Park Rzeźby na Bródnie. Rozdział X
Weneckie Biennale na Bródnie
Projekt: Ola Jasionowska
Dziesiąta odsłona Parku Rzeźby ma formę biennale: przez dziewięć dni, od 23 czerwca do 1 lipca 2018 roku, całe osiedle Bródno pełni funkcję wystawy sztuki. Zamiast gotowego, materialnego dzieła sztuki widzowie otrzymują konceptualny „model do składania”, ekspozycję, której mapa pokrywa się z terytorium.
Współpracujący ze sobą artyści, Paweł Althamer i Goshka Macuga, zaproponowali nominowanie osiedla Bródno do rangi wystawy, wskazując na format biennale, czyli cyklicznej wystawy, z jakich słyną takie miasta, jak São Paulo, Berlin czy Stambuł. Althamer i Macuga koncentrują się na podkreśleniu specyfiki osiedla: zastanych sytuacji, obiektów, lokalnych inicjatyw, wynalazków, kolekcji, budynków i infrastruktury. Nazywają biennale „weneckim”, nawiązując do najbardziej znanego i najstarszego (powołanegow 1895 roku) cyklicznego wydarzenia artystycznego na świecie, jakim jest Biennale Sztuki w Wenecji.
Na mapie wystawy znajduje się ponad osiemdziesiąt miejsc, które wyłonione zostały wiosną tego roku podczas spacerów na Bródnie z lokalnymi ekspertami. Mieszkańcy zgłaszali również własne propozycje – do skrzynek pocztowych na całym osiedlu trafiły pocztówki zachęcające do współudziału z hasłem: „Pokaż Bródno światu!”. Kolektywnie stworzony program Weneckie Biennale na Bródnie jest tylko jednym z wielu możliwych scenariuszy wędrówki po osiedlu. Wystawa ta nie ma na celu tworzenia wyidealizowanego, sentymentalnego obrazu osiedla, to raczej subiektywnie wybrana konstelacja rzeczy, przybliżająca ducha tego miejsca, jego ciągłej transformacji, współistnienia wielu na pozór niekompatybilnych elementów, usterek, śladów przeszłych oraz symptomów przyszłych procesów urbanistycznych i społecznych.
Miejsca wskazane jako część Biennale pogrupowane zostały wokół czterech dróg dojścia do osiedla – stających się automatycznie „ścieżkami tematycznymi” wystawy: nekropolii (wejście południowe: Cmentarz Bródnowski), obiektu-zagadki (od centrum osiedla: Park Bródnowski), transportu (wejście zachodnie: trasa od Ronda Starzyńskiego, przez byłe Bródno „kolejarskie”) i natury (wejście północno-wschodnie: Las Bródnowski). Wszystkie te trasy pełnią rolę tematycznych „tuneli”, kierując naszą uwagę ku wybranym fenomenom osiedla, jednocześnie pozwalając na włączenie do wystawy obszarów wychodzących poza granice Bródna.
Biennale na Bródnie jest podsumowaniem „lokalnych” wątków obecnych w twórczości Pawła Althamera. Artysta używa sztuki jako narzędzia do odkrywania surrealnego czy mistycznego charakteru przedmiotów z najbliższego otoczenia. Wystawa „Bródno”
w Galerii A. R. przy Kinie Tęcza, 1997, powstała z obiektów znalezionych na osiedlu, stworzonych czy zmodyfikowanych przez sąsiadów Althamera. Artysta posługuje się też konsekwentnie spacerem (dryfem), jako medium, odkrywając świat z perspektywy przybysza, astronauty czy przedstawiciela „innego plemienia”. Swoją praktykę nazywa także „reżyserowaniem rzeczywistości”, a efekt końcowy tych działań „filmem w czasie rzeczywistym”.
Tymczasem Goshka Macuga posługuje się bardziej analityczną metodą pracy, opartą na „archeologii kultury” – każdy nowy projekt poprzedza dogłębnymi badaniami archiwalnymi, umiejscawiającymi jej realizacje w szerszym kontekście, np. uwarunkowań ekonomicznych sztuki. Macuga tworzy instalacje, do których włącza również prace innych artystów, materiały archiwalne, obiekty znalezione, łącząc strategie artystyczne z kuratorskimi. Oboje artyści w delikatny, nie zawsze zauważalny sposób dokonują „zmian redakcyjnych” w wybranych lokalizacjach Biennale. Ekspozycja ta obejmuje wiele zastanych elementów osiedla: witryny sklepowe, boiska szkolne, dziury w ziemi, pompy, infrastrukturę targową, nieużytki, detale architektury, a nawet wnętrza firm i prywatnych mieszkań. Podczas Weneckiego Biennale na Bródnie użyte zostały tradycyjne narzędzia, które używane są we współczesnym muzealnictwie, pozwalające na wyabstrahowanie
z otoczenia i wyeksponowanie poszczególnych obiektów czy zdarzeń: katalog, podpis, oprowadzanie z przewodnikiem czy mapa. Kolejność zwiedzania, jak i selekcja miejsc, zależy od widza, wyposażonego w katalog z mapą. Podczas trwania Biennale Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oferuje oprowadzania z przewodnikami, zarówno ze współpracownikami muzeum, na co dzień zajmującymi się edukacją i upowszechnianiem sztuki współczesnej, jak i z miejscowymi ekspertami, mieszkańcami Bródna. „Pawilonem Centralnym” Biennale jest Domek Herbaciany, rzeźba Rirkrita Tirivaniji w Parku Bródnowskim, która pełni funkcję informacyjną, centrum spotkań
i dystrybucji obiektów i druków związanych z Biennale. Gospodarzem tego miejsca jest Michał Mioduszewski, artysta i autor koncepcji przekształcenia rzeźby w „najmniejszy dom kultury w Warszawie” w 2010 roku. W sezonie wiosenno-letnim w Parku działa też Oranżeria – sąsiedzka szklarnia, w której również odbywają się wydarzenia związane
z Biennale, prowadzona przez animatorkę społeczną Izę Kaszyńską.
Działania z ostatnich lat w Parku Rzeźby na Bródnie układają się w naturalną sekwencję zdarzeń: wierzymy, że sztuka staje się coraz bardziej częścią codziennego życia dla sąsiadów i przybyszy: wspólnym sadzeniem dębów, rewitalizacją ogrodu-rzeźby, piknikiem przy herbacianym domku, zbieraniem kamieni w trakcie bezcelowej wędrówki itd.
Doświadczenie osiedla Bródno w skali 1:1, takim jakim jest, bez idealizacji i retuszy, jest celem tegorocznej edycji Parku Rzeźby. Pozwalającą odkryć wystawę „używającą świata jako jego własnej mapy”.
Częścią jubileuszowego programu jest także współpraca z siostrzaną Srihattą – centrum sztuki i parkiem rzeźby w Sylhet w Bangladeszu, prowadzonym przez Samdani Art Foundation. Działalność parku została zainicjowana w 2016 roku instalacją „Rokeya” Pawła Althamera. W tym roku w Sylhecie powstanie rzeźba Moniki Sosnowskiej, na podstawie niezrealizowanego projektu dla Bródna z 2009 roku. Na Bródnie, podczas Biennale zostanie zainstalowany Pawilon Narodowy Bangladeszu.
Sebastian Cichocki, maj 2018
Artyści
Paweł Althamer, Goshka Macuga
Kuratorzy
Sebastian Cichocki, Iza Kaszyńska
Współpraca
Michał Mioduszewski
Pawilon Centralny, architektura
Tomasz Świetlik
Produkcja
Aleksandra Nasiorowska, Aniela Trojanowska
Menedżer projektu
Julia Kern-Protassewicz
Identyfikacja wizualna
Ola Jasionowska
Program edukacyjny „Park Rzeźby jest na Bródnie”
Iza Kaszyńska, Marta Maliszewska, Marta Skowrońska-Markiewicz
Wolontariat – koordynacja
Dominika Jagiełło
Publikacja towarzysząca 10. edycji Park Rzeźby na Bródnie
Teksty: Olga Byrska, Sebastian Cichocki
Kwerenda: Aniela Trojanowska
Przekład: Arthur Barys
Redakcja i korekta: Meagan Down, Kacha Szaniawska
Projekt graficzny: Ola Jasionowska
Zdjęcia: Wojtek Radwański
Redaktorka prowadząca: Kacha Szaniawska
Selekcja miejsc Weneckie Bródno Biennale,
spacery-wizje lokalne oraz słuchanie historii lokalnych przewodników w okresie luty-maj 2018 roku
Okolice kładki łączącej FSO z Bródnem i okolice ulicy Golędzinowskiej: Michał Mioduszewski
Bródno kolejarskie: Bartosz Wieczorek
Kwartał między Trasą Toruńską a ul. Matki Teresy z Kalkuty, osiedle Toruńska i osiedle Kondratowicza: Jolanta Zientek-Varga
Obszar za Trasą Toruńską, osiedle Toruńska: Paweł Sky
Pekin i jego okolice: Robert Goliński
