\"Siatka prostych. O architekturze nadindywidualnej\"
Spotkanie wokół książki Juliusza Żórawskiego

  • \\\

Spotkanie będzie poświęcone wydaniu nieznanego dotąd tekstu Juliusza Żórawskiego.

Jak stwierdza redaktor naukowy prof. J. Krzysztof Lenartowicz, „postać autora zobowiązuje do poświęcenia uwagi jego nieznanym propozycjom. Niepublikowany dotąd tekst powstał w drugiej połowie dwudziestego wieku. Przedstawiana przez Żórawskiego koncepcja jest istotna i w swoich wątkach pozostaje aktualna. Żórawski wskazuje konieczność szukania przesłanek nowej architektury w otoczeniu przyrodniczym, naturalnym. To stanowisko jest przekonujące, choć w dobie globalizmu nadal będzie znajdować więcej oponentów niż zwolenników”.

Żórawski kontynuuje rozważania „O budowie formy architektonicznej” dotyczące percepcji architektury, poszerzając rozumienie tej ostatniej o krajobraz. Wychodząc od psychologii postaci proponuje dalekosiężne intuicje, w których wyprzedza dzisiejsze starania neuroestetyki, która stara się połączyć wyniki badań w dziedzinie neurobiologii ze stwierdzeniami estetyki klasycznej poszukującej mechanizmu piękna. Żórawski wprowadza szereg własnych terminów, takich jak czołowość, indywidualizm, korespondencja (rozumiana jak odpowiedniość) nadindywidualizm, przyrodniczość, uważnienie (wystukanie), ograniczona złożoność. Te neologizmy odnoszą się do pojęć, które mają istotną nośność poznawczą.

W recenzji prof. Konrad Kucza-Kuczyński napisał: „W kilku ostatnich rozdziałach znajduję elementy przewidywania przyszłych kierunków rozwoju architektury. Okazują się one, po prawie pięćdziesięciu latach, trafne, co świadczy o przenikliwości autora. Na przykład w rozdziale Kropla o złożoności pojawia się wątek zauważenia wpływu najnowszych osiągnięć nauki, które mają decydujący wpływ na nadindywidualizowanie twórczości w zakresie architektury. Żórawski ma tu na myśli psychologię, matematykę, szczególnie system geometrii nieeuklidesowej Łobaczewskiego i wreszcie maszyny matematyczne, stwierdzając w rozdziale Ograniczona złożoność, że będą konieczne we wszystkich działaniach wchodzących w zakres programowania i projektowania w architekturze współczesnej. Równie trafnie widzi już wtedy rolę ekologii, pisząc proroczo, iż jest to droga bardzo trudna, ale współcześnie jedyna i że tylko integracja rygorystycznego ekologizmu i cybernetyzmu może dać drogę rozwoju na długie lata naprzód.”

Wydawcą książki jest Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej (2012).
 

Juliusz Żórawski (1898-1967) - jeden z czołowych twórców polskiej architektury nowoczesnej w okresie międzywojennym, okres okupacji poświęcił pracy naukowej związanej z architekturą. Wówczas powstała jego najbardziej znana książka "O budowie formy architektonicznej", kilkukrotnie do dzisiaj wznawiana, o której Władysław Tatarkiewicz napisał, że "jest to najcenniejsza książkę z zakresu teorii architektury, jaka się ukazała w języku polskim. I nie tylko polskim". Po II wojnie światowej Żórawski był aktywny głównie jako nauczyciel akademicki na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Tutaj też, w ostatnich latach życia autora, powstał tekst „Siatka prostych”.

Zobacz także: