Psychoanaliza jako „strategia pariasów”. Polskie Żydówki i polscy Żydzi w gronie pierwszych współpracowników Zygmunta Freuda
Wykład Leny Magnone

  • Psychoanaliza jako „strategia pariasów”. Polskie Żydówki i polscy Żydzi w gronie pierwszych współpracowników Zygmunta Freuda

    Rodzina Freudów, 1876. Fot. Wellcome Library, London / wikimedia.org / CC BY 4.0

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na wykład Leny Magnone zatytułowany „Psychoanaliza jako «strategia pariasów». Polskie Żydówki i polscy Żydzi w gronie pierwszych współpracowników Zygmunta Freuda”.

Żydowscy lekarze w Wiedniu końca XIX wieku funkcjonowali w otwarcie rasistowskim dyskursie medycznym, który uznawał Żydów, tak jak innych „dzikich”, za grupę szczególnie rozwiązłą seksualnie, a przy tym wyjątkowo podatną na choroby psychiczne. Nie bez przyczyny teoria psychoanalityczna zastąpiła różnicę rasową uniwersalną różnicą płci, gdzie cechy przypisywane Żydom stały się częścią definicji kobiety, zaś „kompleks kastracji” maskował ten związany z obrzezaniem. Nie jest też wynikiem przypadku, że pierwsze dzieło Freuda, kładące podwaliny nowej nauki, Studia nad histerią ukazały się w 1895, w tym samym roku, w którym Karl Lueger z Austriackiej Partii Chrześcijańsko-Społecznej wygrał wiedeńskie wybory municypalne, a Teodor Herzl napisał Państwo żydowskie.

W swoim wykładzie Lena Magnone pokaże psychoanalizę jako alternatywną wobec syjonizmu odpowiedź na przemiany społeczne w imperium Austro-Węgier przełomu XIX i XX wieku, związane z rozkwitem nowoczesnych nacjonalizmów i wzrostem antysemityzmu, ale także gwałtowną emancypacją kobiet. Najwięcej miejsca poświęci biografiom kilku pierwszych psychoanalityczek i psychoanalityków – pochodzących z Galicji pariasów imperium, polskich Żydówek i Żydów, którzy, raz wyruszywszy do Wiednia po wykształcenie i karierę, nie zdecydowali się na powrót do ojczyzny w 1918 roku, wybierając przynależność do ruchu freudowskiego w miejsce identyfikacji religijnej czy narodowościowej. Przypieczętowana odzyskaniem niepodległości ekskluzywna definicja polskości sprawiła, że te postacie całkowicie wypadły z naszej pamięci społecznej, jest też odpowiedzialna za „urwaną ścieżkę” psychanalitycznej tradycji w naszym kraju.

Lena Magnone

Absolwentka Wydziału Polonistyki, Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych oraz Interdyscyplinarnego Podyplomowego Studium Kształcenia Tłumaczy na Uniwersytecie Warszawskim. Laureatka programu „Zostańcie z nami” Fundacji Tygodnika „Polityka” (2007) oraz stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców (2015–2018). Pracuje na Wydziale Polonistyki UW. Autorka monografii „Maria Konopnicka. Lustra i symptomy” (słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011) oraz „Emisariusze Freuda. Transfer kulturowy psychoanalizy do polskich sfer inteligenckich przed drugą wojną światową” (Universitas, Kraków 2016). Ostatnio wydała antologię „Psychoanaliza w Polsce 1909–1946” (Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2016). 

Wystawa i inne archiwalne wydarzenia towarzyszące:

DzieńGodzinaNazwa wydarzeniaMiejsce wydarzenia
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Niepodległe”Popołudnie w Muzeum MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie w języku angielskim po wystawie „Niepodległe” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Niepodległe” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
16:00 Oprowadzanie Magdalena Środa oprowadza po wystawie „Niepodległe” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Niepodległe” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Oprowadzanie po wystawie „Niepodległe”Popołudnie w Muzeum MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Oprowadzanie Oprowadzanie w języku rosyjskim po wystawie „Niepodległe”Экскурсия на русском языке по выставке «Niepodległe: женщины, независимость и национальный дискурс» MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:00 Warsztaty Autoportret podwójnywarsztaty dla matek i córek MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Oprowadzanie w języku angielskim po wystawie „Niepodległe” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa