Oskar i Zofia Hansenowie
Forma Otwarta

Oskar i Zofia Hansenowie

Wystawa poświęcona twórczości Oskara i Zofii Hansenów prezentuje różne aspekty teorii Formy Otwartej, która była osią ich działalności architektonicznej, artystycznej i pedagogicznej.

Przez ostatnie trzy lata pokazywana za granicą – kolejno w Barcelonie, Porto i New Haven – wystawa zostanie w końcu zaprezentowana warszawskiej publiczności. Wydarzenie to jest zwieńczeniem kilkuletnich badań Muzeum dotyczących dorobku małżeństwa Hansenów. Efektem tych działań było m.in. wydanie książki „Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach” Filipa Springera czy udostępnienie publiczności domu Hansenów w Szuminie. Finałowa wystawa zaprezentuje bogaty wybór projektów, w których Hansenowie, mierząc się z różnymi skalami i dziedzinami projektowania, konsekwentnie rozwijali założenia wspólnej teorii.

Teoria Formy Otwartej, ogłoszona przez Oskara Hansena (1922-2005) podczas Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej CIAM w Otterlo w 1959 roku, zakładała otwarcie architektury na współtworzenie jej przez jej użytkowników. Przeciwstawiając się strukturom, które definiowali jako Formę Zamkniętą – do końca zaprojektowanym, nie pozostawiającym żadnego marginesu dla kreatywności ich użytkowników i stanowiących raczej pomnik wystawiony ich twórcom niż komfortową przestrzeń do życia – Hansenowie proponowali radykalną zmianę sposobu myślenia o roli architekta. Miała ona polegać przede wszystkim na tworzeniu „tła dla zdarzeń”, passe-partout dla codziennego życia. Architektura miała za zadanie eksponować ludzi i bogactwo ich codziennej aktywności w przestrzeni. Skupiona na procesie, wydobywaniu podmiotowości i tworzeniu ram dla indywidualnej ekspresji, stawała się narzędziem, które mogło być używane i przekształcane przez jej użytkowników, i które łatwo dostosowywało się do ich zmiennych potrzeb.

Koncepcję Formy Otwartej Oskar Hansen rozwijał w projektach różnej skali: od projektów wystawienniczych, tymczasowych pawilonów i osiedli mieszkaniowych, po Linearny System Ciągły, projekt liniowych miast rozciągających się przez całe terytorium Polski, od morza do Tatr. Współautorką wielu z tych projektów, w szczególności zrealizowanych osiedli mieszkaniowych, była jego żona, Zofia Garlińska-Hansen (1924-2013). Architektka związana z Warszawską Spółdzielnią Mieszkaniową zwykle pozostawała w cieniu męża, jej udział w tworzeniu Formy Otwartej był jednak przez Oskara Hansena stale podkreślany.

Wystawa pokazuje różne obszary i skale twórczej działalności, w których Forma Otwarta znalazła zastosowanie. „Tło zdarzeń” skupia się na projektach wystaw i pawilonów wystawienniczych, które ze względu na swój efemeryczny charakter stanowiły idealne pole do teoretycznych eksperymentów. „Polityka skali” koncentruje się na projektach urbanistycznych Oskara Hansena, pokazując ich społeczno-polityczny wymiar. „Jednostka w zbiorowości” przybliża realizacje osiedli mieszkaniowych Hansenów w Warszawie i Lublinie, prezentując ich mniej znane, często niezachowane detale. „Architektura jako instrument” skupia się na projektach budynków użyteczności publicznej – muzeum, galerii, teatru, studia nagraniowego – których kształt miał być determinowany przez użytkowników. „Aktywny negatyw” pokazuje przestrzenie prywatne Hansenów i związaną z nimi koncepcję rzeźbiarskiego przedstawienia wnętrza architektonicznego. „Anty-pomnik” opowiada o czasoprzestrzennym projekcie pomnika „Droga” upamiętniającego ofiary obozu Auschwitz-Birkenau – zespołowej pracy, która stała się rzeźbiarskim odzwierciedleniem Formy Otwartej. W poszczególne części wystawy wplecione są przykłady zadań z pracowni Oskara Hansena na Wydziale Rzeźby warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Hansen uczył na warszawskiej Akademii przez 30 lat, promując założenia Formy Otwartej wśród swoich studentów.

Do założeń Formy Otwartej nawiązuje również architektura wystawy przygotowana przez grupę projektową Centrala. W swoich formach przywołuje skojarzenia z projektami wystawienniczymi Oskara Hansena, a nielinearna narracja i możliwość swobodnego wyboru ścieżki zwiedzania sprawia, że samo zwiedzanie ekspozycji staje się doświadczeniem w duchu Formy Otwartej.

Kuratorka

Aleksandra Kędziorek

Architektura wystawy

Centrala (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis)

Projekty graficzne

Piotr Chuchla

Produkcja

Joanna Turek
współpraca: Sylwia Borowska, Michał Kożurno

Realizacja

Jakub Antosz, Marek Franczak, Szymon Ignatowicz, Paweł Sobczak, Marcin Szubiak, Michał Ziętek

Program edukacyjny

Katarzyna Witt

Redaktorka publikacji towarzyszących

Kacha Szaniawska

Projekt publikacji

Jakub Jezierski

Komunikacja wystawy

Marcel Andino Velez, Zofia Czartoryska, Bartosz Stawiarski, Kacha Szaniawska, Anna Tryc-Bromley, Iga Winczakiewicz, Daniel Woźniak

Strona internetowa

hansen.artmuseum.pl

Wystawa w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie to czwarta odsłona ekspozycji przygotowanej przez Soledad Gutiérrez, Aleksandrę Kędziorek i Łukasza Rondudę, wyprodukowanej przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Museu d'Art Contemporani de Barcelona. Wystawa była prezentowana w MACBA w Barcelonie (2014), Muzeum Serralves w Porto (2015) i Yale School of Architecture w New Haven (2016). 

Dokumentacja fotograficzna:

Zobacz więcej zdjęć

Archiwalne Wydarzenia towarzyszące wystawie:

DzieńGodzinaNazwa wydarzeniaMiejsce wydarzenia
20:00 Wernisaż Otwarcie wystawy „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
11:00 Warsztaty Otwórz Pawilon Warsztaty dla licealistów
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Spacer Spacer w języku angielskim po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:00 Warsztaty UczytelnianieDziałania rodzinne
W cyklu „Działania rodzinne”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie kuratorskiepo wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
10:00 Warsztaty Wycieczka do domu Hansenów w SzuminieW cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie” Dom Hansenów w Szuminie
ul. Mlekicie 4, Szumin, gm. Łochów
10:00 Warsztaty Wycieczka rowerowaDom Hansenów w Szuminie
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
Dom Hansenów w Szuminie
ul. Mlekicie 4, Szumin, gm. Łochów
14:00 Spacer Spacer w języku angielskim po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie gościnne po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”Prowadzenie: Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Spotkanie Nowoczesność z przeszłości: architekturaWarszawskie Dni Seniora
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Spotkanie Pytania o wszystko. Spotkanie na wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”z udziałem Hanny Szmalenberg
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
11:00 Spacer Bloki na osiedlu WSM RakowiecW cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie” Przed sklepem "Biedronka"
ul. Pruszkowska 4D, Warszawa
14:00 Spacer Spacer w języku angielskim po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:00 Warsztaty Język rzeczyDziałania rodzinne
W cyklu „Działania rodzinne”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie gościnne po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”Prowadzenie: Igor Hansen
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
10:00 Wycieczka Osiedle im. Słowackiego w LublinieW cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie” Osiedle im. Słowackiego w Lublinie
,
14:00 Spacer Spacer w języku angielskim po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie gościnne po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”Prowadzenie: Marcin Wicha
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Spotkanie Pytania o wszystko. Spotkanie na wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”z udziałem Hanny Szmalenberg
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
10:00 Wycieczka Dom Hansenów w SzuminieWycieczka z audiodeskrypcją
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
Dom Hansenów w Szuminie
ul. Mlekicie 4, Szumin, gm. Łochów
14:00 Oprowadzanie Spacer w języku angielskim po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:00 Warsztaty Treści przestrzenneDziałania rodzinne
W cyklu „Działania rodzinne”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie gościnne po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”Prowadzenie: Filip Springer
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
16:00 Oprowadzanie Oprowadzanie kuratorskie z tłumaczeniem na PJMpo wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
17:00 Oprowadzanie Oprowadzanie z audiodeskrypcją po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:00 Spacer Przyczółek GrochowskiW cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie” Taras pawilonu usługowego
ul. Ostrzycka 2/4, Warszawa
14:00 Spacer Spacer w języku angielskim po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie gościnne po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”Prowadzenie: Jan Stanisław Wojciechowski
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
16:00 Warsztaty Dźwięk. Forma OtwartaWarsztaty dźwiękowe
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Popołudnie w Muzeum”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Spotkanie Pytania o wszystko. Spotkanie na wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”z udziałem Hanny Szmalenberg
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:00 Oprowadzanie Warsztaty dla dzieci w ramach akcji zwierciadła „Niezła sztuka”W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Spacer Spacer w języku angielskim po wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
Oprowadzanie Ostatnie oprowadzaniapo wystawie „Oskar i Zofia Hansenowie. Forma Otwarta”
W cyklu „Oskar i Zofia Hansenowie”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:00 Warsztaty Nielinearny proces projektowyDziałania rodzinne
W cyklu „Działania rodzinne”
MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa