Symbolizm i modernizm przez pryzmat lokalności
Debata z udziałem Kateryny Iakovlenko, Giedrė Jankevičiūtė, Natalii Sielewicz, Piotra Słodkowskiego
Muzeum Sztuki Nowoczesnej zaprasza na debatę towarzyszącą wystawie „Opowieści okrutne. Aleksandra Waliszewska i Symbolizm Wschodu i Północy”.
Rozmowa poświęcona będzie rdzennym modernizmom: wpływom lokalnych ruchów artystycznych, miejscowych tradycji literackich, duchowych i folklorystycznych na alternatywne wobec zachodniego kanonu wcielenia modernizmu. W rozmowie udział wezmą badaczki Giedrė Jankevičiūtė i Kateryna Iakovlenko, historyk sztuki Piotr Słodkowski oraz Natalia Sielewicz, jedna z kuratorek wystawy.
Obecni na wystawie artyści budowali własne, rozpoznawalne bałtosłowiańskie scenerie, konsekwentnie podkreślając swoistość i siłę rdzennych pejzaży, legend i baśni.
Twórczość artystów takich jak Mykoła Muraszko, Mikalojus Čiurlionis, Kristjan Raud, Jaroslav Panuška, Edward Okuń położyła podwaliny pod autonomiczną kulturową i historyczną tożsamość narodów, z których się wywodzili. Chociaż wielu spośród twórców prezentowanych w Opowieściach okrutnych wyjeżdżało z rodzinnych miejscowości do kulturalnych metropolii jak Petersburg, Paryż czy Drezno po nauki i kontakty towarzyskie, to wypracowali własne języki i tradycje artystyczne, które miały wywrzeć wpływ na tworzenie się nowych stylów w Kijowie, Pradze, Krakowie, Wilnie, Rydze, Tallinie i innych miastach. Co więcej, bałtyccy i wschodnioeuropejscy symboliści tworzyli formę figuratywną silnie osadzoną w lokalnych idiomach alegorii i ludowych podań, dzięki czemu wychodzili poza elitaryzm świata sztuki.
W jaki sposób przeciwdziałać krzywdzącym kliszom i podziałom na centra i peryferie? Jak oddać sprawiedliwość dziejową artystom i artystkom? To tylko niektóre z pytań nad którymi pochylimy się i które nabierają szczególnej mocy w kontekście aktualnie trwającej inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.
Dyskusja odbędzie się w języku angielskim.
Kateryna Iakovlenko
Badaczka kultury wizualnej i pisarka. Pracowała jako zastępczyni redaktora internetowego "The Day Newspaper" (2013-14), kuratorka i kierowniczka programowa projektu badawczego Donbas Studies w Izolyatsia (2014-15) oraz badaczka i kuratorka programów publicznych w PinchukArtCentre (2016-22). Jej zainteresowania badawcze dotyczą sztuki w czasie przemian politycznych i wojny oraz eksplorują optykę kobiecą i genderową w kulturze wizualnej. Była redaktorką książek: Gender Research (2015), Why There Are Great Women Artists in Ukrainian Art (2019), Euphoria and Fatigue: Ukrainian Art and Society after 2014 (współredakcja z Tatianą Kochubińską, 2019) oraz Curatorial Handbook (współredakcja z Oleksandrą Pogrebnyak i Dmytro Chepurnym, 2020), Nikita Kadan. Kamień uderza w kamień (2021). Była główną kuratorką ukraińskiej edycji projektu Secondary Archive (2021). Obecnie pełni funkcję Visiting Fellow w Institute of Human Sciences w Wiedniu.
Prof. Dr Giedrė Jankevičiūtė
Historyczka sztuki i kuratorka wystaw mieszkająca w Wilnie i Rzymie. Głównym obszarem jej zainteresowań zawodowych jest sztuka, architektura i wzornictwo Europy Środkowo-Wschodniej XIX i XX wieku. Jest czołową pracowniczką naukową w Departamencie Historii Sztuki i Kultury Wizualnej Litewskiego Instytutu Badań nad Kulturą oraz profesorką historii sztuki w Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie. Opublikowała kilka monografii i liczne artykuły na temat litewskiego modernizmu w litewskiej, łotewskiej, estońskiej, niemieckiej, polskiej, brytyjskiej, ukraińskiej i amerykańskiej prasie naukowej, była kuratorką wystaw w litewskich, polskich, włoskich, niemieckich i indyjskich muzeach i galeriach, redagowała ich katalogi. Obecnie pracuje nad monografią sztuki litewskiej i sceny artystycznej w przededniu i w czasie II wojny światowej.
Dr Piotr Słodkowski
Adiunkt w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor książki Modernizm żydowsko-polski. Henryk Streng / Marek Włodarski a historia sztuki (2019). Współredaktor trzytomowej publikacji Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954 (2016) i redaktor tomu Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej (2014). Jego pracę wyróżniano w Konkursie SHS im. Szczęsnego Dettloffa (2017, 2018). Jest finalistą Nagród Naukowych POLITYKI (2019) i laureatem w Konkursie Majera Bałabana (2020). Jego zainteresowania skupiają się na sztuce po 1939 roku oraz złożonych relacjach między Zagładą, modernizmem, sztuką zaangażowaną i realizmem socjalistycznym.