Ryan Gander. Really Shiny Things That Don't Mean Anything
WARSZAWA W BUDOWIE 3

Ryan Gander. Really Shiny Things That Don't Mean Anything

„I’m just providing the possibility, the condition for things to happen” - Ryan Gander

Praca Ryana Gandera „Really Shiny Things That Don’t Mean Anything” to ogromna 3-metrowa metalowa kula pokryta tysiącem lśniących, metalowych elementów. Kula sprawia wrażenie jakby dopiero co przetoczyła się przez miasto i zebrała na sobie drobne przedmioty, których funkcji ani formy nie daje się do końca rozpoznać. Zamrożona na podeście w środku miasta, kula świeci się w słońcu i rezonuje światłem na okolicę, wzbudzając ciekawość mieszkańców miasta i przyciągając magnetyczną siłą zaintrygowane spojrzenia. Jak deklaruje artysta, praca ta „nic nie znaczy”, bo znaczenia nie można narzucić, można je jedynie wyprodukować w długim procesie negocjacji, tak jak produkuje się przestrzeń społeczną, czego uczył nas francuski filozof Henri Lefebvre.

Według Lefebvra przestrzeń społeczna, to przestrzeń konstruowana, składająca z siatki wspólnotowych relacji, które nakładają się na siebie i na przestrzeń, niczym gęsta pajęczyna. Tworzenie społeczności i tworzenie przestrzeni dla społeczności nie może być odseparowane, zdaje się mówić filozof, dowodząc, ze proces konstruowania przestrzeni publicznej jest aktem zarówno społecznym, jak i politycznym. Każda społeczność produkuje własną przestrzeń, z której można wyczytać znaczenia ją opisujące. Jaka jest więc przestrzeń placu Defilad i co mówi o nas, mieszkańcach Warszawy?

To właśnie zdaje się komentować praca Gandera. Podobnie jak we wcześniejszych realizacjach Gander powraca tu do tematu architektury miasta, by skomentować ją na swój własny, przewrotny sposób. W pracy The Boy Who Always Looked Up (2003) uczynił to sięgając po medium książki dla dzieci. W 48-stronicowej książce napisanej przez Gandera i zilustrowanej przez Sarę De Bondt, Gander opisuje życie węgierskiego architekta Erno Goldfingera, konstruktora jednego z najbardziej ikonicznych wieżowców w Londynie, tak zwanej Trellick Tower. Zbudowany w 1972 w duchu modernizmu wieżowiec miał stać się symbolem wygody i lepszej przyszłości. Stało się inaczej. Jak wiele innych tego typu realizacji Trellick Tower szybko stała się miejscem zasiedlonym przez ludność najbiedniejszą, z częstymi problemami integracji społecznej, z rosnącym bezrobociem i przestępczością. W opowieści Gandera chłopiec o imieniu Tom, narrator powieści, z sąsiadującej z Trelick Tower ulicy, spotyka architekta i zaprzyjaźnia się z nim. W rozmowie, chłopiec tłumaczy, że zawsze patrzy do góry, bo z tej perspektywy, wszystko wydaje się możliwe, które to stwierdzenie w ironiczny sposób kontrastuje utopijne zamierzenia architekta z brutalną i jakże inną rzeczywistością. Zderzając postacie chłopca i architekta, Gander zdaje się stawiać pytanie o to, czy architektura rzeczywiście jest w stanie wywołać zmianę społeczną, czy też modernistyczne marzenie jest jedynie naiwną mrzonką?

Podobnie w 2010 roku w pracy The Happy Prince zamówionej na zlecenie Public Art Found z Nowego Jorku, Gander proponuje pracę, która nie tyle jest rzeźbą publiczną, co ruiną tejże rzeźby. I tak jak w przypadku „Really Shiny Things That Don’t Mean Anything”, praca ta bierze swój początek w opowieści, tym razem jednej z najbardziej znanych w Wielkiej Brytanii opowieści dla dzieci The Happy Prince Oskara Wilde’a. W opowiadaniu postument szczęśliwego księcia ustawiony na głównym placu miasta przystrojony był złotem i kosztownościami. Pewnego razu książę zaprzyjaźnił się z jaskółką i poprosił ją, by rozniosła kosztowności wśród najuboższej ludności miasta. Zdenerwowani radni, gdy zobaczyli ogołocony pomnik, kazali go zniszczyć, gdyż nie był już w stanie godnie reprezentować miasta. Ryan Gander wymyślił własne zakończenie wildowskiej historii. W jego opowieści ruiny zniszczonego pomnika nadal reprezentują miasto, tym razem współczesny Nowy Jork, każąc pytać o znaczenie i funkcję miejskich rzeźb i pomników, a także potencjał symboliczny, który ze sobą niosą.