Osiedle Podgrodzie, Las Bródnowski, osiedle Boliwara: Filip Popiółkowski
Dzikie tereny Bródna Kolejarskiego: Mateusz Kowalczyk
Promocja i komunikacja
Iga Winczakiewicz, Anna Tryc, Kacha Szaniawska
Fotografia
Wojtek Radwański, Tomasz Kaczor
Realizacja
Piotr Frysztak, Artur Jeziorek, Przemysław Pryciak, Sebastian Żwirski
Oranżeria, animacja sąsiedzka
Iza Kaszyńska
Oranżeria, wykonawca
Fundacja Transformacja
Podziękowania
Magdalena Anyszewska (Urząd Miasta Targówek), Ewa Ayton (British Council), Robert Czajka, Krzysztof Pyda, Mirosław Wróbel, Bogdan Zieliński, Dariusz Żukowski (AG Complex)
oraz:
współpraca przy programie Park Rzeźby jest na Bródnie:
Czytelnia Naukowa nr1 przy Bibliotece Publicznej na Targówku, Dom Kultury Świt, Pub Pizza Cafe Camelot, Świetlica Matejki
uczestnicy programu Park Rzeźby jest na Bródnie:
Agnieszka Jaglarska, Mateusz Kowalczyk, Małgorzata Olejniczak, Małgorzata Podgórska Manowska, Paulina Śledziak, Bernard Wnuk, Piotr Zając, Jolanta Zientek-Varga;
zgłoszenia i propozycje „Pokaż Bródno światu”:
Bruno Althamer, Diana Grabowska, Michał Mioduszewski, Bartosz Wieczorek, Monika i Marcin Zambrzyccy, Dariusz Żukowski
pawilony wystawiennicze:
Pawilon Bangladeszu | Diana Campbell Betancourt, Nadia i Rajeeb Samdani (Samdani Art Foundation)
Pawilon Białorusi | Julia Matea Petelska-Athamer, Dariusz Żukowski
Program wydarzeń
23 czerwca - 1 lipca 2018
sobota 23 czerwca
12.00 - 15.00 Piknik, spacer z przewodnikiem i warsztaty dla dzieci. Miejsce: Domek Herbaciany
(brak zapisów)
16.00 Otwarcie Weneckiego Biennale na Bródnie. Miejsce: Pawilon Centralny
16.00 - 22.00 Akcje, działania, improwizacje - urodzinowe zdarzenia. Miejsce: Pawilon Centralny
17.00 - 18.00 Spacery po Biennale z przewodnikami. Start: Pawilon Centralny
19.30 - 20.30 Koncert zespołu „Gang Śródmieście” Pawilon Centralny
niedziela 24 czerwca
14.00 - 15.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
16.00 - 18.00 Spacer: Las Bródnowski. Prowadzenie: Paweł Althamer i Mateusz Kowalczyk, Start: Świetlica Matejki (ul. św. Wincentego 130)
18.00 - 20.00 Spacer: Centrum Lokalne. Prowadzenie: Jan Mencwel. Start: ul. Kondratowicza 27 (Deptak Rohatyńska)
20.00 - 22.00 Pokaz filmów Mateusza Wyszogrodzkiego. Miejsce: Pawilon Centralny
poniedziałek 25 czerwca
13.00-15.00 Tukany. Prywatna kolekcja Jolanty Zientek-Vargi. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
16.00 - 17.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
18.00 - 20.00 Spacer: Długa prosta. Prowadzenie: Olga Byrska. Start: Rembielińska 7 (naprzeciwko wejścia do supermarketu), zapisy: park@artmuseum.pl, Pawilon Centralny
18.00 Polsko – Białoruski Kongres Rysowników. Prowadzenie: Paweł Althamer, Vowa Cesleri Pawilon Białoruski / Świetlica Matejki, ul. św. Wincentego 130
wtorek 26 czerwca
15.00 - 16.00 „Szaman Polski”. Obrona dyplomu Mateusza Kowalczyka Pawilon Centralny
17.30 - 19.30 „Oprowadzanie za sprzątanie”* Start: „Krata” Sosnowskiej w Parku Rzeźby
18.00 - 19.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
20.00 Koncert / performans Mateusza Kowalczyka. Miejsce: Pawilon Centralny
środa 27 czerwca
06.53 „Księżycowy cykl butoh #10” (start performansu trwającego 24h), Prowadzenie: Wojtek Matejko. Miejsce: Park Bródnowski od strony ul. Kondratowicza (miejsce nr 68 na mapie)
16.00 - 17.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
17.00 - 19.00 Tukany. Prywatna kolekcja Jolanty Zientek-Vargi Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
17.00 - 19.00 Spacer psychogeograficzny. Prowadzenie: Karolina Szyma, Bogna Stefańska, Jakub Depczyński. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
18.00 - 19.00 Wystawo-gra. Prywatna kolekcja zabawek z czasów modernizmu Filipa Popiółkowskiego. Miejsce: Spółdzielczy Dom Kultury Lira, ul. Łojewska 3
19.00 - 21.00 Wycieczka rowerowa po wystawie z Tour de Varsovie. Start: Pawilon Centralny
czwartek 28 czerwca
06.23 - 06.53 „Księżycowy cykl butoh #10” (finał performansu trwającego 24h), Prowadzenie: Wojtek Matejko. Miejsce: Park Bródnowski od strony ul. Kondratowicza (miejsce nr 68 na mapie)
7.00 - 8. 30 Projekcja filmu “Dżakarta ul. Krasnobrodzka 13 klatka 1.” Michał Mioduszewski, Miejsce: Winda towarowa, ul. Krasnobrodzka 13 klatka 1.
