Henryk Stażewski. Dziewięć promieni światła na niebie

Henryk Stażewski urodził się w Warszawie w 1894 roku. Był rówieśnikiem nowoczesnego świata i nowoczesnej sztuki. Za jego sprawą u progu lat 20., wraz z niepodległością zawitał do Polski ruch awangardowy. Stażewski tworzył obrazy, plakaty, projekty wnętrz i scenografie teatralne, zawsze podporządkowane geometrii. Wystawiał swe projekty w salonach automobilowych, bo to one były wówczas świątyniami nowoczesności.

Współpracował z Pietem Mondrianem, był współorganizatorem pierwszej poza Rosją wystawy Kazimierza Malewicza – odbyła się ona w 1927 roku w warszawskim Hotelu Polonia. W latach 60. Stażewski zamieszkał w pracowni na dachu bloku przy Al. Świerczewskiego, dzisiejszej Al. Solidarności. Codziennie od godziny 6.00 rano do 11.00 malował, następnie wyruszał autobusem do kawiarni Stowarzyszenia Architektów Polskich przy ulicy Foksal, gdzie czekali na niego wielbiciele, zaś przed godziną 17.00 wracał do swej pracowni i otwierał salon - prawdziwe centrum warszawskiego życia artystycznego, gdzie jednym z częstych bywalców był między innymi poeta Miron Białoszewski, równie silnie jak Stażewski związany z Warszawą.

Wymyślone przez Henryka Stażewskiego malarstwo na niebie, które 5 grudnia 2009 obejrzeli warszawiacy, po raz pierwszy zostało pokazane 9 maja 1970 roku we Wrocławiu, podczas sympozjum artystycznego „Wrocław 70”. Kompozycję świetlną podziwiały wówczas tysiące ludzi w całym mieście, „wręcz bajeczny był jej widok z odległości 12 kilometrów” – relacjonowała ówczesna prasa.

Odtworzenie „Dziewięciu promieni światła na niebie” organizowane jest wspólnie przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, w ramach starań m.st. Warszawy o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. Wydarzenie będzie pierwszym z cyklu projektów artystycznych w przestrzeni publicznej, realizowanym wspólnie przez Muzeum i władze Warszawy w nadchodzących latach.