Jak będzie w przypadku placu Defilad? Czy rzeźba Gandera może go zmienić i wyznaczyć standardy przestrzeni publicznej? Pewnie nie od razu i pewnie nie na zawsze, może natomiast wywołać dyskusję, tak jak to miało miejsce w Nowym Jorku, na temat funkcji placu i sprowokować dalsze kroki, by tę przestrzeń w sposób wyraźny i trwały zmienić. Wówczas te naprawdę świecące elementy, które nic znaczą, nabiorą znaczeń, tworząc warunki do tego, by zmiana się wydarzyła. Jak mówi sam artysta: „Ja tylko stwarzam możliwość do tego, by rzeczy się wydarzyły”.

Ryan Gander jest artystą konceptualnym, którego sztuka przejawia się w tak różnych formach i mediach, jak książka dla dzieci, opowieść, typografia czy wykład-performance. Urodził się w 1976 roku w Chester w Wielkiej Brytanii. Studia ukończył w Metropolitan University w Manchesterze (1999), a następnie w prestiżowej Jan van Eyck Akademie, Maastricht (2000) i Rijksakademie van Beeldende Kunsten w Amsterdamie (2002).

Sztuka Gandera często sięga po tematy „miejskie” z pogranicza dizajnu i architektury tworząc zabawne, często tautologiczne komentarze na temat projektowania i architektury oraz ich roli w tworzeniu przestrzeni miejskiej. W 2010 Gander na zamówienie Public Art Found stworzył swą pierwszą rzeźbę publiczną dla Central Parku w Nowym Jorku. Praca o nazwie The Happy Prince została uznana za jedną z najważniejszych realizacji publicznych ostatnich lat.

Prace Gandera pokazywane są często na dużych międzynarodowych wystawach m.in.: „IllumiNATIONS”, 54th International Art Exhibition of the Venice Biennale (2011), „Production Site: The Artist’s Studio Inside and Out”, Museum of Contemporary Art, Chicago (2010); Manifesta 8, Murcja, Hiszpania (2010); „Chasing Napoleon”, Palais de Tokyo, Paryż (2009); „Space at Medium”, Miami Art Museum, Miami (2009); „The Malady of Writing”, MACBA, Museu d’Art Contemporani de Barcelona, Hiszpania (2009); „Younger than Jesus”, New Museum, Nowy Jork (2009); „Wouldn’t It be Nice”, Somerset House, London, Museum für Gestaltung, Zurich (2008) i Centre d’Art Contemporain, Genewa (2007). W 2011 Artangel wyprodukowało jego pracę-wystawę o nazwie Locked Room Scenario. Artysta na stałe mieszka i pracuje w Londynie.

Zobacz także:

Inne archiwalne wydarzenia z tego cyklu:

DzieńGodzinaNazwa wydarzeniaMiejsce wydarzenia
12:00 Wykład Occupy Wall Street and the Urban StruggleWARSZAWA W BUDOWIE 3 Pałac Kultury i Nauki
Plac Defilad 1, Warszawa
13:00 Warsztaty Finisaż warsztatów OSSAWARSZAWA W BUDOWIE 3 Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Emilia
ul. Emilii Plater 51, Warszawa
14:00 Spotkanie Spotkanie założycielskie Warszawskich Obywateli KulturyWARSZAWA W BUDOWIE 3 Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Emilia
ul. Emilii Plater 51, Warszawa
16:00 Seminarium Muzeum jako miejski think tank?WARSZAWA W BUDOWIE 3 Pałac Kultury i Nauki
Plac Defilad 1, Warszawa
20:00 Finisaż Między nami dobrze jest?WARSZAWA W BUDOWIE 3 Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Emilia
ul. Emilii Plater 51, Warszawa
18:00 Wykład Ryan Gander. Loose Associations XWARSZAWA W BUDOWIE 3 Pałac Kultury i Nauki
Plac Defilad 1, Warszawa
10:00 Dla dzieci Przyciąganie w przestrzeniWARSZAWA W BUDOWIE 3 Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Emilia
ul. Emilii Plater 51, Warszawa
11:41 Wydarzenie WARSZAWA W BUDOWIE 3Podsumowanie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Emilia
ul. Emilii Plater 51, Warszawa
19:00 Seminarium Osiedle WarszawaWARSZAWA W BUDOWIE 3 Nowy Wspaniały Świat
,