Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich

Archiwum projektu „Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich“ Joanny Rajkowskiej ma nieocenioną wartość badawczą, gromadzi materiał poświęcony pierwszej w Polsce tak istotnej pracy w przestrzeni publicznej. Składa się ze zdjęć, artykułów prasowych, filmów oraz dokumentów dotyczących samego obiektu, jak również procesu jego powstawania i wydarzeń organizowanych wokół niego. Przez 12 lat Joanna Rajkowska oraz Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie - dotychczasowy opiekun projektu gromadzili materiały pozwalające prześledzić losy pracy oraz zmiany w społecznych nastrojach, asymilowanie i oswajanie palmy przez mieszkańców.

Historia Palmy zaczęła się w 2001 roku od trwającej rok walki o jej ustawienie. Zmaganie się z ogromną ilością wymogów formalnych, spełnianie norm i dostosowywanie się do przepisów dotyczących „obiektu niedrogowego“ było tylko początkiem trudności. Zapoczątkowało to dyskusję wśród Warszawiaków, jak się okazało, w dużej części nieprzychylnych Palmie, zgłaszających zastrzeżenia wobec walorów estetycznych, związków z polską tradycją, żalących się, że Palma zastąpiła choinkę ustawianą tam co roku w grudniu.

Jednak po roku okazało się że Palma została zaakceptowana, kiedy umowa wygasła i wszystko wskazywało na to, że trzeba będzie ją zdemontować zawiązał się Komitet Obrony Palmy i dzięki społecznemu poparciu udało się ją uratować. Palma stała się uczestniczką życia kulturalnego i politycznego - bierze udział w manifestacjach i angażuje się w polityczne i artystyczne akcje. Protestowała przeciw Euro 2012, popierała strajkujące pielęgniarki, solidaryzowała się z Palestyną, jednocześnie nieustannie walcząc o własny byt , ciągle zagrożona brakiem pieniędzy na wymianę zniszczonych liści i kory, nieprzychylnością urzędników czy przebudową ronda de Gaulle'a.

Praca Rajkowskiej wciąż powraca w dyskursie, zarówno dotyczącym życia miejskiego, jak i wypracowania odpowiedniej koncepcji umiejscowienia dzieł w przestrzeni publicznej. W kontekście 6. edycji Festiwalu Warszawa w Budowie (2014), której główną osią była współpraca na linii miasto - artysta palma nabrała dodatkowego sensu - stała się katalizatorem nowego sposobu percepcji sztuki w przestrzeni publicznej. Dyskusja, która jeszcze dekadę wcześniej opierała się na niechęci wobec inności podważającej tradycyjne wartości reprezentowane przez monumentalne, często opresyjne artefakty, obecnie przeradza się powoli w dyskusję na temat aranżacji przestrzeni miejskiej zgodnie ze zmieniającymi się i coraz wyraźniej artykułowanymi potrzebami mieszkańców.

Joanna Rajkowska (ur. 1968) - jedna z najważniejszych i najszerzej dyskutowanych polskich artystek wizualnych. Tworzy filmy, instalacje, akcje, wraz ze swoimi pracami wdziera się w przestrzeń publiczną, by dyskutować i rewidować traumy związane z miejscem, które determinują ludzkie zachowania.

Kuratorzy: Kaja Kowalska, Maciej Wołosiuk