Tadeusz Cegielski i Max Cegielski
oprowadzają po wystawie „Czym jest Oświecenie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na gościnne oprowadzanie pt. „Wiek świateł i mroku” po wystawie „Czym jest Oświecenie? 200 lat Gabinetu Rycin BUW”.
O jasnych i mrocznych stronach projektu oświeceniowego opowiedzą tym razem historyk, profesor Tadeusz Cegielski oraz pisarz i dziennikarz Max Cegielski.
Ten pierwszy podkreśla, że Gabinet Rycin, był poglądową lekcją na tematy takie, jak: kim jest człowiek, czym stworzona przezeń cywilizacja, jaką rolę odgrywa w jego życiu historia i wreszcie – najważniejsza z tych materii – kim jesteśmy my, Polacy? Czym jest nasze państwo, a czym zaś naród? Tadeusz Cegielski zaznacza też, że na jasnym i gładkim obliczu Oświecenia, którego estetycznym wyrazem był klasycyzm, pojawiały się przecież rysy. Zza kręgiem Światła krył się nie tylko mrok. Czaił się ludzki strach: lęk przed śmiercią, zniszczeniem oraz najgorszy z nich – przed Chaosem. Chaos czyli entropia to największy wróg nie tylko tego wszystkiego, co człowiek stworzył. To wróg życia, tego co istnieje.
Z kolei dla Maxa Cegielskiego oświeceniowe ideały były i są równie potrzebne co i niebezpieczne. Uwalnianie się od mroków ignorancji, religijnych przesądów i zabobonów stało się ideałem rozwoju, który pozwalał zdefiniować wszystkich niebezpiecznych innych jako barbarzyńców. Za nowoczesne porządkowanie Chaosu ludzkość płaciła i płaci więc bardzo wysoką cenę. W Polsce po 1989 roku nowy ład wykluczył zaś z dyskursu lud podejrzewany o to, że nie jest wystarczająco oświecony. „Wiek świateł” za fundamentalne uznawał kwestie nauki i szkolnictwa, dzięki którym człowiek może uwolnić się od niewiedzy – a więc od skutków grzechu pierworodnego – i podążyć ku Światłu. Jednak, czy światło czasem nie oślepia? Czy mrok nie jest nam równie potrzebny?
dr hab. Tadeusz Cegielski
profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, historyk; specjalizuje się w historii idei oraz dziejach kultury epoki nowożytnej i XIX wieku. W latach 1974-2013 pracował w Instytucie Historycznym UW, od roku akademickiego 2013/14 zatrudniony w Instytucie Historii Sztuki UW. W latach 1993-1999 oraz 2008-2012 prodziekan Wydziału Historycznego UW. Autor podręczników szkolnych i programów nauczania w dziedzinie historii, ekspert Ministerstwa Edukacji Narodowej do spraw podręczników. Opublikował szereg monografii z zakresu dziejów nowożytnych powszechnych i Polski ("Das alte Reich und die erste Teilung Polens 1768-1774", "Wiesbaden 1988"; "Rozbiory Polski 1772-1793-1795", wspólnie z Łukaszem Kądzielą, Warszawa 1990), w tym masonerii ("„Ordo ex Chao”. Wolnomularstwo i światopoglądowe kryzysy XVII i XVIII wieku", Warszawa 1995; "Księga Konstytucji 1723 roku i początki wolnomularstwa spekulatywnego w Anglii", Warszawa 2011). Wydawca i redaktor naczelny czasopisma „Ars Regia. Rocznik poświęcony myśli i historii wolnomularstwa”, w latach 1992-2013. Ceniony popularyzator wiedzy historycznej, autor kilkuset artykułów, scenariuszy telewizyjnych, wywiadów, uniwersyteckich i publicznych wykładów w kraju i na świecie; kurator i współautor głośnej wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie "Masoneria. Pro publico bono" (2014/2015). Aktualnie współwykonawca grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki zat. "Kultura polska wobec filozofii ezoterycznej Zachodu", 1890-1939.
Powieściopisarz, wielbiciel literatury popularnej, także jej badacz; z początkiem 2015 ukazała się jego monografia "Detektyw w krainie cudów. Powieść kryminalna i początki nowoczesności 1841-1941" (WAB Warszawa).
Max Cegielski
dziennikarz, pisarz. W TVP Kultura współprowadził Halę Odlotów uhonorowaną nagrodą Grand Press w 2015 roku. Obecnie współprowadzi Xięgarnię w TVN24. Autor między innymi książek "Oko świata. Od Konstantynopola do Stambułu" (Nagroda imienia Beaty Pawlak, 2009), "Mozaika. Śladami Rechowiczów" (2011), oraz "Wielki Gracz. Ze Żmudzi na Dach Świata" (2015). Twórca i kurator projektów artystycznych: "Migrujący Uniwersytet Mickiewicza" (Stambuł ), "Global Prosperity" (Gdańsk, Warszawa ) z Michałem Szlagą oraz "Sklep Polsko-Indyjski/Prince Polonia" (Warszawa, Bombaj, Szczecin) z Jankiem Simonem.