Rzemiosło XXw.
Konfrontacje. Historia dizajnu

Muzeum i Centrum Czeskie zapraszają na ostatnie przed wakacjami spotkanie z cyklu Konfrontacje, które poświęcone będzie awangardowym tendencjom w rzemiośle początków XX wieku w Polsce i w Czechach.

W spotkaniu wezmą udział: dr Daniela Karasová, kuratorka zbiorów mebli i wzornictwa w Uměleckoprůmyslovym muzeum w Pradze oraz prof. Anna Sieradzka z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego.

Choć mówimy tutaj o dwóch odrębnych krajach, należy pamiętać, że zarówno Praga, jak i Kraków znajdowały się na początku XX wieku w granicach jednego organizmu państwowego – cesarstwa Habsburgów. Pomimo poszukiwań własnych środków wyrazu, w twórczości projektantów obu krajów odnajdujemy pewne wspólne trendy, jak na przykład łączenie form zaczerpniętych ze sztuki nowoczesnej z biedermeierem czy szukanie inspiracji w sztuce ludowej.

Rzemiosło na ogół kojarzy się z kontynuacją, z szacunkiem dla tradycji i poszukiwaniem wzorów w przeszłości. Zainicjowany przez Williama Morrisa Arts & Crafts Movement wyraźnie odwoływał się do wzorów średniowiecznych. Termin „awangarda“ bardziej zdaje się pasować do działań twórców programowo odcinających się od przeszłości i poszukujących nowych rozwiązań, w tym formuł wzornictwa przemysłowego. W istocie jednak ten schemat jest bardziej złożony. Już następne po Morrisie pokolenie artystów-rzemieślników, tworzące w latach 1890 – 1920, nie było wcale zapatrzone w średniowiecze. Inspiracji szukano w naturze, w kulturze ludowej lub regionalnej, w sztuce japońskiej, w klasycyzmie, a także – w sztuce nowoczesnej.

Z drugiej strony, pomimo licznych słownych deklaracji, twórcy związani z awangardą artystyczną początku XX wieku, przez dłuższy czas nie umieli znaleźć formuły łączącej ich sztukę z produkcją przemysłową. Ani włoski futuryzm, ani holenderski neoplastycyzm, ani radziecki konstruktywizm nie wypracował takich rozwiązań. Nawet Bauhaus okresu weimarskiego (1919-1925) nie wyszedł w swych realizacjach poza wytwórczość rzemieślniczą. Warto przyjrzeć się ponownie temu niezwykłemu okresowi między dwoma wielkimi stylami, kiedy to, poczynając od kryzysu art nouveau (ok. 1905) do rozkwitu art deco (ok. 1925) to właśnie rzemiosło artystyczne było głównym obszarem eksperymentów w dziedzinie sztuk użytkowych.

Spotkanie zostało zorganizowane przy współpracy z Centrum Czeskim.