
12 listopada 2014, środa, godz. 17.00
Prof. Andrzej Leder
„Marksizm, psychoanaliza, poststrukturalizm”
Audytorium Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Lektury:
- Max Horkheimer, Theodor Adorno, rozdział Pojęcie Oświecenia w: M. Horkheimer, T. Adorno, Dialektyka Oświecenia, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.
- Slavoj Żiżek, rozdział Siedem zasłon fantazji w: S. Żiżek Przekleństwo fantazji, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
26 listopada 2014, środa, godz. 17.00
Dr hab. Michał Herer
„Poza dyscypliną. Foucaultowska analityka władzy i jej rozwinięcia”
Audytorium Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Lektury:
- Michel Foucault, Nadzorować i karać, rozdział „Panoptyzm”, Warszawa 1993.
- Michel Foucault, Bezpieczeństwo, terytorium, populacja. Wykłady w Collège de France. 1977–1978, wykład z 18 stycznia 1978, Warszawa 2010.
- Gilles Deleuze, Postscriptum o społeczeństwach kontroli, w: G. Deleuze Negocjacje. 1972–1990, Wrocław 2007.
Uczestników seminarium prosimy o wybranie dzieł lub działań artystycznych, które posłużą nam jako przykłady do analizy w części seminaryjnej.
17 grudnia 2014, środa, godz. 17.00
Prof. Wojciech Włodarczyk
„Socrealizm a nowoczesność”.
Audytorium Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Lektury: Wojciech Włodarczyk, Po co był socrealizm?, w: Doświadczenie i świadectwo totalitaryzmu na obszarze kultur środkowoeuropejskich, red. Joanna Goszczyńska, Joanna Królak, Robert Kulmiński, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2011, s. 43-55. - Paweł Hoffman, O niektórych problemach realizmu socjalistycznego, „Nowa Kultura” 1951, 18 listopada.
14 stycznia 2015, środa godz. 17.00
Dorota Jarecka
„Dlaczego socrealizm nie był marksizmem. Historiografia i krytyka polska lat 30. , 40., 50.”
Audytorium Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Lektura: Tadeusz Dobrowolski, O hermetyzmie i społecznej izolacji dzisiejszego malarstwa, „Odrodzenie” nr 23, 1946, s. 1-3.
21 stycznia 2015, środa godz. 17.00
Prof. Piotr Piotrowski
„Marksizm i (moja) historia sztuki”.
Audytorium Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Lektura: Karl Werckmeister, Robocza perspektywa marksistowskiej historii sztuki dzisiaj, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów ,,Artium Quoestiones”, red. Mariusz Bryl, Piotr Juszkiewicz, Piotr Piotrowski, Wojciech Suchocki, Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2009.
