Skwer w Pawilonie
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Skwer Sportów Miejskich prezentują interaktywną instalację artystyczną Skwer w Pawilonie. Jest to kontynuacja badań prowadzonych przez nieformalny kolektyw architektów, projektantów i miejskich aktywistów, występujących pod szyldem Skwer Sportów Miejskich. Muzeum włączyło się do współpracy nad tym projektem podczas trzeciej edycji festiwalu Warszawa w Budowie w 2011 roku. Skwer Sportów Miejskich, w zamyśle jego inicjatorów, miał być miejscem wypoczynku i rekreacji dla różnych grup wiekowych. W projekt, początkowo pomyślany dla Śródmieścia jako Stadion Siedmiolecia, a później, już jako Skwer Sportów Miejskich, dla dzielnicy Bemowo, zaangażowali się architekci z renomowanych pracowni: Centrala, WWAA, BudCud, MOKO i KAPS.
Zimowa odsłona Skweru Sportów Miejskich w Muzeum łączy w sobie różne (pozornie odległe) dyscypliny: sztukę, architekturę i sport, zachęcając tym samym publiczność do nietypowego sposobu spędzania czasu wolnego w instytucji sztuki. Muzeum staje się sceną dla widzów, którzy używają tymczasowej architektury jako miejsca spotkań, wypoczynku i eksperymentu.
Projekt ten jest przykładem interdyscyplinarnego podejścia Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, które obejmuje swoim programem szerokie spektrum zjawisk związanych z kulturą wizualną, jak i podejmuje próby dostarczenia publiczności wielu rożnych scenariuszy uczestniczenia w życiu instytucji – od (mniej lub bardziej biernego) uczestnictwa w tradycyjnych akademickich wykładach po bardzo aktywne formy współtworzenia programu Muzeum (poprzez warsztaty, seminaria, obywatelskie projekty typu Departament Propozycji). Owa wielozadaniowość widoczna jest zwłaszcza podczas popularnego festiwalu projektowania miejskiego „Warszawa w Budowie”, organizowana przez Muzeum od 4 lat. Czas udostępnienia instalacji Skwer w Pawilonie częściowo pokrywa się z zimowymi feriami w województwie mazowieckim, jest więc również propozycją dla młodszych widzów Muzeum.
Projekt Skwer w Pawilonie nawiązuje do jednej z najważniejszych tendencji w historii sztuki publicznej (zwłaszcza na przełomie lat 80. i 90.), jaką było potraktowanie dzieł sztuki poza muzeum czy galerią, jako przestrzeni publicznej samej w sobie. Takie dzieło sztuki dopuszcza element interaktywny, jest funkcjonalne, łączy walory estetyczne i merytoryczne z kategoriami relaksu, wypoczynku, interakcji społecznych. Publiczne dzieło sztuki/ instalacja architektoniczna, jakim jest Skwer w Pawilonie dopuszcza pełne użytkowanie, co więcej publiczność jest niezbędnym elementem, dopełniającym je. Instalacja ta wpisuje się również w szerszą debatę na temat przyszłości muzeów, ich powinności wobec społeczności lokalnych, pozycjonowania się wobec złożoności świata, ze wszystkimi formami obywatelskiego uczestnictwa w życia współczesnego miasta. Dotyczy to zwłaszcza potraktowania przestrzeni muzeum jako przestrzeni publicznej - dostępnej, otwartej, przyjaznej.
„Skwer w Pawilonie” to przede wszystkim interaktywna architektoniczna wystawa o sporcie i przestrzeni publicznej, która zachęca gości Muzeum bez względu na wiek, do użytkowania przestrzeni według własnych potrzeb. Instalacja ukazuje wielowymiarowość form spędzania czasu wolnego (od szachów do deskorolki, od parkouru do prototypowych „sankorolek”), a także na związki sztuki nowoczesnej z architekturą, designem i nowymi technologiami. Oprócz prototypowych elementów o charakterze sportowym, na wystawie prezentowane są również audiowizualne prace profesjonalnych artystów i amatorów-entuzjastów, związane z aktywnym użytkowaniem przestrzeni publicznej. Publiczność ma również możliwość tworzenia własnego materiału filmowego i udostępniania go innym współużytkownikom Skweru, na miejscu w Muzeum. Dodatkowym elementem wystawy jest prezentacja projektów architektonicznych dotyczących rekreacji w przestrzeni publicznej, realizowanych na terenie Warszawy, ze szczególnym uwzględnieniem Skweru Sportów Miejskich. Skwer jest modelwym przykładem oddolnej inicjatywy mającej na celu wypracowanie efektywnego modelu pracy, mającego na celu poprawę jakości przestrzeni publicznej miasta, w oparciu o potrzeby mieszkańców.
Według architektów, którzy zaprojektowali Skwer w Pawilonie jego strategicznym celem jest „eksploracja oczekiwań mieszkańców wobec przestrzeni publicznej, dążenie do realizacji oczekiwań możliwie wielu zidentyfikowanych grup użytkowników, zgodnie z kryteriami projektowania uniwersalnego sformułowanymi przez Ronalda L. Mace”. Budując „pełnowymiarowy prototyp przestrzeni publicznej” autorzy testują go wraz z mieszkańcami Warszawy, szukają najlepszych rozwiązań na przyszłość.