Wreszcie we własnym domu. Dom polski w transformacji
8. edycja festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE

Wreszcie we własnym domu. Dom polski w transformacji

„Jesteśmy wreszcie we własnym domu. Nie stój, nie czekaj. Co robić? Pomóż!” – deklarowali z ekranów telewizorów znani aktorzy i postacie życia społecznego w okresie rządów Tadeusza Mazowieckiego. Hasło to jest mottem 8. edycji festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE, jak co roku organizowanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Muzeum Warszawy.

Głównym celem tegorocznej wystawy jest ukazanie przemian domu i środowiska mieszkalnego w Polsce w okresie przejścia od państwa socjalistycznego do gospodarki rynkowej oraz funkcjonowania nowego modelu w powiązaniu z globalnym neoliberalizmem. Wystawę można oglądać od 22 października do 20 listopada 2016 w budynku dawnej drukarni przy ulicy Nowogrodzkiej 84/86 w Warszawie.

Przemiany gospodarcze lat 90. XX wieku zaowocowały dosłowną realizacją tytułowego hasła festiwalu: wielu Polaków faktycznie znalazło się we własnych domach. Po latach mieszkania w blokach lub w Gierkowskich jednorodzinnych „kostkach” dostali szansę zrealizowania marzeń o zindywidualizowanych formach zamieszkiwania, najczęściej na przedmieściach. Proces ten ułatwiły nowe mechanizmy finansowe, w tym wprowadzone przez banki kredyty hipoteczne.

Czy jednak dom zakupiony na kredyt rzeczywiście jest własnym domem? Jakie są skutki procesów, które masowo dotknęły polskie miasta i wsie: suburbanizacji, gentryfikacji czy masowego powstawania osiedli grodzonych? Gdzie i jak mieszkają Polacy, i dlaczego państwo wycofało się z bycia aktorem na tak ważnym społecznie polu?

Procesy kształtujące polskie domy zostały przedstawione w częściach wystawy poświęconych problematyce zamieszkiwania, od urbanistyki, poprzez osiedle, typologie architektury wielo- i jednorodzinnej, na wnętrzach oraz materiałach budowlanych kończąc. Przedmiotem analizy jest Warszawa i jej aglomeracja jako model potransformacyjnych przemian, ale prezentowane są także analogiczne zjawiska z obszaru całej Polski.

Jednym z kluczowych zjawisk polskiej transformacji ustrojowej są narodziny klasy średniej. Etos, aspiracje, mentalność tej warstwy społecznej mają ogromny wpływ na debatę publiczną w Polsce, a w kontekście problematyki domu – mają swoje odzwierciedlenie w przestrzeni. Style zamieszkiwania przedstawicieli tej klasy stanowią punkt odniesienia dla pokazania sytuacji mieszkaniowej innych warstw polskiego społeczeństwa. Szczególny nacisk położony został na studia nad polską tożsamością wyrażaną poprzez styl życia. Jednym z pytań stawianych na wystawie jest rola mediów w kreowaniu nowej „dużej stabilizacji”, polegającej na posiadaniu za miastem lub na przedmieściu domu z ogrodem jako wyznacznika życiowego sukcesu.

Wystawa oparta została na badaniach wizualnych świadectw transformacji (czasopism, książek, publikacji, seriali, filmów, katalogów domów typowych), analizie danych ilościowych, wywiadach i konsultacjach z ekspertami, a także projektach fotograficznych i filmowych, które dokumentują przemiany polskiej przestrzeni po 1989 roku. Zgromadzone na wystawie dzieła polskich artystów współczesnych pokazują, że potransformacyjna ikonosfera i przestrzeń były także ważnym tematem dla sztuk wizualnych.

Artyści i architekci:

+48 Architektura, Krzysztof Arciszewski, Milena Banaszewska, BudCud, Łukasz Biederman, Rafał Bujnowski, Maciej Chodziński, Jakub Danilewicz, Norbert Delman, Natalia Dołgowska, Dworek Polski, Krzysztof Eberle, Natalia Fiedorczuk, Małgorzata Goliszewska, Nicolas Grospierre, Daniel Gutowski, Ewa Hevelke, Łukasz Izert, Michał Januszaniec, Leszek Jasiński, JEMS Architekci, jojko+nawrocki architekci, Andrés Jaque/Office for Political Innovation, Paweł Jaworski, Szymon Kobyliński, Justyna Koeke, Bartosz Kokosiński, KontrPlan/Katarzyna Czarnota i Radosław Stoliński, Jarosław Kozłowski, Łukasz Kniter, KWK Promes Robert Konieczny, Artur Malewski, Jarosław Matla, Kuba Maria Mazurkiewicz, Medusa Group, Michalina Musielak, Palce Lizać/Barbara Nawrocka i Dominika Wilczyńska, Pracownia Architektury Głowacki, Mariola Przyjemska, Raster, Maciej Rawluk, Łukasz Skąpski, Jędrzej Sokołowski, Szymon Szewczyk, Klementyna Świeżewska, Underconstructed/Agata Pankiewicz i Marcin Przybyłko, Wojciech Wilczyk, Zorka Wollny, Jakub Woynarowski, Krzysztof Zieliński


 