16.00 - 17.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie. Prowadzenie: Jakub Depczyński. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
18.00 - 20.00 Spacer: Osiedle Toruńska i okolice. Prowadzenie: Jola Zientek-Varga. Start: Drabinka, ul. Rembielińska 21a (miejsce nr 34 na mapie)
zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
20.00 - 21.30 Projekcja filmu “Dżakarta ul. Krasnobrodzka 13 klatka 1.” Michał Mioduszewski, Miejsce: Winda towarowa, ul. Krasnobrodzka 13 klatka 1.
piątek 29 czerwca
10.00 - 13.00 Spotkanie z trawą. Warsztaty rzeźbiarskie z Pawłem Althamerem. Miejsce: Pawilon Centralny
16.00 - 17.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
17.00 - 19.00 Spacer psychogeograficzny. Prowadzenie: Karolina Szyma, Bogna Stefańska, Jakub Depczyński. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
18.00 - 20.00 Spacer: Bródno Kolejarskie. Prowadzenie: Bartosz Wieczorek. Start: Dom Kultury Świt, ul. Wysockiego 11
20.00 Wystawa plakatów Pawła SKy’a. Oprowadzanie artysty. Miejsce: Galeria na Klatce, ul. św. Hieronima 4
sobota 30 czerwca
9.00 Parkrun: wspólny bieg po parku Start: Domek Herbaciany
12.00 -13.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
14.00 - 15.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
15.00 - 17.00 Wycieczka rowerowa po wystawie z Tour de Varsovie. Start: ulica Golędzinowska przy Rondzie Starzyńskiego
zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
18.00 - 20.00 Spacer w ciemno (Blind drift)
Mateusz Kowalczyk ul. Pożarowa (ostatni przystanek linii 204, PKP Praga 02)
zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
niedziela 1 lipca
12.00 -13.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
14.00 - 15.00 Muzealnicze oprowadzanie po Bródnie. Informacja i zgłoszenia: Pawilon Centralny / park@artmuseum.pl
16.00 - 18.00 Spacer-zen. Osiedle Boliwara. Prowadzenie: Iza Kaszyńska. Start: Pawilon Centralny
18.00 - 20.00 Spacer: S.O.S. Bródno. Prowadzenie: Michał Mioduszewski. Start: Pawilon Centralny
20.00 - 21.00 „Szaman Polski. Mecz piłkarski”. Praca dyplomowa Mateusza Kowalczyka. Miejsce: Boisko między ul. Siedzibną 22 a ul. Wysockiego 2 (miejsce nr 28 na mapie)
* Działanie uczestników warsztatów Park Rzeźby jest na Bródnie w ramach programu realizowanego w partnerstwie z British Council w oparciu o metodologię Active Citizens for Arts.
Stałe lokalizacje:
Pawilon Centralny i Domek Herbaciany - centralne miejsce Weneckiego Biennale na Bródnie, w którym będą odbywać się wydarzenia, akcje, działania. W Pawilonie Centralnym znajdują się mapy, katalogi i rozbudowywany na bieżąco, aktualny, dzienny program Weneckiego Biennale na Bródnie.
Gospodarz: Michał Mioduszewski
Czynne w godzinach 12.00 -20.00 w czasie trwania Biennale.
Oranżeria - sąsiedzka szklarnia, otwarte miejsce działań ogrodniczych i spotkań sąsiedzkich. Regularne spotkanie ogrodnicze w sezonie letnim: środy, godz. 18.00.
Pawilon Białoruski w Świetlicy Matejki (ul. św. Wincentego 130). Wystawa “Łubki” Vowa Cesler i Sergej Vojčenko, codziennie 10.00 - 18.00.
Wystawy w witrynach sklepów pawilonów przy Kondratowicza 23-27.
