Widmontologie nowoczesności
Promocja książki Jakuba Momro

  • Widmontologie nowoczesności

    Okładka książki Jakuba Momro

Zapraszamy na spotkanie promujące książkę Jakubo Momro „Widmontologie nowoczesności”. W spotkaniu udział wezmą: Jakub Momro, Agata Bielik-Robson, Adam Lipszyc, Paweł Mościcki. 

Obierając w 1980 roku Nagrodę im. Adorna, Jürgen Habermas wygłosił mowę, w której przedstawił wizję modernizmu jako „niedokończonego projektu”. Zdaniem autora „Filozoficznego dyskursu nowoczesności” oświecenie weszło w fazę postkrytyczną, w której musi zmagać się z wyczerpaniem własnego potencjału kulturotwórczego. Habermas zwrócił wówczas uwagę na fakt, że idee modernizacji zarówno w planie estetycznym, jak i technicznym czy politycznym stanowią elementarny składnik doświadczenia współczesności. Pozostaje ona bowiem radykalnie historyczna w tym sensie, że pozwala dostrzec w swoim rozwoju jego dialektyczne przeciwieństwo w postaci mechanizmów reaktywnych, zagrażających projektowi jako takiemu. Ten ambiwalentny charakter nowoczesności bodaj najpełniej widać w dwuznaczności modelu doświadczenia estetycznego.

Wydaje się, że opisowy i diagnostyczny charakter tego, co mówi Habermas, jest adekwatny do sytuacji estetycznej późnej nowoczesności, w której jednostki i wspólnoty muszą się zmagać z mroczną dialektyką oświecenia, a więc z katastroficznym przekonaniem o kresie marzeń emancypacyjnych. Tymczasem nowoczesność daje się pomyśleć, na przekór Habermasowi, nie jako modernizacyjna, prospektywna narracja, niemogąca się – z istoty swojej – zakończyć, lecz jako proces, który nie może ani się zacząć, ani dosięgnąć własnego kresu. Właśnie w tej perspektywie można potraktować nowoczesność jako widmo, które bez końca nawiedza jednostki i zbiorowości w różnych postaciach niepełnych, nietrwałych, radykalnie niespójnych czasowo, asynchronicznych, przejściowych form ontologicznych. W książce autor postawić pytanie w zasadzie transcendentalne, a więc o warunki możliwości widma jako paradoksalnego, „niepełnego spełnienia” moderny. Wychodząc od intuicji Jacques’a Derridy, że świat nowoczesności zawiera się nie tyle w czysto progresywnej narracji, ile w nieciągłej, rwanej opowieści o powracających i niemożliwych do pojęciowego opanowania fantomach, autor stara się wypracować ogólną teorię nowoczesności spektralnej.

Agata Bielik-Robson - zamieszkała w Warszawie i Nottingham. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz jako profesor Jewish Studies na Wydziale Teologii i Religioznawstwa w University of Nottingham. Opublikowała kilkadziesiąt artykułów w językach polskim, niemieckim i angielskim oraz sześć książek: "Na drugim brzegu nihilizmu" (Warszawa, 1997), "Inna nowoczesność" (Kraków, 2000), "Duch powierzchni: rewizja romantyczna i filozofia|" (Kraków, 2004), "Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje" (Kraków, 2008), “Na pustyni. Kryptoteologie późnej nowoczesności" (Kraków, 2008) oraz "Erros. Mesjański witalizm i filozofia" (Kraków 2012). W roku 2011, w wydawnictwie Northwestern University wyszła jej książka amerykańska poświęcona filozofii literatury Harolda Blooma: "The Saving Lie. Harold Bloom and Deconstruction". Zajmuje się współczesną filozofią podmiotu, teorią literatury oraz filozofią religii, ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa żydowskiego. Na jesieni 2014 w wydawnictwie Routledge ukazała się jej nowa książka "Jewish Cryptotheologies of Late Modernity: Philosophical Marranos".

Adam Lipszyc - eseista i tłumacz, pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, uczy w Szkole Nauk Społecznych oraz na Uniwersytecie Muri im. Franza Kafki. Autor książek "Międzyludzie. Koncepcja podmiotowości w pismach Harolda Blooma" (Kraków, 2005), "Ślad judaizmu w filozofii XX wieku" (Warszawa, 2009), "Rewizja procesu Józefiny K. i inne lektury od zera" (Warszawa, 2011), "Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina" (Kraków, 2012), "Czas wiersza. Paul Celan i teologie literackie" (Kraków, 2015). Laureat nagrody Literatury na Świecie im. Andrzeja Siemka, nagrody Allianz Kulturstiftung i Nagrody Literackiej Gdynia.

Jakub Momro - filozof, literaturoznawca, tłumacz i eseista. Adiunkt w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki UJ. Autor książek: "Literatura świadomości. Samuel Beckett-podmiot-negatywność" (2010, wydanie anglojęzyczne, Peter Lang 2015) oraz "Widmontologie nowoczesności. Genezy" (2014).

Paweł Mościcki - filozof, eseista i tłumacz, adiunkt w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Członek redakcji kwartalnika „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”. Redaktor tomu "Maurice Blanchot. Literatura ekstremalna" (2007) oraz autor książek: "Polityka teatru. Eseje o sztuce angażującej" (2008), "Godard. Pasaże" (2010), "Idea potencjalności. Możliwość filozofii według Giorgio Agambena" (2013), "My też mamy już przeszłość. Guy Debord i historia jako pole bitwy" (2015).