Kuratorzy

Instytut Architektury – Dorota Jędruch, Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak, Agata Wiśniewska, Michał Wiśniewski
Współpraca: Kacper Kępiński

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – Tomasz Fudala, Szymon Maliborski
Współpraca: Cezary Lisowski, Szymon Żydek

Architektura wystaw

BudCud – Mateusz Adamczyk, Agata Woźniczka
Mania Bień, Roksana Patrzałek, Anna Treit, Marco Vargas, Aleksandra Zielonka

Produkcja

Muzeum Warszawy – Joanna Trytek, Julia Missala

Menedżer projektu

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – Joanna Żarnecka

Koordynacja projektu

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – Aleksandra Nasiorowska
Instytut Architektury – Joanna Warchoł

Kolaże

Joanna Sowula

Opracowanie typograficzne wystawy

Marcin Hernas

Identyfikacja festiwalu
Piotr Chuchla, Ludovic Balland Typography Cabinet

Komunikacja

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – Arletta Wojtala
Muzeum Warszawy – Katarzyna Szacińska-Szymeczko

Program edukacyjny

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – Katarzyna Witt
Muzeum Warszawy – Radosław Adamski

Zespół festiwalu

Muzeum Warszawy – Judyta Jerzyk, Mariusz Stawski, Jakub Telec

Konsultacje

Rafał Drozdowski, Jacek Gądecki, Mateusz Halawa, Piotr Korduba, Marek Krajewski, Karol Kurnicki, Magda Szcześniak, Wojciech Wilczyk, Piotr Wójcik, 

Teksty

Tomasz Fudala, Dorota Jędruch, Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak, Szymon Maliborski, Michał Wiśniewski / wnętrza: Jacek Gądecki, Karol Kurnicki, Cezary Lisowski

Tłumaczenie

Grzegorz Stompor, Dorota Wąsik

Redakcja

Meagan Down, Marta Karpińska, Dorota Leśniak-Rychlak, Julia Odnous, Ewa Ślusarczyk

Realizacja

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie - Jakub Antosz, Szymon Ignatowicz, Marek Franczak, Marcin Szubiak, Paweł Sobczak

Muzeum Warszawy: Michał Bogumił, Mateusz Gołos, Ksenia Góreczna, Marek Lisik, Krzysztof Hernik, Dawid Łukasiak, Artur Miniewicz, Leszek Sokołowski, Krzysztof Świerczewski, Michał Tański, Marcin Wronecki

Główny wykonawca aranżacji

„JA-HO” ROBIMY TO… NAJLEPIEJ

Podziękowania

Ada Banaszak, Emilia Brulińska, Andrzej Bulanda, Iwona Burnat, Bogna Burska, Rafał Dominik, Ludomir Duda, Natalia Fiedorczuk, Dorota Flinker, Mikołaj Iwański, Rafał Jakubowicz, Katarzyna Jozefowicz, Magda Kardasz, Wojtek Kotecki, Kamil Kuskowski, Zbigniew Kwapisz, Mikołaj Lewicki, Marcin Mostafa, Mikołaj Mundzik, Natalia Paszkowska, Marcin Popkiewicz, Ewa Porębska, Maciej Siuda, Zygmunt Stępiński, Grzegorz Stompor, Anna Tenenbaum

Dokumentacja fotograficzna:

Zobacz więcej zdjęć

Inne archiwalne wydarzenia z tego cyklu:

DzieńGodzinaNazwa wydarzeniaMiejsce wydarzenia
19:00 Wernisaż Otwarcie wystawyWreszcie we własnym domu. Dom polski w transformacji Budynek dawnej drukarni
ul. Nowogrodzka 84/86, Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Wreszcie we własnym domu” Budynek dawnej drukarni
ul. Nowogrodzka 84/86, Warszawa
17:00 Dyskusja Wreszcie we własnym domuDyskusja otwierająca festiwal Budynek dawnej drukarni
ul. Nowogrodzka 84/86, Warszawa
18:00 Warsztaty z architektem Przypadek miasto: projekt: mieszkanie - gimnastyka wyobraźniWarsztaty projektowe z architektem Budynek dawnej drukarni
ul. Nowogrodzka 84/86, Warszawa
10:00 Warsztaty Mój dom – mój azyl. Mieszkać komfortowoWarsztaty dla dzieci Pałacyk Bormana
ul. Srebrna 12, Warszawa
18:00 Warsztaty TENDENCJE ZAMIESZKIWANIAWarsztaty dla licealistów Budynek dawnej drukarni
ul. Nowogrodzka 84/86, Warszawa
12:00 Warsztaty Mój dom – mój azyl. Mieszkać komfortowoWarsztaty dla dzieci Pałacyk Bormana
ul. Srebrna 12, Warszawa
18:30 Wykład Let’s talk about garbage – architektura i globalne śmieciAkademia WARSZAWY W BUDOWIE Budynek dawnej drukarni
ul. Nowogrodzka 84/86, Warszawa
18:00 Spotkanie Transformacja jako proces z określonym wektorem - promocja nowego numeru kwartalnika „Autoportret”Akademia WARSZAWY W BUDOWIE Budynek dawnej drukarni
ul. Nowogrodzka 84/86, Warszawa