Otwarcie wystawy
Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na otwarcie wystawy „Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy”.

Wystawa odwołuje się do różnych tradycji niepodległościowych na świecie: poczynając od 1918 roku, poprzez rok 1945, który zapoczątkował dekolonizację Południa, po rok 1989, wyznaczający koniec reżimu komunistycznego w Europie i dający początek nowej, globalnej epoce w dziejach świata. W swej podróży przez różne geografie i momenty historyczne wystawa opowiada o upłciowieniu narracji historycznych, które wykluczają i pomijają kobiety, dając tym samym prymat męskiej wizji świata.

Tytuł wystawy jest postulatem, by zamiast przyglądać się symbolicznej kobiecości, jaką jest Niepodległa, metonimia niepodległej Polski, przyjrzeć się rzeczywistym kobietom biorącym udział w walkach niepodległościowych, a także temu, co obecność kobiet – lub częściej ich nieobecność – mówi o kondycji państwa, narodu lub szerzej, współczesnej kultury. Stąd tytuł „niepodległe” – dotyczący podmiotu zbiorowego – nie tylko wskazuje na lukę, jaką w opowiadaniu historii zrodziła nieobecność żeńskiej części społeczeństwa, ale również podkreśla sprawczość podmiotu politycznego, jakim są kobiety nie-podlegające wymogom stawianym przez dominującą kulturę. Prace dwudziestu ośmiu artystek i artystów, zgromadzone na wystawie, podważają męsko-centryczną wizję świata i historii, próbując kształtować bardziej różnorodny wizerunek kobiecości i sposób reprezentowania kobiet w historii.

Centralnym motywem wystawy jest usuwana z obrazu społecznego i dyscyplinowana kobieca seksualność. W pracach Goshki Macugi, Fridy Orupabo, Tony’ego Cokesa i Zbigniewa Libery powraca ona z demoniczną siłą pod postacią szalonych kobiet, monstrualnych noworodków i nieokiełznanych furii, które podważają porządek społeczny i zagrażają mu. W pracy Zbigniewa Libery „Śmierć patrioty” (2016) kobieca seksualność powraca pod postacią lęku kastracyjnego. Artysta, przywołując romantyczną legendę o śmierci Emilii Plater, przekształca bohaterską kobiecość w erynie rozszarpujące ciało młodego żołnierza.

Wybiórczość historycznych narracji dopowiada architektura wystawy autorstwa berlińskiej architektki Johanny Meyer-Grohbruegge. Została ona zainspirowana książką Tree of Codes (2010) Jonathana Safrana Foera, amerykańskiego pisarza polsko-żydowskiego pochodzenia, będąca próbą nowego odczytania Ulicy krokodyli Brunona Schulza. Safran Foer, wycinając i usuwając ze stron książki Schulza całe wyrazy i zdania, sprawił, że jej nakładające się na siebie karty stworzyły nową wizualną całość, a narracyjnie zupełnie nowy tekst. Podobnie na wystawie prace niczym palimpsest nakładają się na siebie, tworząc kolaż uzupełniających się obrazów i narracji. Oglądana tylko z jednej strony architektura wystawy sprawia, że sama wystawa staje się tekstem, wskazując na ubytki i białe plamy kobiecej historii, która ciągle czeka na swoje dopowiedzenie.

Artyści
Anna Baumgart, Bownik, Gloria Camiruaga, Filipa César, Kudzanai Chiurai, Ewa Ciepielewska, Tony Cokes, Katarzyna Górna, Marlene Dumas, Eulàlia Grau, Zuzanna Hertzberg, Lubaina Himid, Sanja Iveković, Zuzanna Janin, Mathieu Klebeye Abonnenc, Zbigniew Libera, Goshka Macuga, Anna Niesterowicz, Thenjiwe Niki Nkosi, Colette Omogbai, Witek Orski, Frida Orupabo, Aleksandra Polisiewicz, Jadwiga Sawicka, Catarina Simão, Trinh T. Minh-ha, Adejoke Tugbiyele, Kemang Wa Lehulere, Emma Wolukau-Wanambwa 

Wydarzenie otwarcia będzie tłumaczone na Polski Język Migowy