WARSZAWA W BUDOWIE 3
Podsumowanie

  • WARSZAWA W BUDOWIE 3

    WARSZAWA W BUDOWIE 3

Po trzeciej, trwającej cały październik, edycji festiwalu projektowania miasta WARSZAWA W BUDOWIE, Muzeum, jak co roku, próbuje dokonać podsumowania tej złożonej, wielowątkowej imprezy, która w tym roku, tak jak w poprzednim, przybrała postać ponad 70 różnorodnych wydarzeń. Wedle szacunków, w festiwalu wzięło udział łącznie około 20.000 osób – mniej więcej tyle samo, co przed rokiem¹. Stronę festiwalową www.warszawawbudowie.pl odwiedzało od połowy września do końca festiwalu około tysiąca indywidualnych użytkowników dziennie. W dniach 20 września – 31 października strona Muzeum na portalu społecznościowym Facebook odnotowała 793.610 wyświetleń postów.

Tegoroczny festiwal był próbą sprawdzenia, czy instytucja artystyczna, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, może przyjąć rolę placówki badawczej, gdzie interdyscyplinarny zespół ekspertów skupiony na tematyce miejskiej diagnozuje problemy i próbuje przedstawiać własne recepty. Krótko mówiąc – czy muzeum może działać jak miejski think tank. W wyniku wewnętrznych debat wybrane zostały trzy pola tematyczne, związane z przemianami miasta po 1989 roku: mieszkalnictwo, planowanie przestrzenne i partycypacja społeczna. Te trzy wątki, mocno ze sobą splecione w rzeczywistości społeczno-ekonomicznej współczesnej Warszawy, stały się osią wystawy „Powrót do miasta” i programu wydarzeń towarzyszących.

Taki eksperyment wynikał z dwóch motywacji. Po pierwsze, Muzeum konsekwentnie stara się format imprezy festiwalowej przekształcić w format edukacyjny o długotrwałym oddziaływaniu. Druga motywacja bierze się zaś ze statusu Muzeum jako instytucji „w budowie”, instytucji, która jest sama w sobie przejawem dynamicznych procesów politycznych, ekonomicznych i kulturowych, zachodzących w Warszawie. Formułując WARSZAWĘ W BUDOWIE jako projekt badawczy, Muzeum dąży do wyprodukowania wiedzy o mieście, próbuje stymulować debatę publiczną, która mogłaby tę wiedzę poszerzać i upowszechniać, a równocześnie stara się tę wiedzę – i samowiedzę – wykorzystać do realizacji swej publicznej misji.

Wydaje się, że WARSZAWIE W BUDOWIE udało się zakreślić obszar ważnych tematów dotyczących stolicy, zintegrować wokół nich środowisko i zbudować zainteresowaną publiczność. Znaczna grupa jej odbiorców nie pokrywa się z publicznością wystaw sztuki i wydarzeń artystycznych organizowanych przez Muzeum. To pasjonaci współczesnej Warszawy, jej nowoczesnego dziedzictwa architektonicznego i urbanistycznego, ludzie zainteresowani przemianami zachodzącymi w mieście. Wśród uczestników festiwalu wiele jest osób i grup aktywnie zaangażowanych w działalność na rzecz miasta. Wokół WARSZAWY W BUDOWIE wyrosła sieć ekspercka i społecznikowska, która z coraz lepszymi efektami angażuje opinię publiczną w debatę o mieście – przejawem tego jest wysyp licznych wydarzeń poświęconych miastu na poziomie sąsiedzkim, osiedlowym, dzielnicowym i ogólno miejskim, obserwowany w ostatnim czasie. Znaczna część osób, organizacji czy instytucji stojących za tymi wydarzeniami styka się ze sobą, wymienia doświadczenia i wiedzę przy okazji WARSZAWY W BUDOWIE.

To największy sukces tego przedsięwzięcia, który jednak nie może być w pełni wykorzystany właśnie ze względu na okazjonalny, festiwalowy charakter WARSZAWY W BUDOWIE. I tu Muzeum upatruje największej słabości swego projektu: WARSZAWA W BUDOWIE, mimo ambicji jej licznych współorganizatorów, mimo dzielonego z publicznością stanu „twórczej niecierpliwości”, nie jest w stanie dokonywać realnego wpływu na procesy, którymi się zajmuje. Powaga problemów, których ten festiwal dotyka – w tym roku były to sprawy dotyczące każdego mieszkańca miasta, czyli polityka mieszkaniowa i polityka przestrzenna oraz obywatelskie narzędzia ich kształtowania – nie pozwala na łatwe zadowolenie się samym tylko faktem ich wyartykułowania. Muzeum, jako publiczna instytucja, angażuje się na rzecz obywateli, nie mogąc jednak zrealizować postulatów, z którymi ci się do niego zwracają, zachęceni tematyką WARSZAWY W BUDOWIE. Ani festiwal, ani organizująca go instytucja, nie wyręczą władzy publicznej z realizowania swej służebnej roli wobec obywateli. WARSZAWA w BUDOWIE mogłaby stanowić swoisty inkubator nowych, niekonwencjonalnych form dialogu społecznego, szczególnie dialogu pomiędzy różnymi grupami mieszkańców a samorządem, ale by dialog ten mógł zaistnieć, konieczne jest zainteresowanie właśnie przedstawicieli władzy. W tegorocznej edycji WARSZAWY W BUDOWIE znane z poprzednich lat Departamenty Propozycji, przeniesione z siedziby Muzeum do wybranych dzielnic, zorganizowane w lokalnych klubokawiarniach, przyciągnęły także burmistrzów i urzędników – sukcesem WARSZAWY W BUDOWIE będzie, jeśli takie spotkania upowszechnią się stopniowo na terenie miasta, bez czynnego zaangażowania Muzeum.

Organizatorzy WARSZAWY W BUDOWIE, pod wpływem trzyletnich doświadczeń, skłonni są do poszukiwania nowego formatu festiwalu przy jego kolejnych edycjach. Muzeum będzie dążyć do stopniowego przekształcania WWB w stale działający think tank, służący wypracowywaniu narzędzi do rozwiązywania miejskich konfliktów i diagnozowania kluczowych problemów miasta. Zaś doroczna kulminacja w postaci wydarzeń festiwalowych – wystawy i programu edukacyjnego, służyć będzie w znacznym stopniu prezentacji wyników pracy think-tanku i ich jak najefektywniejszej popularyzacji.


¹ Frekwencję na festiwalu Muzeum oblicza na podstawie liczby miejsc w sali audytorium i stopnia ich wykorzystania podczas kolejnych wydarzeń, na podstawie liczby uczestników wycieczek, warsztatów i wydarzeń odbywających się w rozmaitych zewnętrznych lokalizacjach, a także na podstawie orientacyjnie przyjętej liczby widzów ogólnodostępnej, niebiletowanej wystawy „Powrót do miasta”, wypełniającej Aulę Spadochronową Szkoły Głównej Handlowej, uczelni liczącej około 15.000 tysięcy studentów i niemal 1000 pracowników.

Zobacz także:

Inne wydarzenia z tego cyklu: