ROMAN WOŹNIAK, STAN Z PANNAMI GŁUPIMI I MĄDRYMI, 1980 (1-1/1)
Poznań 18.11.1980
„Performance wykonany podczas I Biennale Sztuki w Poznaniu. … sześciometrowej długości biały stół, na stole 11 głów. Twarze białe, intensywnie wpatrzone w widzów, znieruchomiałe w stanie skupienia lub wyczekiwania. Słychać było dźwięk bambusowej grzechotki.
Po chwili widzowie zauważali, że jedna z głów jest żywa – ubielona tak jak pozostałe, wykonane z masy papierowej. Był to autor, który pod stołem, monotonnie potrącał pręty bambusowej grzechotki. I nic więcej się nie działo. Przez pięć, dziesięć, dwadzieścia minut. Publiczność zniecierpliwiona opuszczała galerię, inni trwali, zapewne oczekując jakiegokolwiek rozwiązania tej dziwnej sytuacji. Blisko godzinę – zanim ostatni widzowie opuścili galerię. W tym nieruchomym performance Woźniak wystawił publiczność (ale także i siebie) na próbę czasu. Siebie, bowiem palce bolały go od nieustannego poruszania bambusów, gdy reszta ciała była nieruchoma, a twarz stężała, aż do fizycznego bólu, zaś czas tego znieruchomienia był uzależniony od reakcji widzów, od tego ostatniego, który opuści galerię. Publiczność wystawiona była na próbę wytrzymałości, bowiem zdarzenie to całkowicie odbiegło od konwencji – wypełniania czasu wartką akcją. W Poznaniu bodajże po raz pierwszy, Woźniak zaprezentował stan intensywnego trwania, jako wartość konstytutywną performance’u. Ale nie tylko. Performance poznański inspirowany był przypowieścią biblijną o Pannach Mądrych i Głupich (Ewangelia wg Św. Mateusza, 25). Był więc swoistą przypowieścią filozoficzną i można, jak sądzę, odnieść ją do rzeczywistości: gwałtownemu poruszaniu ludzi w posierpniowej Polsce artysta przeciwstawił kontemplację, masowemu zrywowi – bezruch pojedynczego człowieka. Woźniak zdawał się wskazywać na dystans dzielący codzienność z jej doraźnymi celami od wieczności, na dystans agresji życia zbiorowego od duchowego życia indywiduum. Odniesienia do rzeczywistości „na zewnątrz” dzieła narzucają się same, choć trudno przypisać je autorowi jako inspiracje. (…)”
[Grzegorz Kowalski, Rzeźba Polska, Rocznik 1988 [w:] SIGMA GALERIA REPASSAGE REPASSAGE 2 REREPASSAGE, Warszawa 1993]
