Przestrzeń społeczna
Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej
Książka jest wynikiem projektu prowadzonego przez Fundację Salony w latach 2013 – 2014. Publikacja zawiera 12 wywiadów z organizatorami i uczestnikami Wystaw i Sympozjów Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej, przeprowadzonych za pomocą metody oral history.
Indywidualne wspomnienia rozmówców tworzą barwny obraz lokalnej sceny artystycznej, niezwykle aktywnej w latach 60., 70., 80. i 90., która wyraźnie zaznaczyła swój ślad na mapie polskiej historii sztuki. Zielona Góra w relacjach świadków jest miejscem spotkań artystów z Polski i zagranicy, wymiany wiedzy o ówczesnych zainteresowaniach sztuki i eksperymentowania z możliwościami wystawienniczymi. Jest to pierwsza książka, która stanowi refleksje świadków na temat tych ważnych dla kształtowania się polskiej tożsamości artystycznej na Ziemiach Zachodnich wydarzeń.
Celem projektu „Przestrzeń społeczna” jest przypomnienie dwóch imprez artystycznych ważnych zarówno dla kształtowania się polskiej tożsamości kulturalnej na Ziemiach Zachodnich, jak i dla polskiej sztuki współczesnej: Wystaw i Sympozjów Złotego Grona (1965 – 1981) oraz Biennale Sztuki Nowej w Zielonej Górze (1985 – 1996). Działania w ramach projektu mają przywrócić należne miejsce wydarzeniom, dotychczas marginalizowanym lub całkowicie pomijanym w oficjalnym dyskursie historyczno-artystycznym.
Posługując się dyskursem pamięci i zbierając relacje świadków historii, związanych z tymi imprezami, projekt jest jednym z pierwszych przedsięwzięć, które mają na celu metodyczne wprowadzenie zasad historii mówionej do polskiej historii sztuki. Ponadto stanowi on propozycję dowartościowania peryferii względem centrów artystycznych – wykorzystania potencjału miejsca, na które za pośrednictwem obu imprez stale oddziaływała obecność najważniejszych artystów w sztuce polskiej po 1945 roku. Pozostawili oni po sobie w mieście serię niezrealizowanych do dziś projektów, dotyczących wciąż aktualnych problemów przestrzeni miejskiej (m.in. Karta Łagowska).
Zaangażowanie twórców „z zewnątrz” w obie imprezy pokazuje, jak ważne dla plastyków, architektów i projektantów były wartości, które nadal pozostają aktualne i szeroko dyskutowane, m.in. kompleksowe zagospodarowywania przestrzeni i harmonijne łączenie centrum miasta z pobliskimi osiedlami mieszkaniowymi (projekt Parku Winnego). Przywołanie powyższego zaangażowania, które znamionuje chęć otwarcia się na przestrzeń publiczną, może okazać się niezmiernie ważne dla przewartościowania sztuki lat 60., 70. i 80., dotąd interpretowanej przeważnie jako niezaangażowana – taka, która stroni od wychodzenia poza ściany galerii.
Uczestnicy wywiadów: Jan Berdyszak, Józef Burlewicz, Tadeusz Dobosz, Grzegorz Kowalski, Jan Muszyński, Wiesław Myszkiewicz, Stefan Papp, Józef Pruś, Anka Ptaszkowska, Bogumiła Chłodnicka, Wojciech Kozłowski, Zenon Polus, Zbigniew Szymoniak
Wywiady przeprowadzili: Romuald Demidenko, Marta Gendera, Nora Markiewicz i Piotr Słodkowski
Koncepcja: Marta Gendera, Piotr Słodkowski