Pędzlem w konsumenta. Murale reklamowe z lat 70. i 80.
WARSZAWA W BUDOWIE 4
Mural przy ul. Wolskiej, fot. Michał Niwicz
Murale reklamowe zaczęły pojawiać się w Warszawie, podobnie jak i innych miejscach Polski na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku.
Największy ich rozkwit datowany jest jednak dwie dekady później. Z tego okresu też najwięcej wielkoformatowych malowanych reklam przetrwało do dziś. W czasach, gdy o wolnym rynku trudno było mówić nic-nie-reklamujące murale były równie abstrakcyjne, co neony sklepu mięsnego czy kolei radzieckich. I równie artystycznie dopracowane. Niestety w powszechnym odczuciu – mniej urokliwe. Choć z racji gabarytów, nie sposób było ich nie dostrzec, to niewielu traktowało je jako obiekty warte uwagi. Ich dokumentacja z lat świetności jest więc znikoma.
Pierwsza fala zainteresowania muralami PRL pojawiła się dopiero w latach 90., gdy reklamy te zaczęły zanikać. Od tamtej pory proces ich degradacji wzmaga się z roku na rok. Miasto rozbudowuje się, przekształca. Pewexy, PKO czy Totolotki giną wraz z wyburzanymi budynkami, ustępują miejsca współczesnym reklamom lub po prostu niszczeją. Proces ich zanikania przyśpieszył ostatnimi laty wraz z masowym ocieplaniem budynków.
Od trzech lat reklamy te są dokumentowane w ramach projektu „Bliżej konsumenta”. Od czasu powstania strony blizejkonsumenta.pl z przestrzeni miasta zniknęło kilka murali. Po wyburzeniu budynku przy ul. Wolskiej 6 nie mamy już słynnej pracy z hasłem mleko = zdrowie (pochodząca z lat 70. reklama Warszawskiej Spółdzielni Mleczarskiej pokryta w latach 90. reklamą Vipolu), a zdezaktualizowania reklamowanego produktu – Towarzystwa Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjnego Polisa z Siennej 45 przy rondzie ONZ (teraz ścianę pokrywa mural Blu – artysty, który pracował bezpośrednio na zastanej ścianie, noszącej jeszcze znaki dawnych murali (!)).
Najbardziej nieodżałowaną stratą jest jednak słynne jajo z Ronda Wiatraczna (Grochowska 215), czyli licząca cztery dekady reklama nieistniejącego zrzeszenia drobiarskiego PolDrob. Jako jedyna w Warszawie, a może i całej Polsce miała charakter trójwymiarowy. Centralnym elementem kompozycji, przypominającej kurczaka była bowiem licząca ponad dwa metry wysokości, wystająca od ściany połówka jaja. W ramach działań „Bliżej konsumenta” „skorupkę” tę udało się uratować przed zniszczeniem. Od 20. października możecie zobaczyć ją w nowootwartej klubokawiarni „Kicia kocia” (ul. Garibaldiego 5a), blisko Ronda Wiatraczna (oficjalne otwarcie wystawy poświęconej muralowi - 17.11).
Wycieczka, której trasę Państwu proponujemy w ramach festiwalu WWB może być jedyną okazją do zobaczenia na własne oczy reklamowej przeszłości PRL. Trasę można sobie dowolnie opracowywać. Wystarczy ściągnąć z naszej strony mapkę. Chętni mogą też wziąć udział w spotkaniu z Anną Brzezińska-Czerską, inicjatorką projektu „Bliżej konsumenta” oraz konkursie fotograficznym. Zapraszamy również do klubokawiarni „Kicia Kocia”, gdzie można składać podpisy na petycji („skorupce”) za przywróceniem jaja na dawne miejsce, obejrzeć wystawę fotografii oraz podzielić się swoimi wspomnieniami o tej nietypowej reklamie.
Weź udział w wycieczce z konkursem!
Na dole strony znajdziesz zagadki na temat warszawskich murali. Prześlij ich rozwiązanie na wwb@artmuseum.pl i wygraj!
Nagrodę główną otrzyma pierwsza osoba, która najszybciej nadeśle rozwiązanie jednej z zagadek. Następne zgłoszenia otrzymają atrakcyjne wyróżnienia.
Konkurs trwa od godziny 12:00, 13.10.2012 r. do 18.11.2012 r.